حضرت علی علیهالسلام، فارغ از انتصاب به خاندان پیامبر و همسری دخت پیامبر و پدر بزرگانی مثل امام حسن مجتبی علیهالسلام، امام حسین علیهالسلام و حضرت زینب سلام الله علیها بودن شخصیتی با ابعاد مختلف فضائل و مناقبی که در اسطورهها هم کمتر دیده شده است.
با اندکی تامل در ابعاد مختلف شخصیت ایشان و آنچه علمای تشییع و اهل سنت حتی مسیحیان و یهودیان و پیروان سایر ادیان در وصف ایشان در طول تاریخ گفته و نوشتهاند متوجه میشوید که ایشان یکی از بینظیرترین شخصیتها در طول تاریخ به شمار میروند که به لحاظ فردی، ایمانی، عقیدتی، خانوادگی، اجتماعی، علمی، کلامی و سایر مشخصاتی که منجر به برتری یک انسان میشوند در راس قرار دارند و متفاوت از بقیه افراد جهان هستند.
هرچند حضرت علی علیهالسلام دارای خصوصیاتی هستند که عمدتاً یک شخصیت الهی دارد در عین حال زندگی حضرت علی علیهالسلام برای همه کسانی که انسانیت و اشرف مخلوقات بودن را مثال میزنند یک الگوی عینی و لمس شدنی است چرا که ایشان در جامعه و در خانواده در بین مردم به سادهترین شکل ممکن زندگی میکردند در عین حالی که امام و برترین انسانها و حاکم وقت بودند، اما مثل یک انسان عادی در معرض دید و قضاوت مردم قرار داشتند و چونان مردم ساده زیست بودند.
در این موضوع تردیدی نیست که علیبنابیطالب مجسمه فضایل انسانی است به طوری که با جرات میتوان گفت در تاریخ بشریت تاکنون نمونه حکمرانی و فضیلت فردی ایشان بیمثال بوده و مصداقی نداشته است.
حضرت علی علیهالسلام همچنین در شجاعت، ایستادگی، پایداری، مقاومت و مجاهدت در راه خداوند مثل و مانندی ندارد. شجاعت و بیباکی ایشان در برابر دشمنان اسلام و دشمنان خدا مثال زدنی است.
با نگاهی به نهجالبلاغه و نگاه به جمال ایشان میتوانیم بدون کمترین تحقیقی متوجه شویم که حضرت علی عالم به اسرار غیب و آیینه تمام نمای معنویت در روی زمین است. شخصیتی که در عالم بعد از پیامبر اکرم هیچ کس نتوانسته از او پیشی بگیرد بگونهای که میتوان گفت حتی پیامبران قبل از ختمی مرتبت نیز به چنین درجهای از مقام والای انسانی و الهی نرسیدهاند که اینگونه بتوانند جمع بین اضداد باشند.