بلر قبل از بوش

ابوالقاسم قاسم‌زاده
بار دیگر حزب کارگر انگلیس در انتخابات محلی سراسری شکست خورد. این شکست را اغلب تحلیلگران سیاسی بخاطر ادامه رهبری حزب‌کارگر توسط تونی بلر می‌دانند که این روزها همه خواهان استعفاء و برکناری او هستند. بلر که سالها نخست‌وزیری کشور انگلستان را بعهده دارد بعنوان فردی که طولانی‌ترین مدت این مسئولیت را داشته و در بسیاری از برنامه‌ها و طرحهای اقتصادی و اجتماعی برای کشورش موفق نیز بوده، اینک بخاطر پیروی از سیاست‌های «جرج بوش» و نومحافظه‌کاران آمریکایی، هزینه‌پرداز شکست آنها شده است. در حالیکه سیاست‌های «جرج بوش» رئیس‌جمهور آمریکا را آمریکایی‌ها «فاجعه بزرگ» می‌خوانند، انگلیسی‌ها نیز زوال تونی بلر را در حمایت و هدایت این فاجعه می‌بینند و آن را برای ملت انگلیس، ننگ تاریخی می‌دانند. این روزها در اروپا و آمریکا دو شخصیت سیاسی تونی بلر و جرج بوش، هم منفور شده‌اند و هم شکست‌خورده. حزب کارگر انگلیس مدت‌ها است که دنبال خلاصی از دست بلر و تغییر او از مسئولیت نخست‌وزیری است. عدم مقبولیت حزبی و مردمی در جامعه انگلیس موجب شده تا مشکلات جدید اقتصادی، مالی، همراه پدیده‌های تلخ اجتماعی سربرآورد و «بلر» در پایان دوران طولانی نخست‌وزیری با سرافکندگی و عدم رضایت عمومی، خانه شماره 10، جایگاه نخست‌وزیران انگلیس را ترک می‌کند.
شکست در انتخابات اخیر، بار دیگر هم شکاف در حزب کارگر انگلیس را دوچندان کرده و هم نمایشی از عدم مقبولیت و عدم رضایت جامعه انگلیس از شخص «تونی بلر» را نشان میدهد.
انگلستان اگرچه دارای احزاب گوناگون است اما با وجود دو حزب «کارگر» و «محافظه‌کار» قدرت از جایگاه سیستم دوحزبی در این کشور تعریف می‌گردد.
حزب محافظه‌کار که از دوران «خانم تاچر» و پس از او، نخست‌وزیری «جان میجر» اندک‌، اندک تن به شکست در انتخابات داد و حزب کارگر با رهبری «تونی بلر» هم از شکاف‌های حزب رقیب و هم با ارائه طرحهای نوین قدرت نخست‌وزیری و تشکیل دولت را در دست گرفت و نزدیک به یک دهه خود را در صحنه سیاسی انگلیس آنچنان قدرتمند می‌دید که حزب رقیب او، حزب محافظه‌کار، همواره با تشکیل دولت سایه در محاق قرار داشت. اما، اکنون «تونی بلر» خود را در قایق سوراخ‌شده جرج بوش، در حال افول و غرق شدن می‌بیند. نقد «بلر» موضوع روز در بازار سیاست انگلیس و اروپا شده است اعضاء حزب کارگر با فاصله گرفتن از نخست‌وزیر، چرخش نوینی را در این حزب به نمایش گذاشته‌اند، تا مگر بجای «تونی بلر» فرد دیگری که بیشتر درباره وزیر خزانه‌داری (گلدون برون) مانور میدهند و میخواهند به مردم و هواداران حزب کارگر چنین وانمود کنند که دوران «بلر» و نگاه او در این حزب مدت‌ها است پایان یافته، و اکنون این حزب با طرح و سخن جدید و افرادی که مخالف «بلر» هستند به میدان آمده است. «تونی بلر» میخواهد تا این سیر در درون حزبش را متوقف کند، و جانشین آینده در حزب کارگر را در راستای نفوذ و قدرت خود بر حزب معرفی نماید. اما شکست‌های پی‌درپی در انتخابات، هر روز این امکان را ضعیف‌تر می‌سازد.
در انتخابات چند روز قبل، حادثه مهم دیگری نیز اتفاق افتاد که برای کشور انگلیس یک «شوک بزرگ» تلقی شده است. در انتخابات پارلمانی اسکاتلند، حزب ملی‌گرای اسکاتلند (SNP) که خواهان پایان دادن به اتحاد ‌300‌ ساله با انگلیس و ولز است، موفق شد بیشترین کرسی‌های پارلمان را به دست آورد. انتخابات اسکاتلند و پیروزی ملی‌گرایان (که خواهان اعلام کشور مستقل اسکاتلند هستند) از آن جهت حائز اهمیت است که اسکاتلندی‌ها قصد دارند در سال 2010 استقلال خود را به همه‌پرسی عمومی بگذارند و پیروزی در این انتخابات نشانه روشن از خواست مردم اسکاتلند شده است که «خواهان استقلال» می‌باشند. رهبر حزب ملی‌گرای اسکاتلند در این انتخابات پیروز شده و به پارلمان اسکاتلند راه پیدا کرده است. او در اولین سخنان خود پس از پیروزی در انتخابات، شعار جدائی از انگلستان و استقلال اسکاتلند را تکرار کرد و گفت: برای تحقق این شعار از طریق حضور در پارلمان، مسیر را تا پیروزی دنبال خواهد کرد.
یکی از تحلیلگران برجسته سیاسی انگلیس پس از انتخابات روز جمعه گذشته، در نقد و تعریف از شرایط کنونی کشورش گفت، اکنون منطقه ایرلند و ایرلندیها، بهتر و بیشتر به کشور انگلیس متصل‌اند تا اسکاتلند و اسکاتلندیها!! زیرا این انتخابات زلزله بزرگ و شکاف عمیق برای جدایی آنها از کشور انگلستان است. برای حزب کارگر که اکنون به رهبری تونی‌ بلر، قدرت و دولت را در انگلیس بعهده دارد و انتخابات اخیر نشانه یک فاجعه ملی است که در دوران حاکمیت این حزب اتفاق افتاده، بسیار شکست تلخی است. بسیاری معتقدند، تونی بلر قبل از جرج بوش و با سرافکندگی از نخست‌وزیری انگلیس کنار زده خواهد شد. در تاریخ سیاسی تونی بلر و جرج بوش دو همزاد سیاسی، یکی در انگلستان و آن ‌دیگر در آمریکا، مردان فاجعه تاریخی نام گرفته‌اند و با این عنوان در تاریخ ثبت خواهد شد.