تمرکز ویژه بر روی سقوط آزاد محبوبیت احزاب راست افراطی، به ویژه "قدرت یهودی" ایتمار بنگویر و "صهیونیسم دینی" بزالل اسموتریچ، خواهد بود که هرگونه سازش در مورد عملیات نظامی را خیانت میدانند. اکثر تحلیلگران صهیونیست و غربی استدلال میکنند آتشبس، هرچند ضروری به نظر میرسد، اما به طور مستقیم به اهداف اصلی کابینه (نابودسازی حماس و بازگشت اسرا) ضربه زده و ساختار شکننده ائتلاف را در معرض خطر انحلال کامل قرار داده است.
شکست مطلق صهیونیستها در جنگ غزه
مرحله اول آتشبس موقت در نوار غزه، که با هدف تبادل اسرا و ورود کمکهای بشردوستانه صورت گرفت، یک نقطه عطف حیاتی در معادلات سیاسی داخلی رژیم اسرائیل به شمار میرود. این توافق در حالی رقم خورد که کابینه نتانیاهو اهداف اعلام شدهای نظیر "نابودسازی کامل حماس" و "بازگرداندن تمام اسرا به خانه" را در سر داشت. با این حال، واقعیت میدانی و نتایج حاصل از این آتشبس، تناقضی عمیق با این اهداف ایجاد کرده است. در حالی که بازگشت برخی از اسرا به عنوان یک دستاورد انسانی تلقی میشود، منتقدان در اراضی اشغالی معتقدند که این توافق، به ویژه تبادل اسرا با زندانیان فلسطینی، صلابت موضع کابینه رژیم اشغالگر و متوحش صهیونیستی را در برابر حماس تضعیف کرده است. این شکاف بین اهداف بلندپروازانه جنگ و دستاوردهای ملموس، به سرعت در افکار عمومی اراضی اشغالی منعکس شده است. نظرسنجیهای اخیر در داخل رژیم اسرائیل به عنوان یک شاخص حیاتی عمل کرده و تغییرات چشمگیری را در حمایت عمومی نشان میدهند. برخلاف انتظار برخی نزدیکان نتانیاهو که آتشبس میتوانست او را به عنوان یک رهبر عملگرا تقویت کند، این توافق به طور مستقیم به ستونهای ایدئولوژیک ائتلاف وی ضربه زده و ساختار شکننده آن را در معرض خطر انحلال کامل قرار داده است.
تحلیلی بر دادههای یک نظرسنجی
دادههای نظرسنجیهای اخیر، به ویژه نظرسنجیهای منتشر شده توسط موسسات معتبر مانند "معاریو"، برای نتانیاهو و تصویری نگرانکننده از وضعیت سیاسی ائتلاف حاکم ارائه میدهند. این ارقام نشان میدهند که محبوبیت کابینه نتانیاهو پس از آغاز آتشبس و در سایه فشارهای داخلی برای پایان دادن به جنگ، به طور چشمگیری کاهش یافته است. بر اساس آخرین نظرسنجی معاریو، اگر انتخابات در حال حاضر برگزار شود، ائتلاف فعلی نتانیاهو تنها قادر به کسب ۵۱ کرسی در کنست (پارلمان اسرائیل) خواهد بود. این در حالی است که بلوک مخالفان، به رهبری بنی گانتس و سایر احزاب میانهرو و چپ، میتواند به ۵۹ کرسی دست یابد و تشکیل دولتی با اکثریت مطلق پارلمانی را امکانپذیر سازد. این تغییر چشمگیر در توازن قوا، نشاندهنده از دست رفتن اعتماد بخش قابل توجهی از جامعه اسرائیل به توانایی فعلی نتانیاهو در مدیریت بحرانهای امنیتی و سیاسی است.
سهم حزب لیکود، حزب اصلی نتانیاهو، نیز در این نظرسنجیها به شدت کاهش یافته و به حدود ۲۷ کرسی رسیده است. این رقم، در مقایسه با تعداد کرسیهایی که پیش از جنگ در اختیار داشت، یک سقوط قابل توجه محسوب میشود. اگرچه ۲۷ کرسی همچنان حزب لیکود را به عنوان بزرگترین حزب در کنست حفظ میکند، اما این تعداد برای نتانیاهو و حزبش برای حفظ رهبری کابینه بدون اتکا به احزاب راست افراطی و مذهبی بسیار دشوار است. در غیاب این شرکای ائتلافی، نتانیاهو دیگر قادر به تشکیل کابینه اکثریت نخواهد بود.
یکی از مهمترین یافتههای نظرسنجیها، میزان تمایل عمومی به برگزاری انتخابات زودهنگام است. طبق نتایج، حدود ۴۸ درصد از پاسخدهندگان اسرائیلی خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام پس از اتمام توافق اسرا هستند. این آمار به وضوح نشان میدهد که بخش بزرگی از ساکنان اراضی اشغالی، کابینه فعلی را ناکارآمد دانسته و خواستار بازنگری در رهبری کشور از طریق صندوقهای رأی هستند. این عدم اعتماد، ریشه در ادراک عمومی از عملکرد ضعیف دولت در حفظ امنیت شهروندان (پیش از و پس از حمله ۷ اکتبر) و مدیریت جنگ در غزه دارد. به طور خلاصه، نتایج نظرسنجیها زنگ خطری جدی برای ائتلاف حاکم است و نشان میدهد که شکاف عمیقی بین انتظار عمومی برای ثبات و عملکرد فعلی کابینه وجود دارد.
سرنوشت بنگویر و اسموتریچ
سرنوشت اسموتریچ و بن گویر در این معادله مشخص است! یکی از عوامل اصلی بیثباتی فعلی ائتلاف نتانیاهو، جایگاه شکننده شرکای راست افراطی او، یعنی ایتمار بنگویر (حزب قدرت یهودی) و بزالل اسموتریچ (حزب صهیونیسم دینی) است. این دو رهبر، که سنگ بنای ایدئولوژیک کابینه نتانیاهو را تشکیل میدهند، به شدت بر ادامه عملیات نظامی بدون وقفه و خودداری از هرگونه مصالحه در مورد حماس تأکید دارند. آتشبس، در نظرگاه آنها، خیانت به اهداف جنگ محسوب میشود.
بنگویر، که نماد تندروترین جناح در کابینه است، در نظرسنجیها با کاهش شدید مقبولیت مواجه شده است. پیشبینیها حاکی از آن است که حزب او تنها موفق به کسب حدود ۶ کرسی خواهد شد. این سقوط آزاد محبوبیت در شرایطی رخ میدهد که بنگویر با شعارهای "امنیت مطلق" و "پیروزی قاطع" وارد ائتلاف شد. دلیل اصلی این امر، عدم همسویی ساکنان اراضی اشغالی با مواضع افراطی اوست. بنگویر و پیروانش معتقدند که هرگونه مذاکره برای آتشبس، به معنای پذیرش شروط حماس و تضعیف موقعیت اسرائیل است. آتشبس موقت و تبادل اسرا، از دیدگاه آنها، نتیجه مستقیم عقبنشینی از موضع "اولیه " است. این امر باعث شده است تا بخشهایی از پایگاه رأی او احساس کنند که رهبرشان در تحقق وعدههای امنیتی سختگیرانه ناتوان بوده است.
وضعیت اسموتریچ، وزیر دارایی، از این هم فاجعهبارتر است. در برخی سناریوهای نظرسنجی، حزب او به طور حیرتانگیزی نزدیک به صفر کرسی پیشبینی میشود. این یک زنگ خطر جدی برای کل جریان راست مذهبی-ملیگرای افراطی است. این نتیجه نشان میدهد که حتی پایگاه رأی سنتی این جریان نیز در حال چرخش است یا احساس میکند اسموتریچ در حفظ اصول ایدئولوژیک خود در ائتلاف شکست خورده است. برای این دو رهبر، آتشبس یک خط قرمز است. آنها آتشبس را نه به عنوان یک اقدام تاکتیکی، بلکه به عنوان یک شکست استراتژیک و نقض پیمان با پایگاه رأیشان میبینند.
چالش اصلی برای نتانیاهو این است که برای حفظ اکثریت پارلمانی خود، به شدت به رأی این دو حزب افراطی وابسته است. با این حال، همین احزاب در برابر هرگونه سازش سیاسی، از جمله آتشبس، موضعی سفت و سخت دارند. اگر بنگویر و اسموتریچ، به دلیل نارضایتی از آتشبس یا تبادل اسرا، حمایت خود را از ائتلاف پس بگیرند (یا حتی از کابینه خارج شوند)، نتانیاهو اکثریت پارلمانی خود را از دست خواهد داد و این امر مستقیماً منجر به برگزاری انتخابات زودهنگام خواهد شد. این دو حزب، با موضعگیریهای ایدئولوژیک خود، ناخواسته به کاتالیزوری برای سقوط ائتلاف نتانیاهو تبدیل شدهاند.