چرا فرهنگ؟

موقع تورق کتاب «دغدغه‌های فرهنگی» به این جمله معروف از امام خامنه‌ای(حفظه‌الله تعالی) رسیدم؛«در عرصه‌ فرهنگ، بنده به معنای واقعىِ کلمه، احساس نگرانی می‌کنم و حقیقتاً دغدغه دارم. این دغدغه از آن دغدغه‌هایی است که آدمی به خاطر آن، گاهی ممکن است نصفِ شب هم از خواب بیدار شود و به درگاه پروردگار تضرّع کند.» ایشان در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز  تأکید می‌فرمایند: «همه چیز مترتّب بر فرهنگ است. فرهنگ حاشیه و ذیلِ اقتصاد نیست، حاشیه و ذیلِ سیاست نیست، اقتصاد و سیاست حاشیه و ذیل بر فرهنگند.» 
 فرهنگ؛ چیستی و چرایی؟
رهبر معظم انقلاب تعریف‌های زیادی از مسئله فرهنگ داشتند. برای نمونه، در یکی از جلسات ساده‌ترین و پرمغزترین تعریف فرهنگ را بیان می‌فرمایند: «فرهنگ، به معنای هوایی است که ما تنفّس می‌کنیم؛ شما ناچار هوا را تنفّس می‌کنید، چه بخواهید، چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما؛ اگر این هوا کثیف باشد، آثار دیگری دارد.» 
جالب اینجاست که امام خمینی(ره) هم برای موضوع فرهنگ اهمیت بسیاری قائل بودند؛ به گونه‌ای که ایشان نخستین برنامه پس از استقرار جمهوری اسلامی را اصلاح نقص‌های فرهنگی اعلام کردند و در وصیت‌نامه‌‌شان بارها به موضوع فرهنگ، رسانه و تبلیغات اشاره کردند.
حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند، فرهنگ عنصر هویت‌بخش و بنیان و شالوده ملت‌هاست. به ‌طور کلی، از دید ایشان همه امور بستگی تام به فرهنگ دارد و اصلاح همه حوزه‌های زندگی بشر به سامان وضعیت فرهنگی وابسته است.
در همه این 46 سال پس از انقلاب اسلامی ایران، امامین انقلاب مدام درباره اهمیت فرهنگ، رسانه و تبلیغات در جلسات یا در احکام خود در انتصاب ریاست صدا و سیما، مطالبی را بیان فرمودند. با کنار هم گذاشتن این بیانات ارزشمند می‌توان اهمیت فرهنگ و رسانه را فهمید.
رسانه و تأثیر آن بر فرهنگ
در بیانات امامین انقلاب در کنار فرهنگ، بر بحث رسانه بسیار تأکید شده است.بارها رهبر معظم انقلاب از رسانه به منزله ابزار تبلیغات و گسترش فرهنگ جامعه نام بردند و بر اهمیت آنها بسیار تأکید کردند و فرمودند: «ابزارهای فرهنگی از [قبیل] سینما و هنر و رسانه‌های صوتی و تصویری و امثال اینها را بایستی شکوفا کنید؛ مطبوعات و کتاب و امثال اینها ابزارهای فرهنگی هستند، باید به معنای واقعی کلمه اینها شکوفا بشوند.» 
اوایل انقلاب، کشور ما در یک جنگ همه‌جانبه داخلی و خارجی بود؛ جنگ سخت، جنگ نرم و تحریم از همه طرف کشور و ملت ما را تحت فشار قرار داده بود. در اینجا معمار حکیم انقلاب(ره) اهمیت رسانه و تبلیغات دشمن را بیشتر از جنگ سخت می‌دانند و می‌فرمایند: «امروز مخالفت همه‌جانبه ابرقدرت‌هاست با این ملت در همه مظاهر اسلامی‌اش و ما باید بیدار باشیم و توجه داشته باشیم. تبلیغات اینها برای ما ضررش بیشتر از جنگ‌هاست. ساده نباید برخورد کرد با این تبلیغات.»
همچنین رهبر فرزانه انقلاب اهمیت رسانه را در دنیای امروز از سلاح، موشک و بمب اتم بیشتر می‌دانند؛ اما چرا با این همه تأکیدات در خواص جامعه و رسانه‌ها «دغدغه فرهنگی» دیده نمی‌شود؟ با این همه تأکیدات آیا جایی برای تردید باقی می‌ماند؟