ایران یکی از تحت تحریمترین کشورهای جهان است اما محدودیتهای آمریکا تا حد زیادی در ممانعت از صادرات نفت ایران شکست خورده است.هرچند ایران با تحریمهای آمریکا بسیاری از مشتریان سنتی خود را از دست داده اما خریداران جدیدی پیدا کرده است.
تحلیلگران معتقدند که تمایل چین برای خرید بیسابقه نفت از ایران، تسلط تهران بر روشهای دور زدن تحریمها و عدم تمایل واشنگتن به اجرای دقیق تحریمها، اقدامات آمریکا علیه صادرات انرژی ایران را ناکارآمد کرده است.
**ناوگان نفتکشهای در سایه**ایران در سالهای اخیر با دور زدن تحریمها از جمله استفاده از «ناوگان نفتکشهای در سایه» برای انتقال محمولههای نفتی به چین، فروش خود را افزایش داده است.انتقال کشتی به کشتی نفت، استفاده از واسطهها، نقلوانتقال پول پنهان، و تغییر نام نفت برای پنهان کردن منشا ایرانی آن تا به نظر برسد که از یک کشور ثالث آمده، روشهای ایران است.سردبیر بخش خاورمیانه «آرگوس مدیا»، نادر ایتایم معتقد است: «ایران پیوسته در حال توسعه و گسترش، نه تنها شبکه واسطهها و شرکتهای تجاری درگیر در فروش نفتش بلکه ناوگان نفتکشهای خود که عمدتا برای انتقال نفت خام از آن استفاده میکند نیز هست.»
**چین**تقاضای فزاینده چین هم عاملی برای افزایش فروش نفت ایران است. آمارهای آرگوس مدیا از رهیابی نفتکشها نشان میدهد، صادرات نفت ایران اخیرا 1.5 میلیون بشکه در روز است که 85 تا 90 درصد آن به چین میرود.با وجود اینکه گفته میشود ایران به چین تخفیف میدهد اما کارشناسان معتقدند که تهران هنوز سود میکند. استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه جانز هاپکینز، استیو هانکه میگوید: «حتی با تخفیفهای سنگین، فروش نفت ایران بسیار سودآور و پایدار است؛ دلیل آن این است که هزینه نهایی تولید در ایران تقریبا 15 دلار یا کمتر در هر بشکه است.»تحلیلگر ایران و انرژی در «اوراسیا گروپ»، گریگوری بِرو میگوید، تحریمهای آمریکا زمانی در توقف صادرات نفت به چین مؤثر بود اما دیگر اینطور نیست. جایگاه رو به رشد چین به عنوان قدرت جهانی، آزادی بیشتری برای سرپیچی از تحریمهای آمریکا ایجاد میکند.
**عدم تمایل به اجرای تحریم ها**برخی از تحلیلگران میگویند واشنگتن تمایلی به اجرای دقیق تحریمها ندارد، در حالیکه برخی دیگر معتقدند که تحریمها به طور کلی شکست خوردهاند.تحلیلگران دسته اول استدلال میکنند که واشنگتن به دلیل خطرات مرتبط با خروج نفت ایران از بازار جهانی، تمایلی به اجرای دقیق تحریمها ندارد.
گریگوری بِرو در این رابطه میگوید، جدا از تاثیری که چنین اقدامی بر قیمت نفت میگذارد و برای جو بایدن در سال انتخاباتی اهمیت سیاسی و اقتصادی دارد. در زمانیکه آمریکا تلاش میکند تا تنشها در خاورمیانه و شرق آسیا را مدیریت کند، اجرای تهاجمی تحریمها ممکن است ایران و چین را تحریک کند.
سردبیر بخش خاورمیانه «آرگوس مدیا» با اشاره به اینکه سهلانگاری در اجرای تحریمهای نفتی به ونزوئلا و روسیه نیز کشیده میشود، خاطرنشان میکند، این تحریمها «کلیدی برای حفظ قیمت نفت» است.کنگره آمریکا ماه گذشته یک بسته امنیتی تصویب کرد که شامل قانون تحریمهای انرژی ایران و چین بود و به دولت این کشور این اختیار را میداد که صادرات نفت ایران را بیشتر محدود کند اما کارشناسان متقاعد نشدهاند که این تحریمها تاثیر بیشتری داشته باشد.
استیو هانکه معتقد است، هرگونه اقدام جدید «به فهرست طولانی تحریمهای شکست خورده غرب» علیه جمهوری اسلامی خواهد پیوست.