▼ حرف روز
یک تصمیم فنی یا سیاسی؟
شرکت توانیر جدول خاموشی برق در شهرهای گوناگون را اعلام کرده است. این خاموشیها در این فصل از سال به نوعی بیسابقه بوده و موجب تعجب مردم شده است. دولت با اعلام اینکه برای سلامتی مردم و جلوگیری از مازوتسوزی تصمیم گرفته شده است که سه نیروگاه با سوخت مازوت از مدار خارج شوند، به نوعی عامل قطعی برق را این موضوع اعلام کرد. برخی رسانهها نیز با تیترهایی شبیه خاموشی در قبال سلامتی سعی کردند از تصمیم دولت حمایت کنند؛ ولی در مقابل برخی رسانهها و به ویژه در شبکههای اجتماعی خاموشیهای برق در این مقطع سال را محصول بی تدبیری دولت دانستند و دولت را نقد کردند. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس و بررسیهای کارشناسان نشان میدهد، دلیل قطعیهای برق فراتر از موضوع مازوتسوزی سه نیروگاه است و اصولاً دلیلی ندارد با حذف فقط 3 هزار مگاوات برق و آن هم صرفاً در سه استان اصفهان، مرکزی و تهران، تمام نقاط کشور درگیر این موضوع شوند. ضمن اینکه تفاوت مصرف برق بین تابستان و زمستان در ایران بیش از 30 هزار مگاوات است که قاعدتاً این تفاوت نشان میدهد، 3 هزار مگاوات نباید موجب قطعی برق پیش بینی شده در کل کشور شود. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس حاکی از آن است که کمبود ذخایر سوخت مایع در نیروگاهها عامل اصلی این خاموشیهاست. رویه تأمین برق در سالهای گذشته این چنین بوده است که نیروگاهها در زمستان که مصرف گاز بالا میرود، از سوخت جایگزین، یعنی سوخت مایع استفاده میکنند. از مجموع 143 نیروگاه بزرگ کشور 16 نیروگاه میتوانند در صورت ضرورت از سوخت مازوت استفاده کنند، ولی ظاهراً فقط 3 نیروگاه در مواقع ضروری چنین اقدامی را انجام میدادند. بررسیها نشان میدهد، سوخت مازوت برای سلامتی بسیار مضر است و حتی میتواند موجب مرگ افراد شود. بنابراین ادعای دولت مبنی بر اینکه به خاطر سلامتی مردم اجازه نداده است برای تأمین برق مازوت بسوزانند، حرف گزافی نیست؛ اگرچه عامل خاموشیها ناترازی در تأمین سوخت نیروگاهها بوده است. نکته دیگر اینکه این ناترازیها محصول یک بازه زمانی کوتاهمدت نیست و در دولت سیزدهم نیز این ناترازیها وجود داشت؛ اما در دولت سیزدهم با تأمین کافی سوخت مایع جایگزین به صورت موقت این مشکل رفع شد؛ ولی نتوانست به صورت اساسی رفع شود و ناترازی در این حوزه ادامه پیدا کرد. در این وضعیت نکته مهم نحوه مواجهه با این موضوع است. فارغ از نگاههای سیاسی، دولت باید از تمام ظرفیت کشور برای رفاه حال شهروندان و مخصوصاً تأمین پایدار انرژی استفاده کند. به نظر میرسد، هر دولتی در این شرایط همین تصمیم را میگرفت؛ اگرچه میتوان دولت را در قبال کم توجهی به تأمین سوخت جایگزین در تابستان نقد کرد؛ اما در این وضعیت بهترین تصمیم مدیریت مصرف برق است یا به عبارتی دیگر خاموشیهای برق تصمیمی سیاسی نیست؛ بلکه یک تصمیم فنی است و مواجهه با آن نیز باید فنی باشد، نه سیاسی. (اکبر عزیزی)
▼ گزارش روز
فرصتهای اتصال شبکههای شتاب و میر
روز گذشته شبکه بانکی دو کشور روسیه و ایران تحت عنوان شبکه میر و شبکه شتاب به هم وصل شدند. «آقای فرزین» در اتصال این دو شبکه به این موضوع اشاره کرد که اتصال این دو شبکه در سه فاز صورت میگیرد و هماکنون فاز اول این پروژه اجرایی شده است و در فاز بعدی خدمات بیشتری به شهروندان دو کشور ارائه میشود. در فاز اول امکان استفاده از کارتهای بانکی کشور ایران و عضو شبکه شتاب در دستگاههای خودپرداز کشور روسیه فراهم شده است. به این ترتیب، هم اکنون گردشگران ایرانی میتوانند به راحتی با استفاده از موجودی ریالی کارتهای شتابی خود اسکناس روبل از دستگاههای خودپرداز روسیه دریافت کنند. در گام بعدی استفاده از کارتهای بانکی کشور روسیه و عضو شبکه میر در دستگاههای خودپرداز ایران فراهم خواهد شد و در ادامه استفاده از کارتهای بانکی دو کشور در فروشگاهها و ... میسر میشود. در این خصوص توجه به چند نکته بسیار حائز اهمیت است:
1ـ اتصال دو شبکه میر و شتاب در دولت گذشته به نحو جدی دنبال شد و در این دولت فاز اول آن اجرایی شده است. این موضوع نشان میدهد، سیاستهای کلان دو کشور تحت تأثیر تغییر دولتها دچار تحول نخواهد شد و سیاست نگاه به شرق و استفاده از ظرفیت همسایگی در دولت چهاردهم نیز با قدرت دنبال میشود.
2ـ این اقدام در طول پیمانهای دوجانبه پولی و مالی بین دو کشور تعریف میشود و مبنای انعقاد پیمانهای پولی و مالی حذف دلار یا ارزهای دیگر از صحنه تجارت بین دو کشور است؛ بنابراین اتصال شبکه بانکی دو کشور یک گام اساسی برای حذف دلار در روابط اقتصادی دو کشور است با این ویژگی خاص که در پیمانهای دوجانبه پولی و مالی صرفاً در معادلات بزرگ بین دو کشور از این فرصت استفاده میکردند؛ اما در اتصال شبکه بانکی دو کشور به یکدیگر تجارت خرد و به ویژه گردشگران بیشترین بهره را از این موضوع میبرند.
3ـ شبکه میر روسیه هم اکنون در 10 کشور فعال است و با نهایی شدن اتصال شبکه بانکی دو کشور، فعالان اقتصادی خرد در کشور میتوانند از این فرصت برای دور زدن تحریمها استفاده کنند. به نظر میرسد با تکمیل کریدور شمال ـ جنوب فعالان اقتصادی دو کشور از این ظرفیت استفاده به مراتب بیشتری را خواهند برد.
4ـ اینگونه اقدامات و کارکردها بین اعضای بریکس و تعمیم آن بین سایر اعضای بریکس به تدریج فضایی را فراهم خواهد آورد که ارزش دلار در مقابل پول سایر کشورها، به ویژه اعضای بریکس کاهش پیدا کند و هژمونی دلار از بین برود. لذا اینگونه تلاشها سبب میشود اعضای دیگر بریکس هم تلاش کنند که از قافله عقب نمانند.
سخن پایانی اینکه اتصال دو شبکه شتاب و میر فرصتهای زیادی را برای بازیگران خرد و کلان اقتصادی فراهم میآورد که باید با هوشمندی از آن بهره ببرند. (علی کارگر)
▼ خبر ویژه
شلیک به راه حل دو دولتی برای فلسطین
«بزالل اسموتریچ» وزیر دارایی رژیم صهیونی، ماههاست که به دنبال اجرای سیاست اشغال کرانه باختری است که از آن با عنوان «الحاق» یاد میکند. او روز دوشنبه گذشته، دستور داد اداره شهرکسازیها، برنامههایی برای اجرای حاکمیت این رژیم بر سرزمینهای کرانه باختری تهیه کند و تأکید کرد، سال ۲۰۲۵ «سال حاکمیت» خواهد بود. اسموتریچ در ژوئن گذشته، در یک مکالمه ضبط شده، به صراحت اعلام کرده بود، قصد دارد کرانه باختری را به اسرائیل ضمیمه کند تا مانع از تشکیل کشور فلسطینی شود؛ اما با بازگشت «دونالد ترامپ» به قدرت، اسموتریچ رسماً این موضوع را اعلام کرد. بنيامين نتانياهو نیز با توجه به بازگشت ترامپ، قصد دارد بار دیگر مسئله الحاق کرانه باختری را به دستور کار دولت خود اضافه کند. دولت رژیم صهیونیستی در این راستا سیاستی به نام «شهرکسازی عشایری» را ترویج میدهد و با تجهیز شبهنظامیان شهرکنشین به آنها اجازه میدهد به فلسطینیها در روستاها و مناطق عشایری حمله کرده و با تخریب خانهها و آتشسوزی، فلسطینیها را مجبور به مهاجرت کنند.
▼ اخبار
ضد ایرانیتر از مایک پمپئو
روزنامه «نیویورکتایمز» به نقل از سه منبع آگاه خبر داد، «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آینده آمریکا قصد دارد سناتور ایالت فلوریدا را برای وزارت امور خارجه آینده ایالات متحده معرفی کند. این روزنامه آمریکایی افزود: «رئیسجمهور آینده آمریکا همچنان ممکن است نظر خود را تغییر دهد، اما به احتمال زیاد «مارکو روبیو» سناتور آمریکایی را برای این سمت انتخاب خواهد کرد، کسی که جزء گزینههای معاون رئیسجمهوری ترامپ نیز بوده است.» روبیو 53 ساله از جمله افرادی است که مانند ترامپ به دنبال پایان جنگ اوکراین با روسیه است، اما جبهههای سختی علیه چین و همچنین ایران دارد و به گزارش رویترز جزء تندروترین گزینههای ترامپ به شمار میآید. سناتور فلوریدا در طول سالهای اخیر در صف اول سیاسیون آمریکایی بوده که خواستار تحریم ایران شدهاند و مواضع تندی علیه تهران گرفته است. روبیو بارها حاکمان کشور را «تروریست» خوانده و از هر فرصتی برای حمله به ایران استفاده کرده و خواستار شدیدترین تحریمها علیه کشور شده است.
آمارهای فرار هر روز بزرگتر میشوند
روزنامه «یدیعوت آحارونوت» اعلام کرد: «دادههای اداره مرکزی آمار اسرائیل حاکی از افزایش قابلتوجه تعداد اسرائیلیهایی است که اسرائیل را ترک کردهاند، حتی از قبل اینکه جنگ فعلی در اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شود که این موضوع، نشاندهنده احتمال قرارگرفتن کشور در معرض مشکلات اقتصادی است. گزارش بنیاد تحقیقات اقتصادی و اجتماعی «شورش» حاکی از افزایش شدید ۴۲ درصدی تعداد اسرائیلیهایی است که تصمیم به زندگی در خارج از مرزهای اسرائیل گرفتهاند، بهگونهای که از زمان روی کار آمدن دولت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر در نوامبر ۲۰۲۲، ۲۴ هزار و ۹۰۰ نفر اسرائیل را ترک کردهاند، در حالی که در مدت مشابه قبل آن این نرخ به ۱۷ هزار و ۵۲۰ نفر رسیده بود.» یدیعوت آحارونوت افزود: «افزایش مهاجرت از اسرائیل به معنای ازدسترفتن بیشتر نیروی کار از بین جوانانی است که در بازار کار اسرائیل مشغول بودهاند.»
سیاست خارجی دولت چهاردهم چگونه پیش خواهد رفت؟
رئیس جمهور درباره رویکرد سیاست خارجی دولت چهاردهم گفت: «تبادل هیئتها میان ایران با چین و روسیه در جریان است و تلاش داریم موانع پیش روی اجرای توافقات با این دو کشور را برطرف کنیم. چینیها علاقهمند هستند در اجرای پروژههای زیربنایی و عمرانی در ایران فعالتر شوند و در ارتباط با روسیه نیز گسترش و تکمیل خطوط ترانزیتی و نیز خط انتقال گاز بهشکل جدی در حال پیگیری است.» پزشکیان درباره مذاکرات با نخست وزیر هند و ابراز تمایل آنها برای تسریع در اجرای طرح توسعه بندر چابهار تصریح کرد: «علاوه بر اصرار هندیها برای فعال شدن مسیر بندر چابهار، کشورهای جنوب خلیج فارس نیز به دنبال گسترش روابط و به خصوص فعال شدن مسیرهای ترانزیتی با ایران هستند.» رئیس دولت چهاردهم گفت: «به نظرم حتی در رابطه با آمریکا نیز ما چه بخواهیم و چه نخواهیم بالاخره در عرصه منطقهای و بینالمللی با این کشور مواجهه خواهیم داشت و بهتر است این عرصه را خودمان مدیریت کنیم؛ البته دولت در نهایت، کلیت سیاست خارجی را در چارچوب استراتژی و رویکردهای کلان نظام پیش خواهد برد.»
چاپلوسیهای نتانیاهو جواب نمیدهد!
نشریه «پالتیکو» در گزارشی با اشاره به امیدواری و خرسندی «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونیستی از پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا مینویسد: «نخستوزیر نتانیاهو امیدوار است ایران از طرح ترور ترامپ پشیمان شود؛ طرحی که به ادعای افبیآی توسط ایران در هفتههای پیش از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا برای ترور رئیسجمهور منتخب تنظیم شده بود.» این رسانه آمریکایی خط فکری نتانیاهو را این گونه تحلیل میکند که نخستوزیر رژیم صهیونیستی با برجستهسازی چنین ادعاهایی قصد دارد دونالد ترامپ را وسوسه کند تا به رویارویی با ایران دست بزند و «از جاهطلبیهای نتانیاهو مبنی بر مقابله با ایران حمایت کند.» این نشریه به نقل از یکی از لابیگران واشنگتن بدون افشای نام او مینویسد: «ترامپ، هنوز طرفدار بیبی (نام مستعار نتانیاهو) نشده است. بیبی نمیتواند در مسیر اهداف خود برای کسب هر آنچه میخواهد، پیروز شود. ترامپ به او چک سفید نخواهد داد. اگر بیبی انتظار این را نداشته باشد، آن وقت ناامید خواهد شد.»
▼ اخبار کوتاه
◄ جانشین احتمالی «بورل» در جلسه استماعی که برای تأیید او در پارلمان اروپا برگزار شد، مدعی شد که روسیه، ایران، کره شمالی و به طور مخفیانهتری چین به دنبال تغییر نظام قانونمند جهانی هستند. وی خواستار واکنش اتحادیه اروپا به این تهدید در کنار متحدان و شرکای نزدیک آن شد.
◄ «رافائل ماریانو گروسی» در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت: «دولت ایران باید متوجه باشد که وضعیت بینالمللی به شکلی فزاینده در حال متشنج شدن و حاشیههای مانور در حال کاهش است و یافتن راههایی برای دستیابی به راه حلهای دیپلماتیک ضروری است.» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اشاره به توافق هستهای (برجام) گفت: «این یک پوسته خالی است.»
◄ «مارک روته» دبیرکل ناتو در نشست خبری با «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه در پاریس گفت: «ما باید به تغییر مسیر در جنگ اوکراین بار دیگر متعهد شویم و باید برای ماندن اوکراین در جنگ، اقدامات بیشتری انجام دهیم.» طبق گزارش خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، وی افزود: «ما باید با تأمین حمایتهای مورد نیاز برای اوکراین به منظور تغییر مسیر درگیری، هزینه جنگ برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و دوستانش را بیشتر کنیم.» دبیرکل ناتو در ادامه نشست به جنگافزارهای مورد نیاز اوکراین اشارهای نکرد و فقط گفت: «نزدیکی فزاینده روسیه به متحدان خود یعنی چین، ایران و کره شمالی، بسیار نگرانکننده است.»
◄ مدیرعامل مجتمع کشتیسازی و صنایع فراساحل ایران گفت: «با ابراز تأسف باید بگویم که پنج کشتی غولپیکر ملی ما در چین در حال تعمیر است که حدود ۱۵ میلیون دلار ارز از کشور برای آن خارج میشود که توان تعمیرات آنها را در داخل داریم.» وی تأکید کرد: «تمام توان لازم برای تعمیرات شناورها را در هر اندازهای در داخل داریم و امروز توانمندی بسیار خوبی در تعمیرات و بازسازی ناوگان ملی ما در داخل وجود دارد؛ اما شاهد سفارش ساخت و تعمیر به خارج از کشور هستیم.»
◄ «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «کشورهای اروپایی باید خود مسئول امنیت خودشان بوده و به نتایج انتخابات آمریکا تکیه نکنند.» وی که این سخنان را در جریان مصاحبه با نشریه «الپایس» اسپانیا مطرح میکرد، هشدار داد: «اروپا در خطر قرار دارد و مسئولیت امنیتش را خود باید بر عهده بگیرد؛ زیرا نمیتواند هر چهار سال یک بار به حال و هوای انتخابات آمریکا وابسته باشد.» بورل اضافه کرد: «موضوع ظرفیت دفاعی اروپا، پس از درگیری میان اوکراین و روسیه مطرح شده است و تا پیش از این اروپاییها همیشه به فکر افزایش حقوق بازنشستگی بودند؛ اما پس از بحران اوکراین باعث شد فکر کنند که باید قدرت بیشتری برای دفاع از خود نیز داشته باشند.»