بازار گردشگری چینی‌ها در ایران طلا می‌سازد

طبق آخرین آمار، گردشگران خارجی در سال ۲۰۲۴، ۸.۴ میلیارد دلار ارز با خود به ایران آورده‌اند؛ در حالی‌که تنها در میان کشورهای همسایه، ترکیه ۲۳ میلیارد دلار از گردشگران خارجی درآمد داشت. همچنین سایر کشورهای منطقه با استفاده از گردشگری به‌ویژه در جذب مسافران خارجی، ده‌ها میلیارد دلار به اقتصاد خود تزریق می‌کنند.
 ایران که از نظر ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی هیچ چیزی از کشورهای رقیب کمتر ندارد اما به دلیل نبود راهبرد منسجم و حضور کم‌رنگ در بازارهای کلیدی، نتوانسته جایگاه شایسته خود را پیدا کند.
کشورهای همسایه در سال‌های اخیر توجه خود را به چین معطوف کرده‌اند و با توجه به جمعیت بالای این کشور از ورود گردشگران چینی بیشتر از سایر کشورها استقبال می‌کنند، اما این سؤال مطرح می‌شود که چرا روی گردشگران چین حساب باز می‌کنند؟
نظر پژوهشگر ارشد آکادمی علوم اجتماعی پکن در مصاحبه با Global Times در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که گردشگران خارجی چینی با قدرت هزینه‌کرد بالای خود بازار گردشگری جهانی را به‌شدت تقویت می‌کنند.
همچنین Dennis Chang، رئیس بخش چین Mastercard، در گزارشی که در China Daily منتشر شد (می ۲۰۲۳)، گفت که فراخوان‌های خارجی پس از کرونا به‌شدت افزایش یافته و گردشگران با تمایل بیشتری خرج می‌کنند و زمان بیشتری را در سفر می‌گذرانند.
طبق این گزارش، گردشگران چینی میانگین هزینه سفر خود را به حدود 39,800 یوان (معادل تقریبی 5,774 دلار) رسانده و طول سفرهایشان به ۱۱ روز افزایش یافته است. این آمار نشان می‌دهد که این بازار نه تنها از نظر تعداد بلکه از منظر کیفیت مصرف و طول مدت سفر، یک فرصت استراتژیک برای توسعه گردشگری کشورها است.
چین هر سال حدود ۱۶۰ میلیون گردشگر خروجی دارد که بیش از هر کشور دیگری در جهان هزینه می‌کنند. بر اساس گزارش مکینزی هزینه هر گردشگر چینی تقریباً دو برابر آمریکایی‌ها، سه برابر آلمانی‌ها و چهار برابر انگلیسی‌ها است. این گزارش آخرین آماری است که سایت‌های خارجی منتشر کرده‌اند.
کشورهای منطقه با درک این موضوع، به‌طور جدی وارد رقابت شده‌اند. کره جنوبی با ورود بدون ویزای گروهی، میزبان هزاران گردشگر چینی به‌ویژه در آستانه اجلاس APEC بود. همچنین تایلند برای جبران کاهش یک‌سومی ورود گردشگران چینی در نیمه اول ۲۰۲۵، برنامه‌های تشویقی گسترده‌ای طراحی کرده است. استرالیا نیز با افزایش چشم‌گیر سفرهای چینی‌ها، ثبت کرده که گردشگران چینی تقریباً دو برابر گردشگران نیوزیلندی هزینه می‌کنند.
در همین مسیر، عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیارد دلاری، هدف‌گذاری جذب ۳ میلیون گردشگر چینی تا سال ۲۰۳۰ را دنبال می‌کند. سایر کشورها نیز با تبلیغات هدفمند، تسهیل ویزا و سرمایه‌گذاری کلان، سهم بزرگی از این بازار را نشانه گرفته‌اند.
مسلم شجاعی، مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این زمینه به فارس می‌گوید که از یک سال گذشته دوره‌های تخصصی بازاریابی گردشگری با محوریت بازار چین برگزار شده است. حدود ۵۰ نماینده از استان‌های مختلف شامل اصفهان، تهران، فارس، کرمان، خوزستان و گیلان در این دوره‌ها حضور داشتند. این دوره‌ها با حفظ ارتباطات با سازمان های بین المللی برای دریافت علم روز برای ارتقا دانش سازمانی کارکنان و بخش خصوصی و رایگان بود.
وی می‌گوید که سرفصل‌های این آموزش‌ها شامل روش‌های نوین بازاریابی، شناخت نیازها و سلیقه‌های گردشگران چینی، بررسی اقدامات موفق سایر کشورها و طراحی برنامه‌های فناورانه بوده است. به گفته شجاعی، بازار چین نه تنها از نظر تعداد و هزینه سفر اهمیت دارد، بلکه به دلیل ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی، تجاری و طبیعت‌گردی، یک بازار راهبردی برای ایران محسوب می‌شود.
مسعود عابدی، کارشناس گردشگری تأکید دارد که نه تنها تعداد این گردشگران بلکه میزان خرج آن‌ها، اثرگذاری اقتصادی قابل توجهی برای کشور مقصد ایجاد می‌کند.
در نهایت موفقیت در جذب این بازار نیازمند سه شرط کلیدی است؛ شناخت دقیق رفتار و سلایق گردشگران چینی، طراحی برنامه‌های منطبق با فرهنگ و اقتصاد آن‌ها، و آموزش و توانمندسازی فعالان بخش خصوصی و دولتی. ایران هنوز فاصله قابل توجهی با سهم ایده‌آل خود دارد، اما با برنامه‌ریزی هوشمندانه، بهره‌گیری از همکاری دانشگاه‌های چینی و تدوین راهبردهای نوین، می‌تواند جایگاه خود را بهبود بخشیده و سهمی از این اژدهای گردشگری جهان به دست آورد.