نشریه اخبار و تحلیل ها ۱۵ آذر ۱۴۰۴

 دانلودpdf

دانلودword

▼ حرف روز

فرمول پیروزی در جام جهانی

گروه بندی ایران در جام جهانی مشخص شد،  بلژیک، ایران ، مصر و نیوزیلند.  دی بروینه این روزها مصدوم است و بلژیک از آن اوج چند سالگی اش فروکش کرده؛ محمد صلاح هم این روزها روزگار خوبی را نمی گذراند و بیشتر بازی ها را از روی نیمکت به نظاره می نشیند. شکست در تورنمنت چهارجانبه العین برابر ازبکستان و تساوی با کویت در  جام کشورهای عربی ، نشان داد که مصری ها هم یک غول شکست ناپذیر نیستند. می ماند نیوزیلندی ها که برایمان ناشناس تر هستند.

خلاصه گروهمان هندوانه در بسته است، نه آن چنان سخت که از الان ناامید شده باشیم و نه آن چنان راحت که همین الان صعودمان را مسجل بدانیم. باید جنگید و شاید حاصل این جنگیدن ، اولین صعودمان به مرحله دوم باشد.

هنوز سوت جام جهانی زده نشده می توان حدس زد که بی وطن هایی مانند اینترنشنال ، مثل ۲۰۲۲ قطر ، تمام تلاششان را می کنند که کام ملت را تلخ کنند. کارویژه این رسانه ها سیاه نمایی و سیاه فروشی است، اصلاً اگر این کار را نکنند باید به ذاتشان شک کرد. از قدیم گفته اند که نیش عقرب اقتضای طبیعتش هست و وطن فروشی هم ذات و بنیان امثال اینترنشنال.

در جهانی که ترامپ از فیفا  جایزه من درآوردی صلح می گیرد؛ دیگر نمی شود خود را به خواب زد که فوتبال سیاسی نیست. آری فوتبال سیاسی است ‌و چقدر هم سیاست زده؛ که یک شبه به یادشان می آید که یک جام جدید تولید کنند و به کینگ ترامپ تقدیم کنند. در این سیاستکده فوتبالی، سخت نیست که بی وطن هایی مانند اینترنشنال ادعای وطن دوستی اشان گل کند و دوباره با پمپاژ خبری و تحلیلی به فکر بر هم زدن رابطه ملت و جامعه ایرانی با تیم ملی فوتبال باشند.

تجربه جام ۲۰۲۲ قطر به ما آموخت که از الان باید دست به کار شد و پشت طرف مقابل را به خاک مالید. از مسابقات دوستانه که بگذریم از الان باید به فکر پیوست های اجتماعی، رسانه ای و ... بود. باید کاری کرد که هر ایرانی این تیم را فارغ از وسوسه خناسان اینترنشنال ، جزیی از خودش بداند، مثل گل استیلی در مقابل آمریکای ۹۸ که از جا پریدیم و مثل شکست مقابل یوگسلاوی که بهت و حیرتمان زد و گوشه ای کز کردیم. اگر این کار را کردیم و تیم ملی بخشی از وجودمان شد قطعاً چرخ پیروزی راحت تر خواهد چرخید. اگر دستمان در دست همدیگر بود، قلبمان با هم تپید، شادیمان و غصه هامان یکی شد ما پیروزیم؛ حتی اگر اسکوربورد نتیجه دیگری را نشان بدهد. (یعقوب ربیعی)

▼ گزارش روز 

معمای افزایش نرخ ارز

اگر از عوامل سیاسی و ژئوپلیتیک فاصله بگیریم و ذره‌بین را بر عوامل داخلی قرار دهیم، در این صورت درمی‌یابیم که افزایش اخیر نرخ ارز نتیجه یک مجموعه عوامل ساختاری، سیاستی و روانی است که هم‌زمان بر بازار فشار وارد کرده‌اند. دولت  تلاش می‌کند بازار را کنترل کند، اما واقعیت این است که ساختار اقتصادی و نهادی کشور با ثبات نرخ ارز سازگار نیست و به همین دلیل توان دولت برای مدیریت نرخ دلار محدود شده است.در سطح بنیادین، ناترازی منابع و مصارف ارزی مهم‌ترین عامل بی‌ثباتی است. نیاز بالای اقتصاد به ارز برای واردات، قاچاق، سفر و تقاضای سرمایه‌ای، با میزان عرضه واقعی هماهنگ نیست. وقتی عرضه کاهش می‌یابد، بانک مرکزی امکان تأمین کامل تقاضا را ندارد و بخش بزرگی از معاملات به بازار آزاد ( جایی که از سوی دولت پاسخ داده نمی شود) منتقل می‌گردد. این فشار عرضه و تقاضا، خود را در جهش نرخ نشان می‌دهد. در کنار این مسئله، بخشی از ارزهای صادراتی نیز به چرخه رسمی کشور بازنمی‌گردند. آماری غیر رسمی بیان می دارد که طی هفت سال گذشته حدود ۹۵ میلیارد دلار از صادرات غیرنفتی به کشور بازنگشته است—رقمی که عمدتاً ناشی از کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری صادرکنندگان است. عدم بازگشت ارز، منابع قابل مداخله بانک مرکزی را محدود می‌کند و طبیعتاً به افزایش نرخ ارز منجر می‌شود. عامل مهم دیگر، فروپاشی مرجعیت بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز است. در گذشته نرخ رسمی مبنای اصلی بازار بود، اما امروز به‌دلیل کاهش ذخایر، تحریم‌ها و ضعف هماهنگی نهادی، مرجعیت قیمت‌گذاری به بازار آزاد و به‌ویژه بازار تتر منتقل شده است. تتر عملاً شاخص لحظه‌ای نرخ دلار شده و به دلیل ماهیت سفته‌بازانه خود، نوساناتش مستقیماً به بازار آزاد منتقل می‌شود.در این فضا، سیاست‌های اشتباه داخلی نیز به بازار سیگنال افزایشی داده است. سیاست‌هایی مثل بازار توافقی و ایجاد تالار دوم اگرچه برای کشف نرخ واقعی طراحی شده بودند، اما در شرایط کمبود عرضه، نتیجه معکوس می دهند. نرخ‌های بالایی که در تالار دوم کشف شد به سرعت به عنوان علامت افزایش آینده دلار تلقی شد.

در کنار اینها، رشد شدید نقدینگی و تورم مزمن ارزش پول ملی را تضعیف کرده است. انباشت نقدینگی نتیجه کسری‌های بودجه‌ای طولانی‌مدت است و این حجم پول سرگردان، تقاضای سفته‌بازانه برای ارز و طلا را بالا می‌برد.

از سوی دیگر، چندنرخی بودن ارز، ضعف شفافیت و اجرا نشدن دقیق پیمان‌سپاری ارزی زمینه رانت، فساد و انگیزه خروج ارز را فراهم می‌کند. این ساختار معیوب باعث می‌شود که در نهایت بازار آزاد نرخ واقعی را تعیین کند نه دولت.

همه می دانیم که تحریم‌ها محدودیت جدی در نقل‌وانتقال ارز ایجاد کرده و حتی در شرایط وجود منابع، استفاده از آنها را دشوار و پرهزینه کرده است. همچنین انتشار اخبار مربوط به حذف نرخ ترجیحی ۲۸هزار تومانی، اخبار و مباحث بودجه ۱۴۰۵ نیز انتظارات افزایشی را تشدید کرده‌اند.

مجموعه این عوامل باعث شده که نرخ ارز به‌گونه‌ای افزایش یابد که کنترل آن بدون اصلاحات ساختاری، هماهنگی نهادی و تقویت سمت عرضه و مدیریت_کنترل سمت تقاضا امکان‌پذیر نباشد.(علی محمدی)

▼ خبر ویژه

 ترس صهیونیست ها از دستیابی ایران به یک بمب خاص!

یک وب‌سایت نظامی عبری‌زبان با انتشار عکسی از قطعات یک بمب هدایت‌شونده رژیم صهیونی، از احتمال دستیابی کشورمان به این فناوری پیشرفته ابراز نگرانی کرد. وب‌سایت «اسرائیل دیفنس» گزارش داد:« تصاویر منتشر‌شده در فضای مجازی مربوط به بقایای بمبی از نوع «ماخولیت» است که در جنگ ۱۲ روزه مورد استفاده قرار گرفته است.»در این گزارش آمده است: «عکس منتشر شده به وضوح بخش‌هایی از بدنه بمب با علائم شناسایی اسرائیلی و بقایای سیستم هدایت الکترواپتیکی ماخولیت را نشان می‌دهد.» کارشناسان مستقل تخمین می‌زنند این نسخه‌ای سنگین‌وزن بوده که قادر به حمل کلاهکی بسیار بزرگ است.این وب‌سایت انتشار این تصاویر توسط مقامات کشورمان را تلاشی برای نشان‌دادن توانایی سیستم‌های دفاع هوایی در رهگیری مهمات پیشرفته و نیز دستیابی به اجزای فیزیکی جهت تحلیل فناوری حساس ارزیابی کرد. گزارش می‌افزاید: «انتظار می‌رود این تصویر بحث‌های جاری درباره توازن قدرت میان دو طرف را غنی‌تر کند.»