انقلاب اسلامى و بحران‌هایش (بخش اول)

اصطلاح مدیریت بحران از دو واژه "مدیریت" و "بحران" تشکیل شده است . بحران ظرف زمانى خطرناکى را گویند که هم ابهام‌آمیز است ،‌هم پیچیده و هم سخت و باید در آ‌ن لحظه براى جلوگیرى از فروپاشى وانهدام اقدامى انجام داد. هنگام بحران قرار است حادثه مهمى اتفاق بیفتد که اگر اتفاق افتاد وضع موجود را دگرگون خواهد ساخت.(1) بحران را فرصت خطرناک هم مى‌گویند که ترکیبى از تهدید و فرصت است. بحران لحظه تصمیم در شرایط فقدان تصمیم است. به این ترتیب مدیریت بحران یعنى تصمیم‌گیرى و اقدام در شرایط سخت، خطرناک، حساس و سرنوشت‌ساز.
مدیریت بحران به سازماندهى ،برقرارى ارتباطات، شناخت عوامل موثر، تصمیم‌گیرى و برنامه اقدام به‌طور ویژه نیاز دارد.
انقلاب اسلامى و بحران‌ها
در طى سه دهه که از عمر انقلاب اسلامى مى‌گذرد رهبرى انقلاب با بحران‌هاى متکثرى روبه‌رو بوده است که هر کدام به تنهایى مى‌توانست انقلابى را از پاى درآورد و همه آنها را مدیریت کرده و در اکثر موارد تهدیدها را به فرصت تبدیل نموده است.
بعضى از بحران‌هاى یاد شده به این قرار است: استعفاى دولت موقت، غائله‌هاى کردستان، خوزستان، گنبد، بندر ترکمن،‌ آمل، عملیات تروریستى و بمب‌گذارى، محاصره‌هاى اقتصادی، جنگ تحمیلى هشت ساله با حمایت اکثر قدرت‌ها، دادگاه میکونوس، محاکمه شهردار تهران و انرژى هسته‌ای.
در این بخش بر نوع مدیریت بعضى از این بحران‌ها در مقاطع مختلف و موضع امام خمینی(ره) و آیت‌الله خامنه‌اى نسبت به آنها بیان شده است.
1- استعفاى دولت موقت
امام خمینی(ره) در مورد قبول استعفاى دولت موقت خطاب به شوراى انقلاب مرقوم فرمود:"چون جناب آقاى مهندس بازرگان ، با ذکر دلایل براى معذور بودن از ادامه خدمت درتاریخ 58/8/14 از مقام نخست وزیرى استعفا نمودند ضمن قدردانى از زحمات و خدمات طاقت‌فرساى ایشان در دوره انتقال و با اعتماد به دیانت و امانت و حسن نیت مشارالیه استعفا را قبول نمودم. شوراى انقلاب را مامور نمودم براى رسیدگى و اداره امور کشور در حال انتقال ..."(2)
2- غائله خلق مسلمان
امام خمینی(ره)در سخنرانى 18آذر 1358 در مورد غائله خلق مسلمان فرمود:" ما نمى‌خواهیم که خونریزى شود ... ما اگر یک روز به مردم بگوییم ، خود مردم آذربایجان کار را اصلاح مى‌کنند ... آذربایجانى که همیشه طرفدار اسلام بوده... این مسئله قیام بر ضد اسلام است. قیام بر ضد دولت اسلام است ... این کارهایى است که مسلمان نمى‌کند.
اشخاصى مى‌کنند که توطئه‌گرند واز ‌آمریکا یا از جاهاى دیگر دستور مى‌گیرند... یکى از وظایف تلویزیون و رادیو این است که مسائل را آن طور که هست به مردم بفهمانند مسائل چى هست، اصلا از کجا صدا دارد بلند مى‌شود. اعلان کردند که گروه فرقان هم به ما متصل شد، چریک‌هاى خلق هم به ما متصل شد .گروه فرقان کى‌اند؟ چریک‌هاى خلق کى‌اند؟ هر آدمى و هر گروهى را باید از رفقایش فهماند که کى‌ها هستند ..."(3)
امام خمینی(ره) در سخنرانى 19 آذر همان سال فرمود: "... لابد آقایان غائله‌اى که به وجود آوردند در تبریز شنیده‌اید اینها تبریزى نیستند. اهل تبریز فکرشان این نیست که با اسلام مبارزه کنند... اینها یک اشخاصى هستند که از خدمتگزار‌هاى اجانب هستند و پرونده بعضى از آنها هم در همین لانه جاسوسى پیدا شد. از سران همین‌ها که رفتند و رادیو ،تلویزیون تبریز را گرفتند و بعد هم بیرونشان کردند پرونده بعضى از اینها پیدا شد که مستقیما با آمریکا در رابطه بودند و از جاسوسان آنها بودند."(4)