اصلح کسی است که به اقشار ضعیف توجه داشته باشد

فردا مرحله دوم چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود و مردم از میان مسعود پزشکیان و سعید جلیلی، نهمین رئیس جمهور را بر می‌گزینند.

یکی از نکاتی که می‌تواند ما را در انتخاب اصلح یاری بخشد این است که براساس تعالیم قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) چه کسانی را برای حکومت باید برگزید و حکومت اسلامی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد.

ایمان به خداوند متعال و ایمان به قرآن کریم و اهل بیت (ع) ویژگی اصلی یک انتخاب درست از منظر قرآن کریم است. رفتار و حکومت داری اهل بیت نیز خودش یک درس بزرگی برای شناخت است. باید در وجود مقدس و نازنین حضرت پیامبر اعظم (ص)،در رفتار و کردار ایشان در نوع حکومت داری را دیده و درس بگیریم. یا پس از حضرت رسول (ص) سراغ حضرت امیرالمومنین (ع) می آییم، می‌بینیم که ایشان درزمان حیات خودشان خصوصاً حکومت به چه نحوی عمل کردند، رفتار آنها معیار و ملاک ما می‌شود،

در نامه حضرت امیرالمومنین علیه السلام به جناب مالک اشتر چند نکته نسبت به زمان ما عنوان شده است، در این نامه آمده است فرد اصلحی برای حکومت داری باشد، حاکم درستی باشد؛ ایمان به خداوند متعال، قرآن کریم و سیره اهل بیت (ع) است، قرائت درستی داشته باشد، ساده زیستی و عدم ثروت اندوزی، دنیا طلب نباشد، برای خود و خانواده خودش نخواهد که کار کند، در ذیل همین نکته حضرت امیر (ع) می‌فرمایند حتی خانواده‌های افراد مسئولیت دار در نظام اسلامی هم نباید افرادی باشند که مال اندوز و طمعکار به مال دنیا باشند، که اگر چنین باشند آن صلاحیت را ساقط می‌کند. برخورد محکم با نزدیکانی که دارای فساد اقتصادی هستند، این از شرایط حاکم اصلح است که حضرت فرمودند و اینکه در انتخاب وزرای خود افرادی باتجربه و باحیا را انتخاب کند که آن‌ها هم اهل دنیاطلبی نباشند.

از دیگر شرایط حاکم اصلح این است که در برابر دشمن عقب نشینی نکند، ترس از دشمن نداشته باشد و با اقتدار بتواند حق جامعه اسلامی و مردم را بگیرد؛ البته با صلح هیچ مخالفتی ندارد، در همین نامه هم اگر ما با دقت بخوانیم حتی حضرت دعوت می‌کند که حاکم اسلامی در جایی که لازم است صلح کند، اما حواسشان به این باشد که بعد از اینکه صلح کردند از دشمن غافل نشود، چرا؟ چون احتمال دارد دشمن ما را غافلگیر بکند، عین این فرمایش در این نامه و نهج‌البلاغه است.

لزوم توجه به اقشار ضعیف

در نامه حضرت علی (ع) به جناب مالک اشتر توجه شدید به اقشار ضعیف و درصدد کاهش گرفتاری‌های مردم بودن را، از ویژگی‌های فرد اصلح بیان می‌کند. این مطلب را حضرت امیر (ع) با تاکید فراوان، با عبارت" الله الله" یعنی وقتی ایشان به مالک اشتر می‌فرمایند دوبار نام پروردگار را می‌آورند که حواست را به اینها جمع بکن، به از کارافتادگان، به بیماران، به اقشاری که چاره‌ای ندارند، به اقشاری که از لحاظ مالی ضعیف هستند و به درماندگان توجه ویژه ای داشته باشد.

در خصوص متعادل نگه داشتن قیمت ارزاق، حضرت امیر فرمودند که وظیفه حاکم اسلامی است که حتماً در رابطه با مسائل تجاری و حتی صنعت و خرید و فروش مردم قیمت متعادل و متناسب را در جامعه جاری و مدیریت کند، اینها واقعیت‌هایی است که به هر صورت ما در جامعه می‌بینیم. حاکم اصلح حاکمی است که حتماً باید در خصوص مسائل اقتصادی بسیار درست و هوشمندانه عمل کند، و حواسش به اقشار ضعیف و مستمند جامعه باشد.

از نظر حضرت امیرالمومنین (ع) یک حاکم باید حتی در نگاهی که به مراجعانش می‌کند تساوی را رعایت کند. حضرت در نامه ۴۶ نهج‌البلاغه خطاب به یکی از کارگزارانش می‌فرماید: با همگان یکسان رفتار کن، گاهی که گوشه چشمی به آنان افکنی یا خیره به ایشان نگاه کنی یا یکی را به اشاره خوانی یا به یکی تحیتی رسانی در همه اینها باید رعایت مساوات را بکنی تا بزرگان در تو طمع ستم بر ناتوان نبندند و ناتوانان از عدالتت مأیوس نشوند. حضرت این دستور را به محمد بن ابی بکر استاندار خودش می‌دهد و به بعضی کارگزاران دیگرش مثل زیاد بن ابیه می‌فرماید در گرفتن خراج عدالت را به کار گیر و از ظلم به آنان اجتناب بورز. در جای دیگر حضرت می‌فرماید: آنچه مایه روشنی چشم کارگزاران است شیوع عدالت در مملکت است. به هر ترتیب امیرالمومنین (ع) در اجرای عدالت کوتاه نمی‌آمد.

امید که ملت شریف و مؤمن ایران با انتخاب اصلح، زمینه ساز پیشرفت روز افزون کشور شوند.