پشت پرده نمایش تروئیکا و آمریکا در آستانه نشست شورای حکام

نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دوشنبه هفته آینده ۱۴ خرداد، با حضور نمایندگان ۳۵ کشور عضو این شورا در وین آغاز به‌کار خواهد کرد. در این نشست که تا روز جمعه ادامه دارد مسائل مختلف درباره ایمنی هسته‌ای، اجرای توافقنامه پادمان و تقویت فعالیت‌های علمی و پژوهشی آژانس در دستور کار قرار دارد. موضوع ایران یکی از سرفصل‌هایی است که طبق جلسات پیشین در دستور کار شورا عنوان شده و قرار است راستی آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اجرای توافقنامه پادمان بررسی شود.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته در گزارش فصلی خود از افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران خبر داد. بر اساس این گزارش محرمانه برای اعضای شورای حکام که فرازهایی از آن در رسانه‌های خارجی درز کرده است ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با خلوص ۶۰ درصد به ۱۴۲.۱ کیلوگرم رسیده که نسبت به گزارش دور قبل در ماه فوریه ۲۰.۶ کیلوگرم افزایش نشان می‌دهد. کل ذخایر اورانیوم ایران نیز اکنون ۶۲۰۱.۳ کیلوگرم برآورد شده است که این مقدار ۶۷۵.۸ کیلوگرم نسبت به آخرین گزارش بیشتر است.

گروسی در این گزارش مدعی شده که هنوز درباره احیای مجوز تعدادی از بازرسان این سازمان در ایران تحولی صورت نگرفته اما انتظار می‌رود که این مساله در چارچوب مذاکرات جاری میان آژانس و ایران در قالب بیانیه موسوم به ۴ مارس حل‌وفصل شود.

گفتنی است که ایران ۱۸ ماه پیش در پی صدور بیانیه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس اتمی، مجوز ۸ بازرس آلمانی و فرانسوی این نهاد بین‌المللی در ایران را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس لغو و به طرف‌های غربی هشدار داد که از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مقاصد سیاسی خود سوء استفاده نکنند.

البته به گفته محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان، ۱۲۰ بازرس تائید شده آژانس در ایران فعال هستند که برخی مستقر در کشور بوده و برخی در رفت و آمد هستند. این بازرسان بر حسب موضوع و برنامه توافقی به صورت منظم یا سرزده از تاسیسات هسته‌ای کشور بازدید می‌کنند.

در ادامه گزارش اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان تکرار و ادعا شده است: مسائل پادمانی باقیمانده حل نشده است، زیرا ایران نه توضیحات فنی معتبری در مورد حضور ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده است و نه به آژانس درباره مکان (های) فعلی آن‌ها اطلاع نداده است. این گزارش می‌افزاید: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی متاسف است که هنوز مسائل باقی‌مانده پادمانی با ایران حل و فصل نشده است.

ادعاهای پادمانی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ریشه در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی دارد که با هدف امنیتی سازی پرونده هسته‌ای ایران، در اختیار رسانه‌ها و مقامات آژانس قرار گرفته است. جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای مطرح شده و تاکید بر اینکه تعهدات کشورها در حوزه پادمان نامحدود نیست، اسفند ۱۴۰۱ در جریان سفر دو روزه رافائل گروسی به تهران، به صورت داوطلبانه با فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر بازرسان این سازمان، در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران) موافقت کرد؛ توافق که بعدا بیانیه مشترک ۴ مارس شهرت یافت. در پی این توافق جلساتی در سطح کارشناسی برگزار شد و با تعاملات انجام شده چندین موضوع فنی بین ایران و آژانس حل و فصل شد.

در واقع با همکاری و حسن نیت جمهوری اسلامی ایران، اختلافات بر سر یکی از سه مکانی که آژانس ادعا می‌کند رد اورانیوم در آن پیدا شده، حل و فصل و همچنین پاسخ‌های مستدل و مستندات مربوطه درباره سایر مکان‌ها به آژانس ارائه شد.

گروسی همچنین در سفری که سه هفته پیش به ایران داشت، درباره تداوم اجرای بیانیه ۴ مارس با مقام های کشورمان رایزنی کرد و مقرر شد تا برای تهیه پیش‌نویس تداوم تعاملات بر مبنای بیانیه مشترک، مذاکرات معاونان سازمان انرژی اتمی کشورمان و آژانس بین المللی انرژی اتمی آغاز شود. جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است که همکاری خود را با آژانس در چارچوب موافقتنامه جامع پادمان ادامه داده و مسائل باقی‌مانده پادمانی نیز با رویکرد حرفه‌ای و بدون جانبداری آژانس قابل حل است.

با این حال کشورهای غربی با صحنه‌گردانی رژیم صهیونیستی در تلاش هستند تا با فضاسازی‌های تبلیغی و سیاه‌نمایی، برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان را تهدید آمیز جلوه داده و پرونده‌ای را که بموجب توافق سال ۹۴ در شورای امنیت سازمان ملل متحد مختومه شده احیا کنند.

بر اساس گزارش‌ها سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان درصدد ارائه قطعنامه جدیدی در شورای حکام علیه ایران هستند که به گفته دیپلمات‌های غربی مورد حمایت آمریکا نیست. «وال استریت ژورنال» در گزارشی به نقل از دیپلمات های آگاه ادعا کرد که واشنگتن به دنبال آن است تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مانع از تشدید تنش ها با تهران شود.

به نوشته این رسانه، واشنگتن بیم از آن دارد که صدور قطعنامه جدیدی علیه تهران همانند گذشته به وضع محدودیت های جدیدی علیه آژانس منجر شود. از سوی دیگر دولت جو بایدن نسبت به اثربخش بودن صدور قطعنامه علیه ایران خوش‌بین نیست و حتی اگر کار پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل بکشد، روسیه و چین هر گونه تلاش برای تحریم ایران را وتو خواهند کرد.

پیش از این نیز خبرگزاری رویترز در گزارش مشابهی ادعا کرده بود که آمریکا به دنبال قطعنامه جدیدی علیه ایران در نشست آتی شورای حکام نیست تا بهانه‌ای برای تشدید فعالیت‌های هسته ای تهران داده نشود.

در همین حال لارنس نورمن خبرنگار ارشد وال استریت ژورنال روز سه‌شنبه به نقل از منابع اروپایی خود ادعا کرد که تروئیکا از ارائه قطعنامه ضد ایرانی عقب نشینی نخواهند کرد. این خبرنگار آمریکایی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت: منابع اروپایی امروز گفتند که مطلقاً از قطعنامه توبیخی (علیه ایران) در نشست هفته آینده شورای حکام عقب نشینی نمی کنند.

از سویی الیشا کرنز رئیس کمیته امور خارجی پارلمان انگلیس گزارش مدیرکل آژانس درباره ایران را نگران کننده خواند و با انتشار پیامی در فضای مجازی مدعی شد: فقدان یک استراتژی جامع در مورد ایران بین کشورهای متحد یک ضعف آشکار است.

مجموعه گزارش‌هاو اظهارنظرها در روزهای اخیر، این ادعا را تقویت می‌کند که ایالات متحده در نقش پلیس خوب به دنبال تشدید تنش با ایران نیست. در همین پیوند یک سخنگوی ایالات متحده در گفت‌وگویی پیرامون گزارش اخیر آقای گروسی اظهار داشت: ما از تلاش‌های گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تعامل با جمهوری اسلامی ایران در مورد مسائل حل نشده پیشین مرتبط با تعهدات پادمانی ایران، قدردانی می‌کنیم و به‌طور کامل از تلاش‌های این نهاد نظارت هسته‌ای سازمان ملل متحد و مدیرکل آن، حمایت می‌کنیم.»

این درحالیست که بر اساس شنیده‌ها عناصر قطعنامه پیشنهادی تروئیکا عینا همان مطالب مورد تائید و حمایت ایالات متحده است. در واقع می‌توان اینطور ادعا کرد که قطعنامه پیشنهادی بر اساس دیدگاه ایالات متحده تنظیم اما قرار است به پای تروئیکا نوشته شود.

این سند هنوز به دبیرخانه آژانس اتمی تحویل نشده و شنیده‌ها حاکیست که رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک در وین آغاز شده است. اما اگر چنین قطعنامه‌ای ارائه و تصویب شود، غربی‌ها و به خصوص سه کشور اروپایی به خوبی می‌دانند که با پاسخ محکم و شدیدتر ایران روبرو خواهد شد.