نوسان در بودجه؛ امری طبیعی یا تحمیل هزینه به دولت توسط مجلس؟

افزایش مبلغ بودجه سال ۱۴۰۳ در مجلس شورای اسلامی باعث اعتراض دولتی‌ها به مجلسی‌ها شده است.
سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام کرده است تصویب بخش اول قانون بودجه ۱۴۰۳ در حالی به پایان رسید که علی‌رغم تلاش‌های همدلانه دولت، بار مالی بیش از ۲۰ مصوبه مجلس در مجموع بالغ بر ۴۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
افزایش مبلغ بودجه باعث اعتراض رئیس‌جمهور هم شده است. آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی با بیان اینکه دولت سال اول و دوم فعالیت خود را با ایجاد درآمد و تنظیم منابع و مصارف بدون کسری بودجه به پایان برده و امسال نیز تمام تلاش خود را به مدیریت منابع و مصارف برای جلوگیری از کسری بودجه معطوف کرده، به همه دستگاه‌ها و نهاد‌ها نسبت به پرهیز از ناترازی و کسری بودجه هشدار داد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه بودجه ناتراز تورم‌زا بوده و آسیب اقتصادی به همراه خواهد داشت از نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواسته بود نسبت به ایجاد تکالیف جدید برای دولت بدون پیش‌بینی منابع آن دقت نظر داشته باشند.
افزایش یک بیست و چهارمی بودجه در مجلس
رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ مجلس شورای اسلامی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: سقف بودجه در مجلس مشخص می‌شود، چون یکسری موارد چندبرآوردی بود مثلا مالیات بر ارزش افزوده که ۷۰ همت بود در مجلس شد ۵۰ همت، چون آن چیزی که ما محاسبه کردیم دیدیم عددش ۵۰ هزار میلیارد تومان است.
وی ادامه داد: در مجموع صد هزار میلیارد تومان در جا‌هایی که اضافه شد مربوط به معیشت است مثلا در حوزه بهداشت ۵۰ همت برای سلامت محاسبه شده است که باید ۷۰ همت محاسبه می‌شد.
نماینده مردم آباده، بوانات، خرم‌بید و سرچهان در مجلس بیان کرد: در مجموع صد همت به بودجه اضافه شد که من فکر می‌کنم بودجه چهار درصد تغییر کرد. مجلس ۲۹۰ نماینده دارد و مطابق برنامه هفتم در مجلس کار کارشناسی انجام گرفت و در ۹ سالی که عضو کمیسیون تلفیق هستم بودجه بین سه تا پنج درصد نوسان دارد.
وی اظهار کرد: مجلس باید بودجه را تصویب کند تا به شورای نگهبان برود حتما اگر چیزی خارج از عرف باشد شورای نگهبان اظهارنظر می‌کند و آن حذف می‌شود. سعی ما بر این بود که بودجه بیشتر نشود. در این وضعیت تورم که ۳۵ درصد پیش‌بینی شده، اما امسال ۴۰ درصد تورم بود که با فوق‌العاده خاص شکاف تورم را کمتر کردیم تا حداقل وضع فعلی معیشتی کارکنان دولت ثابت بماند.
زارع تصریح کرد: بودجه برای کشور است و جایی که صرفه و صلاح مردم بود را رعایت کردیم و جایی که صلاح دولت بود سعی کردیم صرفه حداکثری برای دولت باشد لذا خوب نیست که مجلس، دولت و سازمان برنامه و بودجه به جان هم بیفتند.
سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ مجلس با بیان اینکه در مجلس چیزی اضافه نکردیم که بگوییم به نفع نمایندگان است، گفت: کل بودجه ما ۵۰ میلیارد دلار است؛ برای کشوری که صاحب این همه معادن زیرزمینی، نفت و گاز و ... است ۵۰ میلیارد دلار چیزی نیست که بگوییم سقف بالا رفته است. بودجه آموزش عالی عربستان به اندازه کل بودجه کشور ما است لذا باید دولت رونق را ایجاد کند که صد همتی که می‌شود دو میلیارد دلار برایش مشکلی درست نشود.
وی افزود: راهکار‌های تامین بودجه دیده شده است و برای کالا‌های اساسی ۱۰ میلیارد دلار اختصاص یافته است. رئیس‌جمهور فردی پاکدست و تلاشگر است و اگر مستمری مددجویان و کمیته امداد را ۳۰ درصد بالا بردیم این امر حقشان است یا اگر ۵۰ همت به نظام بانکی تکلیف شد برای پروژه‌های عمرانی است، چون این را در قالب وام می‌دهند و به بانک برمی‌گردد.
زارع بیان کرد: حالا ۲۴۲۵ همت را دولت بسته و صد تا را هم مجلس ببندد که یعنی مجلس در یک بیست و چهارم آن دخالت داشته است.
سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ مجلس گفت: برای واردات بنزین برای سال آینده پنج میلیارد دلار در نظر گرفته شد. هدفمندی یارانه‌ها انجام شد که حامل‌های انرژی سریع‌تر به‌دست کشور برسد. همه تلاش ما در راستای برنامه‌های دولت بوده یعنی چیز خاصی مجلس از خود نگذاشته است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته است تغییرات ایجاد شده در لایحه بودجه عملا ۴۴۰ همت بار مالی به بودجه تحمیل کرده بدون اینکه منابع درآمدی آن مشخص باشد. این اتفاق یعنی ناترازی و کسر بودجه که سال بعد یقینا به تورم منجر خواهد شد.
نبود ابداع جدید توسط دولت
بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: باید بین دولت و مجلس هماهنگی باشد. باید منابع با مصارف همخوانی داشته باشد. مجلس به وظیفه خود عمل کرده و حداقل‌هایی را در بودجه دیده است و حتما منابع را تعریف می‌کند و دولت باید کمک کند. در دولت هیچ ابداع جدیدی در منابع جدیدی که بتواند به ما کمک جدی کند انجام نشده است.
نماینده مردم شهر‌های جغتای، جوین و سبزوار در مجلس بیان کرد: در حوزه مالیات نگاه دولت باید به قسمت فرار مالیاتی باشد و نه به معافیت‌های مالیاتی و از آن‌ها که توانمندی بیشتری دارند می‌توانیم منابع پایدار ایجاد کنیم و از طرفی با همراهی که بین دولت و مجلس است باید یک هم‌افزایی صورت بگیرد و تفکر مشترکی بین دولت و مجلس وجود داشته باشد تا برای منابع و مصارف فکر اساسی کند.
محبی نجم‌آبادی اظهار کرد: مجلس هیچ مصرف اضافی را در بودجه وارد نکرده و آنچه دیده شده براساس واقعیات جامعه و نیاز‌های حداقلی مردم بوده است بنابراین دولت وظیفه دارد به فکر منابع باشد البته راه‌های مختلفی وجود دارد و باید کم‌هزینه‌ترین را انتخاب کند تا کمترین اثر را بر روی تورم داشته باشد.
احتمال دارد افزایش بودجه به‌دلیل ایجاد بار مالی برای دولت مورد ایراد شورای نگهبان واقع شود که در آن صورت مجلس یازدهم که ماه‌های پایانی خود را طی می‌کند باید برای رفع ایرادات شورای نگهبان با دولت تشریک مساعی کند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان/گزارش: محمد امیرحسینی