چرا «جیش العدل» توسعه سواحل مکران را هدف گرفت؟

یکی از مهمترین موارد بسیار کاربردی در پیشرفت و توسعه یک استان میزان تأثیر پذیری آن در دسترسی به امکانات و تسهیلات ارائه شده نسبت به دیگر استانهاست که درکشور ایران بسیاری از نواحی مرزی از جمله استان سیستان و بلوچستان به علت دوری از مرکزیت اداری_سیاسی، نبود منابع انرژی، همسایگی با کشور‌های توسعه نیافته‌ای مانند افغانستان و پاکستان، ژئومورفولوژی خاص منطقه، ناپایداری سکونت و جمعیت به علت مهاجرت از برخی شاخص‌های رتبه بندی توسعه باز مانده است؛ بنابراین استان سیستان و بلوچستان علیرغم پتانسیل بسیار بالایی که در مجاورت با دریای عمان دارد و با دارا بودن سواحل مکران و قرارگیری در کریدور محور شرق و همچنین قرارگیری در مسیر ارتباطی شبه قاره هند و شرق آسیا از طریق اقیانوس هند ظرفیت‌های بالقوه معدنی، صنایع دریایی، شیلات و کشاورزی، در اغلب شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی پایین‌ترین رتبه در بین استان‌های کشور را برای سال‌های متمادی در اختیار دارد.

منافع استراتژیک در سواحل مکران
از سوی دیگر بندر چابهار نیز به جهت برخورداری از موقعیت ممتاز در شرق تنگه هرمز و دریای عمان در مسیر خطوط اصلی کشتیرانی به آفریقا، آسیا و اروپا قرار گرفته و به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی و ترانزیتی کشور‌های آسیای میانه و افغانستان به بازار‌های خلیج فارس، شرق آفریقا و دیگر نقاط جهان مطرح است که با وجود ارتباط با ۲ بندر گوادر در پاکستان و چابهار در ایران با داشتن موقعیت استراتژیک و مهم، قابلیت تبدیل شدن به دروازه شاهراه اقتصادی آسیای میانه کریدور تجاری شمال- جنوب را دارد لذا بدون تردید توسعه و عمران سواحل مَکُران برای جمهوری اسلامی ایران دارای منافع استراتژیک متعدد و مهمی از نظر اقتصادی، سیاسی و نظامی است، زیرا به طور حتم بارور کردن قابلیت‌های این سواحل مهم، منجر به افزایش وزن و منزلت ژئوپلیتیکی ایران در سطح منطقه و حتی جهان خواهد شد. یادآوری این مساله هم ضرورت دارد که بگوییم در طول تاریخ همواره قدرت‌های بیگانه به ویژه دشمنان ایران تمرکز و توجه خاصی به سواحل جنوبی شرقی ایران، که در محدوده دریای مَکُران و پس کرانه‌های آن واقع شده، داشته و حذف و به دست آوردن منابع و منافع این منطقه یا جلوگیری از بهره برداری ایران از منابع و منافع آن، به عنوان یک راهکار کاربردی جهت مقابله احتمالی با ایران مطرح بوده است.

توجه برنامه هفتم به اقتصاد دریامحور
این در حالی است که توسعه سواحل مَکُران بار‌ها در صحبت‌های رهبر معظم انقلاب به عنوان نقطه اتصال کریدور شمال- جنوب مورد تاکید قرار گرفته و این بدان معناست که اهمیت استراتژیک بالایی برای کشور دارد از این رو طبق اولویت‌های برنامه هفتم توسعه و اقتصاد دریا محور، باید سالی یک درصد به سهم اقتصاد دریا از اقتصاد ملی اضافه شود، لازمه این اهداف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها مانند بندرگاه، توسعه شبکه ریل، جاده و فرودگاه و همچنین سرمایه‌گذاری مشترک در سواحل مَکُران شامل منطقه جنوب شرق کشور است.

مانع بزرگ در مسیر توسعه سیستان و بلوچستان
اما سوال اینجاست که تا به امروز چه موانعی موجب شده تا استان سیستان و بلوچستان از روند توسعه جابماند؟ بر کسی پوشیده نیست که سیستان و بلوچستان در یک سال اخیر شاهد شهادت تعداد قابل توجهی از مأموران انتظامی بوده است. متاسفانه عصر ۲۱ فروردین در حمله گروهک تروریستی جیش‌العدل به نیرو‌های انتظامی که در حین گشتزنی در شهر سیب و سوران برای تأمین امنیت مردم در شب عید فطر بودند، پنج نفر از دلاورمردان پلیس به شهادت رسیدند و عناصر تروریستی متواری شدند، ۱۵ فروردین هم عناصر گروه وابسته به گروهک تکفیری تروریستی جیش العدل حملاتی را علیه مقر‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پلیس در شهر‌های راسک و چابهار در استان سیستان و بلوچستان درشرق کشور اجرا کردند که این حملات به شهادت ۱۵ تن از نیرو‌های امنیتی منجر شد و همه مهاجمان تکفیری این حملات که تعدادشان ۱۸ نفر بود، به هلاکت رسیدند، حملات این گروهک تا این سطح از عملیات تا امروز بی‌سابقه بوده است، جیش العدل که پس از دستگیری و اعدام عبدالمالک ریگی تقریباً به کما رفته بود اخیراً تا سطحی احیا شده که چندین عملیات تروریستی را در سیستان و بلوچستان اجرا کرده است.

«جیش العدل» توسعه سواحل مکران را هدف گرفت
این گروهک تروریستی چند ماه قبل هم به پاسگاهی در شهرستان راسک حمله کرد و باعث شهادت ۱۱ تن از نیرو‌های مدافع وطن شد، عامل موفقیت عملیات‌های این گروهک مربوط به ضعف امنیت ما نبوده، بیشتر به دلیل حمایت‌های پیدا و پنهان عوامل مختلف از جمله حمایت‌های مالی برخی کشور‌های عربی مخالف ایران و حمایت‌های سرویس اطلاعات ارتش پاکستان ISI است. در کنار کمک‌های خارجی به گروهک جیش العدل نباید از نقش تفرقه‌آمیز برخی سران در استان سیستان و بلوچستان، چون مولوی عبدالحمید و مولوی نقش‌بندی به سادگی گذر کرد، درحالی که توقع می‌رفت عبدالحمید با محکومیت این اقدام جنایتکارانه چابهار و راسک مانع از آن شود که تروریست‌ها از هویت او برای توجیه جنایتشان بهره برداری کنند او این کار را نکرده و حتی با دعوت به گفتگو با تروریست‌ها ابهامات دیگری را نیز در اذهان عمومی به‌وجود آورد، گروهک تروریستی جیش العدل مهم‌ترین هدف خود برای دست زدن به اقدامات تروریستی در جنوب سیستان و بلوچستان را جلوگیری از اجرای طرح توسعه سواحل مکران اعلام کرد؛ امری که پیش از این امام جمعه مسجد مکی مطرح کرده بود.

بررسی امنیت سیستان و بلوچستان در دستور کار دولت
از این رو در هفته‌ای که گذشت، احمد وحیدی وزیر کشور که در راستای بررسی کامل مسائل مهم بویژه در بخش اقتصادی به این استان سفر کرده بود؛ گفت: «برنامه‌های بسیار خوبی برای پیشرفت و توسعه سیستان و بلوچستان در حال انجام است که تروریست‌ها تلاش می‌کنند مانع ایجاد کنند همچنین بررسی وضعیت امنیتی و حوادث اخیر در سیستان و بلوچستان در دستور کار است و تروریست‌ها همواره به دنبال جلوگیری از رشد و توسعه سیستان و بلوچستان هستند.»
در تکمیل و تایید سخنان وزیر کشور باید خاطرنشان کرد؛ مناطق مرزی دو کشور افغانستان و پاکستان با توجه به ویژگی‌های جغرافیای طبیعی و انسانی خود و نیز نظام قبیله‌ای حاکم بر این مناطق و عدم احاطه و تسلط کامل دولت‌های مرکزی بر این کشورها، به جایگاه و پناهگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شده اند و این مساله همواره تبعات امنیتی زیادی را برای مناطق مرزی کشور‌های افغانستان، پاکستان و ایران به همراه داشته و اعمال تروریستی این گروه‌ها امنیت انسانی و ملی را در این کشور‌ها با چالش مواجه کرده است.

نتیجه‌گیری
استان سیستان و بلوچستان به خصوص منطقه آزاد چابهار به عنوان یکی از مهمترین و استرتژیک‌ترین مناطق ایران به لحاظ اثرگذاری بر امنیت فضای ملی است و اساس قرار دادن آن به عنوان محور توسعه شرق فرصت‌های ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک بسیار بالایی را در اختیار جمهوری اسلامی قرار داده است، اما باید توجه کرد که دو مقوله مهم یعنی توسعه و امنیت دارای ارتباط تنگاتنگی با یدیگر هستند به گونه‌ای که حتی امنیت به عنوان مرحله مقدماتی روند توسعه به شمار می‌رود؛ از این رو آنچه باعث عملیات در چابهار و راسک شد، نزدیکی این شهر‌ها به مناطق مرزی است که باعث می‌شود تروریست‌ها بتوانند به سرعت از مرز عبور کرده و دست به عملیات بزنند. یکی از دلایل انتخاب جغرافیای عملیات، محدودیت جابه‌جایی در عملیات‌هاست. با این حال تروریست‌ها با اعلام هدف عملیات بر ضد طرح توسعه مکران که بخشی از آن مربوط به چابهار است، کوشیده‌اند نقطه ضعف عملیاتی خود را نقطه قوت خود نشان دهند.