پایگاه اینترنتی وایرد (Wired) با استناد به کتاب جدیدی از «بایرون تائو»، خبرنگار سابق «وال استریت ژورنال»، مدعی شده است، یک شرکت فناوری آمریکایی با روابط نزدیک با سیا و پنتاگون از ابزار قدرتمندی برای ردیابی تحرکات «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه استفاده کرده است. طبق گزارشها، شرکت PlanetRisk این ابزار را ایجاد کرد تا از دادههای موقعیت جغرافیایی مورد استفاده تبلیغکنندگان دیجیتال استفاده کند و ظاهراً میتوانست افراد نزدیک به رئیسجمهور روسیه را زیر نظر بگیرد و به این ترتیب اطلاعاتی درباره محل اختفای او به دست آورد؛ ابزاری که در ابتدا «لوکوموتیو» نام داشت؛ اما بعدها به VISR (هوش مجازی، نظارت و شناسایی) تغییر نام داد.
وایرد در مطالعه تفصیلی خود بر اساس کتاب تائو با عنوان «وسایل کنترل: چگونه اتحاد پنهان فناوری و دولت در حال ایجاد یک دولت جدید نظارتی آمریکایی است» گزارش داد، پژوهشگر «مایک یگلی»، برای اولین بار از سودمندی بالقوه حوضچههای اطلاعاتِ جمعآوری شده از طریق نرمافزارهای خاص در اواسط دهه 2010 آگاه شد. این گزارش مدعی شد، شرکتهای فناوری قبلاً به طور معمول اطلاعات را جمعآوری میکردند و مایل بودند به هر تبلیغکنندهای که برای پرداخت هزینه نسبتاً کمی برای این خدمات آماده بود، بفروشند، که آنان را به درآمدزایی از این مسیر امیدوار میکرد.
بر اساس این کتاب، یگلی «که در به دست آوردن مجموعه دادههای منحصربهفرد برای سازمانهای دولتی تخصص داشت»، برای ردیابی کارمندان سازمانهای دولتی ایالات متحده، ابتدا با geofencesـ مرزهای مجازی در مجموعههای دادههای جغرافیاییـ آزمایش کرد. طبق گزارشها، این روش از نظر جمعآوری دادههای شخصی کارکنانی ـ که از برنامههای دوستیابی و آبوهوا و همچنین بازیهایی که به مکان کاربر نیاز دارند، استفاده میکردند ـ بسیار موفق بوده است.
در سال 2015، شرکت PlaceIQ پس از دریافت سرمایهگذاری از بازوی سرمایهگذاری خطرپذیر سیا، یعنی In-Q-Tel، یگلی را استخدام کرد. او سپس به استارتاپ مرموز دیگری به نام PlanetRisk رفت که آن هم یک مجموعه پوششی سیا گزارش شده است. در این کتاب آمده است، سیا به نرمافزاری علاقهمند بود که بتواند حرکت جغرافیایی افراد و اشیاء را تحلیل و درک کند. در طول دوره آزمایشی نرمافزار لوکوموتیو، از آن برای پیگیری حرکات افراد در سوریه که در بحبوحه جنگ داخلی بود، استفاده شد. تائو نوشت، این شامل برخی از نیروهای ویژه ایالات متحده میشود که مخفیانه در این کشور مستقر شدند. به نقل از وایرد، در این کتاب آمده است: «پس از به دست آوردن مجموعهای از دادهها در مورد روسیه، تیم متوجه شد که میتواند تلفنهای همراهان ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه را ردیابی کند!»
در حالی که هیچ یک از دستگاههای مورد بحث نمیتوانست شخصاً با رهبر روسیه مرتبط باشد، PlanetRisk مدعی بود به تلفنهای هوشمندی دسترسی دارد که «متعلق به رانندگان، پرسنل امنیتی، دستیاران سیاسی و سایر کارکنان پشتیبانی اطراف رئیسجمهور روسیه است.» طبق این گزارش، گفته میشود این افراد «در دادههای تبلیغاتی قابل ردیابی هستند»، به این معنا که مسیرها و مکانهای پوتین قابل شناسایی است.
طبق این کتاب، سازمانهای دولتی ایالات متحده به شدت تحت تأثیر کار یگلی قرار گرفتند و لوکوموتیوـ و بعداً VISRـ به منزله بخشی از یک برنامه بین سازمانی به تصویب رسید. با این حال، تائو ادعا کرد سایر نهادها، به ویژه اسرائیلیها، از آن زمان ابزارهای ردیابی خود را با استفاده از همان اصول ساختهاند. بنا بر گزارشها، این اطلاعات در حال حاضر افزون بر سازمانهای اطلاعاتی ایالات متحده، در دسترس طیف وسیعتری از مشتریان در سراسر جهان است.
با توجه به نوشتههای این کتاب و اظهارات منتشر شده در آن، ایالات متحده آمریکا از هر روشی برای ردزنی مخالفان و دشمنان خود استفاده میکند. یکی از سادهترین روشها که شاید به ذهن کسی نرسد، استفاده از دادههای تبلیغاتی است که در تلفن همراه ما به وسیله نرمافزارهای گوناگون جمعآوری میشود. روشن کردن موقعیتیاب مکانی تلفن همراه و اجرای نرمافزارها، به آنها این اجازه را میدهد که موقعیت مکانی ما را برای نمایش تبلیغات مکان محور، در اختیار شرکتهای تبلیغاتی قرار دهند. شرکتهای تبلیغاتی این دادهها را جمعآوری کرده و برای نمایش تبلیغات مناسب با مکان و سلیقه کاربر از آن استفاده میکنند. نکته مهم در این زمینه این است که حتی تلفن همراه اطرافیان اشخاص مهم هم قابلیت ردگیری دارد! بنابراین، برای حفاظت از مقامهای بلندمرتبه، نه تنها خود شخص نباید به هیچوجه از تلفنهای هوشمند استفاده کند، بلکه حتی راننده و محافظان و... هم نباید وسیله هوشمندی همراه داشته باشند. شاید فکر کنید که یک تلفن هوشمند بدون هیچ برنامه نصب شدهای میتواند امن باشد، اما دادههای تبلیغاتی از هر برنامهای در تلفن همراه شما قابل جمعآوری هستند. بهتر است که کمی بیشتر مراقب باشیم.