اینکه پزشکیان در مجلس تاکید کرد به خاطر نظر رهبری مبنی بر عدم مذاکره، وی نیز پرونده مذاکره را بسته است، حقیقی بود یا نمایشی؟ و آیا مذاکرات با فشار دولت بوده است؟

نکته اول؛ اینکه دولت معتقد به مذاکره با آمریکا بوده، نکته‌ای غیر قابل کتمان است و از مناظرات انتخاباتی تا زمان استقرار دولت جدید آمریکا این نگاه وجود داشت.

 نکته دوم؛ اما نکته مهم این است که چه چیزی موجب تغییر نگاه دولت شد؟ جبر ساختاری و حاکمیتی یا بدعهدی و قلدرمابی طرف مقابل؟ تحلیل محتوای بیانات مسئولین دولتی و حاکمیتی نشان می‌دهد که تغییر رویه به علت رفتارهای دولت ترامپ در مواجهه با سایر بازیگران بین‌المللی از جمله اوکراین، کانادا و ... و نگارش یادداشت اجرایی برای قرار دادن ایران در دو راهی جنگ یا مذاکره تحمیلی بود.

 اما بازگشت به میز مذاکره را باید در 3 مورد جستجو کرد:

1. تغییر زمینه مذاکرات: دولت آمریکا تمایل داشت ایران را در دو راهی مذاکره تسلیمی یا جنگ قرار دهد و شاکله تصمیم گیر و سیاستگذار نظام معتقد بود که مذاکره زیر فشار و تهدید نباشد. مذاکره‌ای که در آن ایران تحت فشار تحریم‌ها یا تهدیدهای نظامی باشد، فاقد حسن نیتی است که از طرفین مذاکره انتظار می‌رود؛ بنابراین مذاکره باید در فضای برابر و بدون اجبار انجام شود. امروزه به نظر می رسد زمینه بازی تغییر ملموسی نسبت به روزهای آغازین دولت آمریکا نموده است و مذاکره به صورت غیرمستقیم با آنچه طرف مقابل به عنوان دیکته مد نظر داشت تفاوت بنیادین دارد. نشریه خط حزب‌الله، وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب اسلامی، در گزارش خود، به این نکته مهم اشاره کرده و می نویسد «ماجرا از جایی متفاوت شد که ترامپ، در نامه‌ی خود، به نوعی از مواضع پیشین خود عقب‌نشینی کرده و نسبت به محدود شدن مذاکرات به موضوع هسته‌ای چراغ سبز نشان داد. این موضوع، در کنار تلاش سنگین دولت آمریکا برای مقصّر جلوه دادن جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌ی بالا گرفتن تنش‌ها نزد افکار عمومی دنیا و به‌خصوص مردم کشورمان، باعث شد تا جمع‌بندی بر پاسخ جمهوری اسلامی به نامه باشد.»

2.  تغییر موضوع مذاکرات: نظام اسلامی همیشه تاکید داشته است که  مذاکره نمی‌تواند درباره مسائل اساسی نظام باشد. هرگونه مذاکره باید در راستای منافع ملت ایران و با حفظ عزت و استقلال کشور صورت گیرد و شرافتمندانه باشد؛ مذاکره درباره موضوعاتی، چون ساختار سیاسی، مسائل دفاعی، موشکی و امنیتی برخلاف عزت و منافع یک ‌ملت است. امروزه عقب نشینی موضوعی طرف مقابل مشهود است.

3.   تغییر در رفتارهای طرف مقابل: این تغییر ولو به صورت مقطعی و تاکتیکی  از تهدید به گفتگو چنان آشکار است که موجب تعجب و تحیر رسانه‌های دنیا هم شده است.

بر این اساس، بازاندیشی نظام و تغییر رویه را باید در تغییر زمینه‌های خارجی دانست و نباید دولت را متهم به فشار به نظام نمود.

منبع: پرسمان هفته شماره 3