نشریه اخبار و تحلیل ها هفتم خرداد 1404

▼ حرف روز

    تبعیض؛ درد همیشگی رنگین پوستان آمریکایی

پنج سال از مرگ جورج فلوید زیر زانوی پلیس «مینیاپولیس» می‌گذرد، اما خشونت سیستماتیک علیه سیاه‌پوستان آمریکا نه تنها کاهش نیافته، بلکه در سایه بازسازی ساختارهای قدرت، ابعادی پیچیده‌تر یافته است. داده‌های رسمی نشان می‌دهد کشته‌شدگان توسط پلیس از 1142 مورد در سال ۲۰۲۰ به 1309 مورد در سال گذشته افزایش یافته، در حالی که نرخ قتل‌های عمومی ۱۱٪ کاهش داشته است. این تناقض آماری، پرسشی بنیادین را پیش می‌کشد: آیا خشونت امروز پلیس آمریکا ابزاری برای حفظ نظم است یا بازتولید سلسله مراتب نژادی به ارث رسیده از زمان «کریستف کلمب»؟

در میان ایالت‌های آمریکایی، ایالت‌های جمهوری‌خواه مانند تگزاس و فلوریدا با نرخ ۴۳٪ کشته‌شدگان بیشتر توسط پلیس، الگویی هشداردهنده ارائه می‌دهند. قوانینی نظیر «دفاع از پلیس»، اختیارات افسران را تا حد قضاوت فوری در «موقعیت‌های پرخطر» گسترش داده و مصونیت قضایی آنان را تضمین می‌کند. این قوانین، همراه با محدودیت‌های حق رأی حلقه‌ای آهنین حول جوامع رنگین‌پوست ایجاد کرده است. خشونت پلیس در این ایالت‌ها تنها یک مسئله امنیتی نیست، بلکه مکانیسمی برای مهار جمعیتی است که تبدیل به «تهدیدی دموگرافیک» برای سفیدپوستان آمریکایی شده است.اگرچه جنبش ۲۰۲۰ جورج فلوید، مفاهیمی مانند «نژادپرستی ساختاری» را بر سر زبان‌ها انداخت، اما تغییرات ملموس مثبت و رو به جلو کاملاً حداقلی بوده است. نظرسنجی مرکز «پیو» در سال گذشته نشان می‌دهد ۷۲٪ آمریکایی‌ها معتقدند تلاش‌ها برای برابری نژادی شکست خورده است. شرکت‌های بزرگ که در اوج اعتراضات میلیاردها دلار برای برنامه‌های تنوع و برابری (DEI) وعده دادند، تا سال ۲۰۲۵ این بودجه‌ها را ۶۰٪ کاهش داده‌اند. حتی دولت بایدن با وجود تشکیل ۱۲ پرونده قضایی علیه پلیس، نتوانست قانون فدرال الزام‌آوری مانند «عدالت پلیس» را تصویب کند. بازگشت ترامپ به قدرت در سال گذشته نیز این روند را تسریع کرده است.آمارهای خونین در سرزمین آمریکا به واسطه رنگ پوست هولناک است. بومیان آمریکا و سیاه‌پوستان به ترتیب ۳.۵ و ۲.۹ برابر بیش از سفیدپوستان در تعاملات پلیس کشته می‌شوند. این نابرابری حتی در ایالت‌های پیشرویی مانند کالیفرنیا نیز مشهود است؛ جایی که سیاه‌پوستان ۶٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند، اما ۲۵٪ قربانیان خشونت پلیس هستند. مرگ فلوید اگرچه توجه جهانیان را به «نمی‌توانم نفس بکشم» جلب کرد، اما نتوانست الگوی استخدام، آموزش یا پاسخگویی پلیس آمریکایی را دگرگون کند.به نظر می‌رسد آمریکا امروز در تقاطع دو مسیر قرار دارد: از یک سو، تداوم خشونت همراه با جنبش‌های اعتراضی فاقد دستاوردهای کلان، و از سوی دیگر، تشدید واگرایی ایالتی تا حد شکل‌گیری «دو نظام قضایی موازی». پاسخ به این چالش در گروی نسل جدیدی است که باید میان اصلاح سیستم موجود یا بازتعریف رادیکال مفاهیمی مانند عدالت و امنیت دست به انتخاب بزند. تا زمانی که رنگ پوست معیار تعیین «میزان خطرناک بودن» است، درد رنگین پوستان آمریکا پایانی نخواهد داشت.(رامین نصیری)

▼ گزارش روز

    جشنواره کن؛ مشتری فیلم‌های تلخ

جشنواره‌های بین‌المللی با هدف تبلیغ و حمایت از صنعت سینما، ایجاد رقابت و معرفی آثار ارزنده در حال فعالیت هستند، اما برخی از این جشنواره‌ها از اصول حرفه‌ای خود فاصله گرفته و سوگیری سیاسی پیدا کرده‌اند. در این میان می‌توان به جشنواره کن اشاره کرد.

فیلم «یک تصادف ساده» در حالی نخل طلای جشنواره کن ۲۰۲۵ را از آن خود کرد که بسیاری از منتقدان اعطای جایزه اصلی به فیلم پناهی را «شگفتی لحظه آخری» توصیف کردند و آن را لایق این حد از توجه ندانستند.

اما برای ژولیت بینوش، رئیس هیئت داوران، این تصمیم نه‌تنها غافلگیرکننده نبود، بلکه «ضروری» و برگرفته از حس «مقاومت و بقا» بود. رئیس هیئت داوران «سیاسی‌بودن» را یکی از جنبه‌های «یک تصادف ساده» معرفی کرد و اظهار داشت پناهی «از کشوری [با شرایط] پیچیده می‌آید. وقتی فیلم را تماشا کردیم، خودش را از دیگر آثار جدا کرد».

به بیان روشن‌تر، آنچه فیلم پناهی را از رقبا متمایز کرد، نه زبان سینمایی یا ارزش‌های زیبایی‌شناختی آن، بلکه موقعیت سیاسی و زیست شخصی کارگردان بود. ژولیت بینوش اما آخرین میخ را بر تابوت هنری‌بودن انتخاب «یک تصادف ساده» کوبید و عنوان کرد: «با توجه به آنچه او (پناهی) پشت سر گذاشته، جشن‌گرفتن برایش واقعاً هیجان‌انگیز بود.»

این در حالی است که پناهی دارای محکومیت‌های قضایی است و اظهارات سیاسی‌اش در سال‌های اخیر مورد توجه دشمنان ایران بوده است.

سعید روستایی نیز با فیلم «زن و بچه» راهی کن شد. او در حاشیه جشنواره اظهار داشت: «فیلم‌های من تلخه چون جامعه تلخه. وقتی شیرینی نمی‌بینم، چه بسازم؟»

به نظر می‌رسد فیلم‌های تلخ در جشنواره‌هایی همچون کن بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند. به همین دلیل روستایی نیز با این طرز فکر راهی کن شده است. شاید اگر سوابق سعید روستایی هم مانند جعفر پناهی این‌قدر سیاه بود و سوابق شدیدتری در سیاه‌نمایی از ایران عزیز می‌داشت، می‌توانست او دارنده نخل طلا گردد.

در نهایت، بینوش در میان سخنانش ناخودآگاه به یک نکته اعتراف کرده است و آن اینکه «ما بیش از فیلم، از جهان اطراف فیلم‌ساز تأثیر گرفته‌ایم». این خود مؤیدی بر این نکته است که مؤلفه تأثیرگذار در برگزیدگی آثار در جشنواره کن، سیاه‌نمایی و عداوت با ایران و نظام اسلامی می‌باشد.

جشنواره‌های بین‌المللی تا مادامی که مقوم صنعت سینما و رقابت تخصصی عرصه سینما باشند، می‌توانند به‌طور کلی یک اتفاق مثبت باشند؛ اما آنگاه که سیاه‌نمایی و آثار ضدفرهنگ ایرانی برای هیئت داوران ملاک تعیین‌کننده قرار می‌گیرد، دیگر نمی‌توان به آن جشنواره با نگاه هنری و عرصه فرهنگی نگریست، بلکه ما دیگر با یک ابزار سیاسی برای اقدامات ضدفرهنگی مواجه خواهیم بود.(محمد حکیمی)

▼ حدیث دیگران 

        امام، معیار رهبری در جهان اسلام

دکتر «غیاث الدین صدّیقی» متفکر انگلیسی و عضو پارلمان مسلمانان انگلستان، درباره تأثیر امام خمینی (ره) گفت: «شخصیت امام تأثیر عمیقی بر دنیای جدید و به‌خصوص بر امت اسلامی داشته است.»او افزود: «مدت‌ها بود که ما رهبری نداشتیم که آنچه می‌گفت تأثیرگذار باشد. به نظر من این مهم‌ترین خصوصیت امام خمینی (ره) بود. مردم احساس می‌کردند هر آنچه ایشان انجام می‌دادند، برای عزت اسلام و کیان اسلامی بود.»صدّیقی ادامه داد: «این مهم‌ترین دستاورد و ویژگی شخصیت امام بود. در جامعه اسلامی رایج است که هرگاه شرایط دشوار شود، مردم می‌گویند: «ما یک خمینی لازم داریم!»»وی همچنین تأکید کرد: «امام خمینی (ره) استاندارد اخلاقی و رهبری جدیدی برای جامعه مسلمانان بنیان نهاد و هر کسی که می‌خواهد رهبر باشد باید خصوصیات ایشان را داشته باشد.»