فناوری جهشی

صالح اسکندری
چند سالی است که مقوله تولید علم به واسطه ضرورت‌های جامعه امروز ایران و اهتمام ویژه مقام معظم رهبری، حساسیت قابل توجهی در محافل عملی و رسانه‌ای پیدا کرده است.
بدون شک دستگاه رسانه‌ای و خبری کشور در ایجاد و حمایت از این جنبش نرم‌افزاری در بین مردم نقش کلیدی به عهده دارد.
اگر بازنمایی خبری و یا به تعبیری Representation رسانه‌ای در این زمینه مناسب نباشد و اخبار مربوط به این جنبش نرم‌افزاری و اقدامات صورت گرفته توسط پژوهشگران، مخترعین و مکتشفین کشور پوشش داده نشود نه تنها اولین جرقه‌های این جنبش خاموش می‌شوند بلکه هیچ وقت نیز شعله‌ای از آن بر نخواهد خواست.
از سویی این امر موجب می‌شود که مقوله تولید علم صرفا به موضوعی از بالا به پایین تبدیل شود و با پس زنش‌های ذهنی اجتماعی روبه‌رو گردد.
لذا به نظر می‌رسد که دستگاه خبری و رسانه‌ای کشور می‌بایست اهتمام جدی به این مساله داشته باشد.
اخیرا در کشور گرایش در خور توجهی به علوم استراتژیک و انحصاری در دنیا پدیده آمده است. در اوایل دهه هفتاد عمده نگاه به توسعه علمی و اقتصادی معطوف به فناوری‌‌‌‌های دست چندم و سوخته دنیا بود.
در این دوره که ایران پس از انقلاب اولین گام‌های جدی را در مسیر توسعه علمی و اقتصادی بر می‌داشت نوعی نگاه فراگیر در ورود و پرورش تکنولوژی در کشور وجود داشت. یعنی سیاست‌های توسعه اقتصادی ایران با سرمشق قرار دادن برخی کشورهای پیرامون، مثل کره جنوبی نوعی نگاه کلان کمی را برای پیشرفت کشور تجویز می‌کرد. به تعبیری این استراتژی در دستور کار بود که ما در تمام زمینه‌های علمی و اقتصادی باید فعالیت کنیم که البته گاه این فعالیت تنها به ورود بی‌چون و چرای یک تکنولوژی محدود می‌شد و فراتر نمی‌رفت.
زیرا اصلا در آن سطح کلان کمی به علت کمبود منابع کشور امکان سرمایه‌گذاری جدی برای دولت و حتی بخش خصوصی فراهم نبود. لذا به عنوان مثال در این دوره شرکت ورشکسته "دوو" کره جنوبی به عنوان مدل خودروسازی ایران مطرح می‌شود.
اما از اوایل دهه هشتاد به این سو، نگاه‌ها در ایران به سمت و سوی برخی علوم استراتژیک و انحصاری در دنیا معطوف شده است. پیشرفت‌های جدی جوانان ایرانی در عرصه دانش هسته‌ای به تنهایی گویای این مطلب است. امروز فناوری غنی‌سازی اورانیوم و چرخه سوخت تنها در انحصار تعداد محدودی از کشورهاست. انرژی در دنیای امروز حرف اول را می‌زند. در اهمیت این موضوع همین بس که جیمز وولسی رییس سابق سیا فعالیت‌های سیاسی خود را رها کرده و تمام توانش را صرف تحقیقات در انرژی‌های جایگزین نموده است.
صاحبان انرژی در آینده حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. بی‌شک روزی نفت به عنوان شاهرگ حیاتی تمام خواهد شد و این انرژی‌های جایگزین است که تعیین کننده معادلات بین‌المللی است.
دستاوردهای خارق‌العاده جوانان ایرانی در عرصه سلول‌های بنیادین شگفت‌‌انگیز و قابل افتخار است. امروز سلول‌های بنیادین در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان خون، سرطان سینه، تومورهای سرطانی مغز و بسیاری از بیماری‌های دیگر کاربرد دارند. این علم امروز تنها در اختیار معدودی از کشورهاست و در آینده‌ای نه چندان دور، شکوفایی آن جهان را تکان خواهد داد.
موفقیت‌ها و پیشرفت‌های دانشجویان و دانش‌آموزان ایرانی در ساخت ربوت‌‌‌های مکانیکی، تقسیم میکا، المپیادهای علمی و... و عرصه‌های دیگری که هنوز رسانه‌ها آنها را بازنمایی مطلوب نکرده‌اند همگی باعث افتخار و از موجبات جنبش نرم‌افزاری هستند.
رهبر معظم انقلاب در تعیین راهبردهای جنبش نرم‌افزاری فرمودند: "تولید علم، معنایش این نیست که علم دیگران را یاد بگیریم ـ آن را که باید یاد بگیریم و در این شکی نیست ـ معنایش این است که ما خط مرز دانش را بشکنیم، باز کنیم و آفاق جدیدی را فتح کنیم البته این کار دشواری است. ما باید به فناوری جهشی دست پیدا کنیم؛ ما باید بتوانیم به فناوری‌های موجود دنیا بیفزاییم، ما باید بتوانیم اختراع صد در صد ایرانی را در بازارهای دنیا مطرح کنیم."(1)
در واقع آنچه که به عنوان نمونه ذکر شد بخشی از فناوری جهشی است که مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارند. بی‌شک این فناوری جهشی می‌تواند ما را از لحاظ اقتصادی و علمی به سطح مطلوبی در جهان امروز برساند. امروز باید انحصار علمی را شکست و آن را به دست آورد.
و این امر حاصل نمی‌شود مگر با اهتمام جدی مسئولین به این نوع فناوری‌ها. در واقع باید سرمایه‌گذاری علمی کشور به رشد و توسعه فناوری جهشی معطوف شود و اولویت اصلی با این علوم ناب باشد.