رئیس انجمن دیپلماسی آب ایران خبرداد؛ روند مثبت تقویت دیپلماسی آب کشور در سال‌های اخیر

محمدرضا شهبازبگیان در جمع خبرنگاران در خصوص احداث سد قیزقلعه سی گفت: احداث سد، بر روی رودخانه‌های بین‌المللی با همکاری کشورها موضوع خیلی جدیدی نیست و مدل‌های مختلفی از این نوع همکاری بسته به نوع سرمایه‌گذاری، فیزیوگرافی رودخانه بین المللی و آرایش تقاطع مرزهای هیدرولوژیکی و سیاسی در دنیا وجود دارد، اما به جرأت می‌توان گفت که ساخت سد با همکاری کشورهای همسایه بر روی رودخانه‌های بین‌المللی که مرز دو کشورهمسایه را تشکیل می‌دهند مانند سد دوستی، سد ارس، سد خداآفرین و اخیراً سد قیز قلعه‌سی از توانمندی‌های منحصر بفرد ایران محسوب می‌شود.

وی افزود: این مدل از پروژه‌های همکاری شامل پیچیدگی‌های فنی، سیاسی، اجتماعی، محیط زیستی، مالی، امنیتی و بین‌المللی فراوانی بوده که ممکن است در نگاه اول درک نشوند و تنها به عنوان یک پروژه نرمال سدسازی به نظر برسند، اما اگر به صورت عمیق به این پروژه‌ها نگاه کنیم مهارت‌های ظریف و مهمی را در لابلای مراحل و زمان‌های مختلف اجرای پروژه درک خواهیم کرد.

رئیس انجمن دیپلماسی آب ایران در این باره ادامه داد: هرچند در کوتاه مدت نمی‌توان قضاوت دقیقی در مورد عملکرد این پروژه داشت ولی در صورت تأمین پایدار و بلند مدت حقابه ایران طی اجرای این پروژه، مسلماً یک موفقیت عالی در سطح ملی محسوب می‌شود و باید تمهیدات اساسی برای تقویت و پایداری آن و همچنین یک برنامه‌ریزی مؤثر در جهت ثبت و ترویج خرد تخصصی کسب شده از آن برای استفاده در آینده در نظر گرفته شود.

وی همچنین به تأثیر این پروژه در روابط و مناسبات دو کشور ایران و آذربایجان پرداخت و گفت: معمولاً تمامی پروژه‌های مشترک سدسازی توسط کشورهای همسایه در حوضه‌های آبریز بین‌المللی در کوتاه مدت موجب تقویت روابط بین کشورها شده و انگیزه برای همکاری‌های سیاسی و بین‌المللی آتی را افزایش می‌دهد؛ مواردی هم وجود دارند که همکاری اولیه درکوتاه مدت به یک تنش در بلند مدت تبدیل شده‌اند، بر این اساس برنامه‌ریزی و لزوم تمرکز بر درس آموخته‌های پروژه‌های مشابه برای حفظ پایداری در همکاری بین دو کشور بسیار ضروری هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس اضافه کرد: تجربه ایران در پروژه‌های مشابه علی‌رغم فراز و نشیب‌های فراوان، در کل حاکی از حفظ سطح نرمالی از روابط بین کشورهای همسایه در پروژه‌های مشابه در عین تأمین منابع آب خود بوده است.

وی تاکید کرد: مسلماً پروژه قیزقلعه‌سی در کوتاه مدت انگیزه همکاری بین دو کشور همسایه افزایش داده و برد بین المللی خوبی را به دنبال خواهد داشت. تعهد ایران به تفاهمنامه‌های منعقده درحوزه آب‌های بین المللی، که معمولاً در خیلی از موارد مشابه توسط کشورها جدی گرفته نمی‌شوند و تنها به عنوان یک عمل نمایشی محسوب می‌شوند، در خصوص این پروژه که از سال ۱۳۶۸ تفاهم‌نامه آن بین دو کشور ایران و آذربایجان عقد شده است، نشان از سابقه خوب کشور در احترام به تفاهم‌نامه‌ها در هر زمان دارد.

شهبازبگیان به تشریح وضعیت ایران در حوزه دیپلماسی آب با کشورهای منطقه پرداخت و خاطرنشان کرد: این موضوع بسیار دینامیک است و عوامل مختلفی در تعیین وضعیت کشور در این حوزه مؤثر هستند و از دیدگاه‌های مختلف قابل بررسی است، ولی آنچه به جرأت می‌توان اظهار نظر کرد آن است که روند تقویت دیپلماسی آب در کشور به خصوص به لحاظ سطح همکاری و هماهنگی بین نهادهای علمی و دستگاه‌های اجرایی یک روند مثبت است. این روند به خصوص در سال‌های اخیر تقویت شده و از نمونه‌های آن می‌توان به همکاری مؤثر انجمن دیپلماسی آب ایران به عنوان یک مرجع علمی با دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت نیرو اشاره کرد.

این همکاری در چارچوب منافع کشور موجب تقویت تعاملات سازنده با کشورهای همسایه و ارتقای سطح بین‌المللی کشور در حوزه دیپلماسی آب نیز خواهد شد، نمونه بارز آن حضور فعال کشور در کنفرانس بین‌المللی آب بغداد یا همکاری در پروژه‌های بین‌الملی مشترک بین محققین کشور با محققین کشورهای همسایه در تعامل با دستگاه‌های اجرایی است.