پرواز پشه آئدس در آسمان ایران

 اگرچه رد پشه آئدس به مازندران هم رسید اما خوشبختانه تاکنون بیمار مبتلا به تب دنگی و یا گزش این عامل مهاجم شناسایی و گزارش نشده است.

تب دنگی یک بیماری ویروسی است که از طریق گزش پشه‌های آلوده به ویروس دنگی به انسان منتقل می‌شود. این بیماری به نام تب استخوان شکن هم شناخته می‌شود. این بیماری توسط چهار نوع ویروس دنگی (DENV-۱, DENV-۲, DENV-۳, DENV-۴) ایجاد می‌شود. علائم آن شامل تب بالا، دردهای شدید عضلانی و مفصلی، سردرد، راش پوستی، و در برخی موارد حالت تهوع و استفراغ است. تب دنگی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شایع است. درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد و مراقبت‌های حمایتی مانند استراحت، مصرف مایعات، و استفاده از داروهای ضد تب و ضد درد معمولاً توصیه می‌شود. جلوگیری از گزش پشه‌ها و کنترل تعداد آن‌ها مهم‌ترین روش‌های پیشگیری هستند.

تب دنگی بیماری ویروسی است که بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دیده می‌شود. نوع خفیف آن با تب و علائم مشابه آنفلوانزا مشخص‌شده و نوع شدید بیماری می‌تواند خونریزی جدی، افت شدید فشارخون و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد. اگر در نقاط گرمسیر زندگی می‌کنید و متوجه علائم این بیماری شده‌اید، حتماً برای بررسی دقیق با متخصص بیماری‌های عفونی مشورت کنید.

حسن صیامیان، دانشیار دانشگاه و دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: این بیماری توسط پشه‌های آلوده به ویروس دنگی، عمدتاً گونه‌های Aedes aegypti و Aedes albopictus، به انسان منتقل می‌شود. این پشه‌ها معمولاً در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می‌کنند و در طول روز فعال هستند. تب دنگی به‌طور مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود، بلکه از طریق گزش پشه آلوده است که ابتدا فرد آلوده را نیش‌زده و سپس ویروس را به فرد دیگری منتقل می‌کند.

وی با اظهار اینکه در سال ۱۴۰۳، ایران با چالش‌های جدیدی در زمینه شیوع بیماری تب دنگی مواجه شده است، افزود: بیشتر موارد ابتلاء مربوط به افرادی است که به امارات متحده عربی سفر کرده‌اند و در آنجا به ویروس آلوده شده‌اند.

وی ادامه داد: علاوه بر این، گزارش‌هایی از مشاهده پشه ناقل بیماری (پشه آئدس) در شش استان ایران شامل هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، مازندران، گیلان و گلستان وجود دارد، هرچند تاکنون هیچ مورد آلودگی محلی از طریق این پشه‌ها ثبت نشده است، اما نگرانی‌ها در مورد احتمال گسترش محلی بیماری همچنان وجود دارد.

وی به علائم بیماری اشاره و اضافه کرد: بسیاری از افراد ممکن است علامتی نداشته باشند و برخی علائم آن مشابه بیماری‌های دیگر مانند آنفولانزا است. حدود ۴ تا ۱۰ روز بعد از گزش این پشه ممکن است نشانه‌ها ظاهر شوند و درد پشت چشم‌ها، درد شدید عضلانی و مفصلی، راش پوستی، تهوع و استفراغ از جمله علائم آن است و افرادی که برای بار دوم به این بیماری مبتلا می‌شوند، معمولاً علائم شدیدتری داشته و تب دنگی شدید را تجربه می‌کنند.

صیامیان به علائم تب دنگی در کودکان اشاره و اضافه کرد: علائم تب دنگی در کودکان معمولاً شامل تب ناگهانی و بالا، سردرد شدید، درد پشت چشم‌ها، درد مفاصل و عضلات، حالت تهوع، استفراغ، غدد متورم، و بثورات پوستی است که سه تا چهار روز پس از شروع تب ظاهر می‌شوند. تفاوت علائم بین کودکان و بزرگسالان به‌طور کلی ناچیز است، اما کودکان ممکن است بیشتر دچار علائم غیرخاص مانند تب و بثورات پوستی شوند و کمتر از بزرگسالان دچار درد عضلانی و مفصلی شدید شوند. بیماری در کودکان اغلب با تب بالا شروع می‌شود.

دانشیار دانشگاه و دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مازندران ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر درمانی برای تب دنگی وجود ندارد. داروها و روش‌های خانگی تنها برای تسکین درد تجویز می‌شوند. معمولاً پزشک برای کنترل درد استامینوفن را تجویز می‌کند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین در این شرایط مناسب نیست. زیرا این داروها خطر خونریزی را افزایش می‌دهند و اگر شخص به تب دنگی شدید مبتلا شده باشد، حتماً باید در بیمارستان بستری شود. در بیمارستان علاوه بر تجویز داروهای مسکن، مایعات و الکترولیت داخل وریدی تجویز می‌شود. فشار خون باید مدام چک شود و در صورت نیاز انتقال خون برای جایگزینی خون از دست رفته انجام شود.

پیشگیری از تب دنگی

محققان در حال تحقیق و بررسی روی واکسن تب دنگی هستند. در مناطقی که این بیماری شایع است، برای افرادی که قبلاً به تب دنگی مبتلا شده‌اند، واکسن تزریق می‌شود. این واکسن یک بار در سه دوز در طول ۱۲ ماه تزریق می‌شود و تأیید شده است. در حال حاضر بهترین راه برای جلوگیری از تب دنگی اجتناب از گزیده شدن توسط پشه و انجام اقداماتی برای از بین بردن این پشه‌ها است.

نیش پشه آئدس در طلوع و غروب آفتاب گزنده‌تر است

احتمال بیماری تب دنگی در افرادی که به مناطق آلوده سفر کرده‌اند، بیشتر است. علائمی چون تب و خونریزی از لثه و استخوان درد در این افراد اهمیت دار. هر فرد ممکن است بر اثر نیش پشه آلوده به این بیماری دچار شود، اما افرادی که در گروه‌های حساس هستند، از جمله بیماران زمینه‌ای و ضعف سیستم ایمنی و بیماران قلبی حساس‌تر هستند و باید بیشتر از آنها مراقبت شود. نوبت اول ابتلاء به این بیماری خفیف‌تر است، اما در موارد ابتلاء مجدد بیماری مهلک تری ایجاد می‌کند که خطر جانی دارد.

تبلیغات غیرواقع در خصوص فرآورده‌های دفع پشه آئدس برای پیشگیری از تب دنگی

سازمان غذا و دارو اعلام کرد فرآورده‌های دافع حشرات از قبیل انواع روغن‌های گیاهی و سایر محصولات با ادعای مشابه فاقد مستندات علمی موثق هستند و بهترین روش برای جلوگیری از کاهش خطر ابتلاء به بیماری، تب دنگی محافظت در برابر نیش پشه آلوده است. بهترین روش برای جلوگیری از کاهش خطر ابتلاء به تب دنگی محافظت از خود در برابر نیش پشه آلوده با روش‌های استفاده از لباس‌های پوشیده، مجهز کردن پنجره‌ها به توری است. استفاده از محصولات مواد دافع حشرات مانند پشه می‌تواند خطر ابتلاء را کاهش دهد.

فرهاد غلامی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز در گفت وگو با خبرنگار مهر با اظهار اینکه تعدادی از بیماران در جنوب کشور که در کشورهای خلیج فارس سکونت داشتند به دلیل ابتلاء به تب به ایران آمدند و متأسفانه تعدادی از این بیماران فوت شدند، افزود: پشه آئدس در برخی مناطق از جمله در گیلان همسایه غربی مازندران و همچنین در شهرستان رامسر مشاهده شده است، اما ابتلاء افراد به بیماری تب دنگی در این منطقه و در استان تاکنون گزارش نشده است.

وی با تاکید بر رعایت موارد بهداشتی توصیه کرد: باید مکان‌های انباشت زباله، دپوی لاستیک و آب‌های سطحی کانال و برکه مورد توجه قرار گیرد و اقدامات پیشگیرانه برای مهار پشه آئدس مانند سم پاشی آغاز شده است.

غلامی گفت: همچنین مردم باید ضمن رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی در این خصوص، از حضور در کنار برکه‌های آب راکد، محل تجمع زباله‌ها یا دپوی لاستیک‌ها خودداری کنند.

تب دنگی بیماری ویروسی است که بیشتر در مناطق گرمسیری دیده می‌شود. علائم این بیماری تب شدید، سردرد، درد پشت چشم، حالت تهوع و درد مفاصل است. نشانه‌های بیماری در دفعات دوم و سوم شدیدتر بوده و ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد. این بیماری درمان خاصی ندارد. پزشک داروهای مسکن تجویز می‌کند. در این مدت باید آب زیاد بنوشید.