ایران در مسیر تقویت اینترنت ماهواره‌ای با همکاری‌های منطقه‌ای

رأی اخیر اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) در موضوع استارلینک به نفع ایران، واکنش‌هایی در سطح نهادهای فناورانه کشور به همراه داشته است. وحید یزدانیان، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در گفت و گو با خبرنگار فارس این رأی را از نظر حقوقی و بین‌المللی بسیار مهم دانست و آن را نشانه‌ای از تقویت تعاملات بین‌المللی و همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه فضا و ارتباطات عنوان کرد.اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) اعلام کرده است که شرکت استارلینک بدون مجوز رسمی نباید در خاک ایران خدمات ارائه دهد. همچنین موظف است ترمینال‌های غیرمجاز فعال در کشور را شناسایی و غیرفعال کند. این رأی در پاسخ به ادعای آمریکا صادر شده که مسئولیت شناسایی این تجهیزات را نپذیرفته بود. ITU تأکید کرده که این مسئله به حاکمیت سرزمینی مرتبط است و از نروژ، به‌عنوان کشور ثبت‌کننده استارلینک، خواسته فوراً اقدامات اجرایی را آغاز کند.

رئیس پژوهشگاه فضایی با اشاره به تلاش‌های ایران برای توسعه خدمات اینترنت ماهواره‌ای در داخل کشور و منطقه، از مذاکرات جاری در سطح بین‌المللی خبر داد. به گفته یزدانیان، پژوهشگاه فضایی ایران به‌طور جدی در پی رفع تحریم‌ها از این حوزه است تا مسیر توسعه همکاری‌های فناورانه و کاربردی با دیگر کشورها هموار شود.در شرایطی که پرونده استارلینک به یکی از موضوعات پرمناقشه در سطح جهانی تبدیل شده، آنچه اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، نوع مواجهه ایران با چالش‌های حقوقی، فنی و ژئوپلیتیکی در حوزه اینترنت ماهواره‌ای است.یزدانیان دو مسیر تقابل فناورانه و تعامل فناورانه‌ را در پیش‌روی کشورها ترسیم کرد و گفت که ایران مسیر تعامل را برگزیده است.

رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، در واکنش به این اتفاق مهم، از آن به‌عنوان گشایشی در مسیر همکاری‌های منطقه‌ای و توسعه زیرساخت‌های فنی یاد کرد. به گفته وی، ایران نه‌تنها به دنبال تقویت داخلی اینترنت ماهواره‌ای است، بلکه قصد دارد با برخی کشورهای منطقه وارد همکاری مشترک شود تا منظومه‌های ماهواره‌ای بومی و خدمات ارتباطی منطقه‌ای را شکل دهد؛ رویکردی که می‌تواند جایگاه ایران را از یک مصرف‌کننده صرف، به بازیگری فعال در اکوسیستم ارتباطات فضایی ارتقا دهد.همچنین رئیس پژوهشگاه فضایی درباره چرایی الزام مجوز برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای در کشورهای مختلف توضیح داد: «از نظر حقوقی، حریم هوایی هر کشور مختص همان کشور است و بهره‌برداری از فضا باید تحت شرایط خاص و صلح‌آمیز انجام شود. در صورتی که این خدمات جنبه خصمانه پیدا کند، کشورها می‌توانند مانع فعالیت آن شوند.»وی تأکید کرد که موضوع استفاده از فضا، به‌رغم تصور عمومی، نه‌تنها فنی بلکه به‌شدت حقوقی و پیچیده است. هرچند تاکنون در خصوص فعالیت‌های استارلینک جنبه خصمانه‌ای مشاهده نشده، اما حساسیت‌ها نسبت به ارائه خدمات بدون مجوز، همچنان پابرجاست.