پروژه چند منظوره ایرانی ساز «اومااویا» سریلانکا به‌زودی افتتاح می‌شود

 ایران به عنوان یک کشور پیشرو در صنعت آب و برق، جایگاه نخست منطقه را در صدور خدمات فنی و مهندسی در این صنعت دارد و این امر بیانگر دانش و توان بالای فنی و مهندسی متخصصان کشورمان و شرکت‌های ایرانی است.

تلاش متخصصان کشور در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی موجب شده تا ایران در میان پنج کشور برتر سازنده توربین نیروگاهی جهان قرار گیرد و بیش از ۹۱ درصد قطعات موردنیاز صنعت نیروگاهی خود را بومی‌سازی کند.

توان فنی و مهندسی کشور در حوزه ابزارهای مدیریت منابع آب از جمله شبکه آبیاری زهکشی، تونل‌ها و سدسازی نیز ۱۰۰ درصد است و ایران در بین ۴ کشور برتر جهان در این حوزه قرار دارد.

این در حالی است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، هیچ توانی برای اجرای پروژه‌های فنی- مهندسی آب در ایران وجود نداشت و کشور در صنعت آب به شرکت‌های خارجی وابسته بود، اما امروز نه‌تنها جزو چهار کشور برتر دنیا در خدمات مهندسی برق و آب قرار گرفته است، بلکه در این حوزه رقیب سرسخت شرکت‌های خارجی محسوب می‌شود.

خدمات فنی- مهندسی در صدر جدول صادرات

در این بین رویکرد دولت سیزدهم مبتنی بر توسعه دیپلماسی منطقه‌ای، از مهم‌ترین راهبردهایی است که به ارتقای صادرات خدمات فنی- مهندسی کشور از جمله صنعت آب و برق کمک شایانی کرده است.

"علی‌اکبر محرابیان" وزیر نیرو با تاکید بر اینکه ظرفیت‌های قابل توجهی برای صدور خدمات فنی-مهندسی کشور و حضور در تعاملات بین‌المللی وجود دارد، می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران در علم مهندسی آب جزو کشورهای پیشرو بوده و در صدر جدول صادرات خدمات فنی مهندسی قرار دارد.

همان‌گونه که وزیر نیرو عنوان کرد ظرفیت‌های فنی و مهندسی کشور در بخش آب و آبفا نیز به سایر کشورها راه یافته است و ایران پیشرفت‌های چشمگیری در ارتقای ظرفیت‌های فناوری و توان مهندسی آب و فاضلاب کشور به دست آورده است، به‌گونه‌ای که هم اکنون توان داخلی کشور در فناوری‌های مرتبط با سد و نیروگاه سازی اعم از تأمین، انتقال و توزیع آب، تصفیه آب و فاضلاب، شیرین‌سازی و بازچرخانی آب و نیز تولید و انتقال برق دارای افق روشن و امیدآفرینی است.

در همین راستا طی روزهای ابتدایی اردیبهشت سال جاری، طرح منحصر به فرد و چند منظوره «اومااویا» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای فنی و مهندسی صنعت آب و برق کشور در جنوب‌شرقی سریلانکا با حضور مقام‌های ایرانی در کنار مقام‌های ارشد کشور سریلانکا به‌بهره‌برداری می‌رسد؛ پروژه‌ای که فرایند ساخت، نظارت و مشاوره آن تماماً توسط شرکت ایرانی انجام شده و هزینه ساخت آن به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار توسط دولت سریلانکا تامین و به صورت نقد به مجری ایرانی پرداخت شده است.

این پروژه با وجود آغاز به کار از سال ۲۰۱۰ میلادی، عملاً به دلیل طولانی شدن فرایند تملک زمین و محل اجرای طرح به طرف ایرانی ناشی از معارضات محلی متوقف بود و اجرای آن از سال ۲۰۱۶ میلادی آغاز شد.

احداث نیروگاه ۱۲۰ مگاواتی در دل زمین

با اجرای طرح چند منظوره اومااویا که در ۲۳۰ کیلومتری شرق کلمبو، پایتخت کشور سریلانکا حداث شده است؛ آب مازاد رودخانه‌های اومااویا و ماهاتوتیلا اویا واقع در استان اووا «Uva» برای توسعه کشاورزی به منطقه کم آب همین استان منتقل می‌شود. این در حالی است که هم‌زمان با تحقق این هدف، تولید انرژی از طریق نیروگاه زیرزمینی به ظرفیت ۱۲۰ مگاوات انجام خواهد شد.

تولید ۲۹۰ گیگاوات ساعت انرژی در سال، تامین آب مورد نیاز ۵۰۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی منطقه خشک جنوب شرقی سریلانکا و انتقال ۱۴۵ میلیون مترمکعب آب از منطقه پرباران به مناطق خشک از جمله اهداف این پروژه بوده است که توسط شرکت فراب و به همت متخصصان و مهندسان ایرانی در کشور سریلانکا به مرحله اجرا و بهره‌برداری رسیده است.

 مراحل احداث پروژه سد و نیروگاه اومااویا در کشور سریلانکا توسط مهندسان ایرانی

این پروژه از نظر اجرای ۲۴ کیلومتر تونل با دو دستگاه TBM بدون دسترسی میانی در شرایط بسیار سخت زمین شناسی و وجود جریان‌های آبی پرفشار، حفاری یکی از بلندترین شفت‌های (تونل ها) عمودی دنیا در نیروگاه‌های آبی به طول ۶۱۸ متر، اجرای پوشش فلزی شفت عمودی به وزن تقریبی ۱۰۰۰ تن به صورت معلق و نصب و احداث نیروگاه در حفره و فضاهایی در عمق ۷۵۰ متری زمین که به آن مقار می‌گویند، جزو پروژه‌های منحصربه‌فرد مهندسی محسوب می‌شود.

مجری ایرانی این پروژه به دلیل رویکرد مسئولانه نسبت به جوامع محلی موفق شدند در سال ۱۴۰۱ نشان عالی مسئولیت اجتماعی را دریافت کنند؛ همچنین بر اساس اعلام انجمن بین‌المللی تونل‌سازی و فضاهای زیرزمینی ITA، پروژه چندمنظوره اومااویا در بین چهار پروژه منتخب نهایی در بخش پروژه‌های ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون یورویی در سال ۲۰۲۰ میلادی قرار گرفت.

ارزیابی پروژه‌ها بر اساس شاخص‌هایی چون احجام عملیات پروژه، رعایت اصول ایمنی، نقش پروژه در غلبه بر مشکلات و کاهش آلایندگی و حفظ محیط زیست و دستاوردها و نوآوری‌های خاص پروژه، صورت گرفته است.پیش از این نیز در سال ۱۳۸۸ پروژه برق‌رسانی به ۱۰۰۰ روستای کشور سریلانکا به همت متخصصان ایرانی توسط یک شرکت داخلی آغاز و در سال ۱۳۹۲ به اتمام رسید؛ این مهم بیانگر این است که توسعه و گسترش صادرات خدمات فنی - مهندسی ایران به سایر کشورها از دهه‌های گذشته آغاز شده است و امروز به صورت ویژه و جدی دنبال می‌شود.