ما در هفته اخیر شاهد فعال شدن لاریجانی در دیپلماسی بودیم. سفر اخیر لاریجانی به عراق و لبنان چه اهدافی داشت؟ آیا سفر به این دو کشور برای مواجهه با سناریوی خلع سلاح مقاومت است؟

 با این وجود، می‌توان اهداف زیر را بر سفر دبیر شعام به عراق و لبنان مترتب دانست:

۱- اهداف سفر به عراق؛

۱-۱- امضای تفاهم‌نامه امنیتی: این تفاهم‌نامه میان ایران و عراق، چارچوبی مشخص برای همکاری‌های امنیتی به‌ویژه در مرزهای مشترک کردستان عراق ایجاد می‌کند. در شرایطی که مرزهای غربی ایران بعضاً محل فعالیت گروه‌های مسلح و قاچاقچیان است، چنین توافقی پیامی روشن به قدرت‌های خارجی دارد که دو کشور در حفاظت از امنیت یکدیگر مصمم هستند.

۱-۲- تقویت همکاری‌های دوجانبه و اقتصادی: ایران و عراق علاوه بر پیوندهای مذهبی و فرهنگی، در حوزه انرژی، تجارت و زیرساخت هم ظرفیت‌های گسترده‌ای دارند. سفر لاریجانی فرصتی برای امضای قراردادهای تازه و توسعه پروژه‌های مشترک بود که می‌تواند پشتوانه اقتصادی روابط امنیتی دو کشور را تقویت کند.

۱-۳- مقابله با نفوذ خارجی و حمایت از حشدالشعبی: آمریکا و برخی کشورهای غربی تلاش می‌کنند از قانونی شدن جایگاه حشدالشعبی در نیروهای مسلح عراق جلوگیری کنند. رایزنی‌های لاریجانی با مقامات عراقی با هدف تقویت این نیرو و خنثی کردن فشارهای خارجی انجام شد تا ستون اصلی مقاومت در عراق محفوظ بماند.

۱-۴- هماهنگی امنیتی منطقه‌ای: عراق در وضعیت حساسی قرار دارد و احتمال وقوع بحران‌هایی مانند هرج‌ومرج، کودتا یا درگیری‌های طایفه‌ای وجود دارد. این سفر، فرصتی بود تا دو طرف درباره سناریوهای احتمالی گفت‌وگو کنند و راهکارهای مشترک برای مدیریت بحران‌ها بیابند.

۲- اهداف سفر به لبنان؛

۲-۱- ابلاغ پیام رسمی ایران: لاریجانی در دیدار با رهبران سیاسی لبنان، پیام روشن ایران را مبنی بر حمایت از وحدت ملی و استقلال سیاسی این کشور ابلاغ کرد. این موضع در شرایطی که لبنان زیر فشار خارجی  به خصوص سعودی‌ها و رژیم صهیونی است، اهمیت دوچندان دارد.

۲-۲- گسترش روابط اقتصادی و فرهنگی: لبنان و ایران از نظر تاریخی و فرهنگی ارتباطات دیرینه‌ای دارند. در این سفر، راه‌های توسعه همکاری‌های اقتصادی در حوزه‌های تجارت، انرژی و خدمات بررسی شد تا روابط دو کشور تنها به مسائل نظامی و امنیتی محدود نماند.

۲-۳- حمایت آشکار از حزب‌الله و رد خلع سلاح مقاومت: یکی از محورهای اصلی سفر، اعلام مخالفت ایران با هرگونه طرح برای خلع سلاح حزب‌الله بود. لاریجانی با این موضع‌گیری، حمایت مستقیم از توان دفاعی لبنان را نشان داد و پیام بازدارنده‌ای به مخالفان داخلی و خارجی مقاومت فرستاد.

۲-4 - مدیریت فشارهای سیاسی و رسانه‌ای علیه مقاومت: لبنان این روزها صحنه جنگ رسانه‌ای علیه حزب‌الله است. حضور لاریجانی و دیدار با چهره‌های اثرگذار، کمک کرد تا بخشی از این فشارها خنثی شود و فضای سیاسی داخلی به نفع مقاومت متعادل گردد.

۳- اهداف مشترک دو سفر با تمرکز بر کلیات مقاومت؛

۳-۱- مقابله با سناریوی خلع سلاح مقاومت: آمریکا و برخی متحدانش پروژه‌ای برای کاهش قدرت گروه‌های مقاومت در عراق و لبنان دنبال می‌کنند. سفرهای لاریجانی، تلاشی هماهنگ برای جلوگیری از این سناریو و حفظ بازدارندگی محور مقاومت بود.

۳-۲- ایجاد هماهنگی امنیتی و دیپلماتیک منطقه‌ای: این دو سفر، بخشی از راهبرد ایران برای همسو کردن مواضع و اقدامات هم‌پیمانانش در برابر تهدیدات امنیتی و سیاسی بود. این هماهنگی، نقش مهمی در مقابله با بازطراحی نظم منطقه به سود آمریکا و اسرائیل بعد از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه دارد.

۳-۳- تثبیت نقش ایران به عنوان بازیگر محوری غرب آسیا: حضور فعال ایران در معادلات عراق و لبنان نشان داد که تهران همچنان یک بازیگر کلیدی در منطقه است و می‌تواند با استفاده از دیپلماسی چهره‌به‌چهره، مسیر تحولات را به سود خود و متحدانش شکل دهد.

۳-۴- پیام رسانه‌ای و بازدارنده به افکار عمومی منطقه: این سفرها بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های عربی و بین‌المللی داشت و تصویری از ایران به عنوان حامی ثابت‌قدم مقاومت ارائه کرد. چنین بازتابی می‌تواند به ایجاد بازدارندگی روانی در برابر تهدیدات نظامی و سیاسی کمک کند.

منبع: پرسمان سیاسی هفته شماره 19