بازخوانی پرونده جریان دوم خرداد/دکتریدالله جوانی

دوم خرداد بهانه ای شد تا برخی از جریان های سیاسی درهفته گذشته، به بازخوانی جریان دوم خرداد، جبهه دوم خرداد، جبهه اصلاحات، آرمان های اصلاح طلبی و درنهایت به طرح دیدگاهها درمورد آینده اصلاحات بپردازند.

دراین راستا سخنرانی خاتمی رئیس جمهور سابق درجمع هواداران در مراسمی با عنوان جشن اولین دهه اصلاحات در تهران وسخنان مهدی کروبی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و دبیر کل حزب اعتماد ملی در شهر قم وتحلیل آنان از حرکت دوم خرداد از اهمیت بیشتری برخوردار است. روزنامه های وابسته به جریان دوم خرداد هر کدام به نحوی به تحلیل ونقادی جبهه موسوم به اصلاحات پرداخته و دیدگاه چهره های برجسته سیاسی این جبهه را بازتاب دادند. نظر به اینکه جبهه موسوم به اصلاح طلبان نسبت به انتخابات در پیش روی، یعنی انتخابات دوره هشتم مجلس شورای اسلامی رویکردی فعال برای بازگشت به عرصه سیاسی را به صورت حداکثری اتخاذ کرده، توجه به نکاتی حائز اهمیت است. دوگزاره زیر تاریخچه این جریان را به اجمال بیان می دارد.

گزاره اول: جریان دوم خرداد با انتخاب خاتمی به عنوان رئیس جمهور درانتخابات دوم خرداد 1376 شکل گرفت و با تشکیل جبهه دوم خرداد به دنبال این پیروزی، این جریان موفق شد با رای مردم، شوراهای اسلامی دوره اول ومجلس ششم را به صورت کامل دراختیار گیرد وعلاوه بر شوراهای اسلامی، بر دو قوه مقننه و مجریه تسلط یابد.

گزاره دوم: جریان دوم خرداد از انتخابات دوره دوم شوراهای اسلامی با بی اقبالی مردم مواجه شد و به همین دلیل با از دست دادن«رای ملت» دوره تسلط این جریان برقوای مقننه ومجریه پایان یافت.

در واقع، اگر روزی با رای مردم جریان دوم خرداد به قدرت رسید و جبهه موسوم به اصلاحات را شکل داد، پس از هشت سال این جبهه با شکست سنگین مواجه شد و رای مردم را از دست داد. گزاره اول در بردارنده این نگاه خاتمی درجشن اولین دهه اصلاحات است که می گوید: «تردیدی نیست که در دوم خرداد، یک روش، یک بینش و منش انتخاب شد.» اما تمامی سخن در این اینجاست که این روش، بینش و منش از چه اصالت و ماهیتی برخوردار است؟ نسبت این روش، بینش ومنش با روش، بینش و منش جریان رقیب که اکنون با عنوان جریان اصولگرایی شناخته می شود، چگونه است؟ این روش، بینش و منش، با اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی چگونه نسبتی دارد؟

آقای کروبی از چهره های محوری جریان دوم خرداد و دبیر کل حزب اعتماد ملی، خطا و مبانی فکری جبهه دوم خرداد را ادامه راه و اهداف و آرمان های امام راه حل می داند. یکی دیگر از چهره های سیاسی این جریان وضعیت اصیل جریان دوم خرداد را اینگونه بیان می دارد:«جریان دوم خرداد در وضعیت اصیل آن، جریانی کاملاً همسو با ارزش های انقلاب و نظر امام بود.» چرا این جریان یا به تعبیر آقای خاتمی، این روش، بینش ومنشی که مردم آن را انتخاب کردند و افرادی چون کروبی ماهیت آن را اسلامی و انقلابی معرفی می کند در نهایت شکست خورد و جریانی که شعار اصولگرایی را سر داد و دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی را سرلوحه مواضع و اقدامات سیاسی خود قرار داد توانست رای مردم مسلمان وانقلابی را به دست آورد؟ پاسخ به این سئوال برای همگان مفید می باشد. هر کسی از یک زاویه از پاسخ صحیح به این سوال منتفع می شود. اگر افکار عمومی پاسخ صحیحی برای این سئوال داشته باشد، که دارد ورفتار سیاسی مردم در انتخابات شوارهای دوره دوم، مجلس هفتم و ریاست جمهوری دوره نهم گویای این واقعیت است، استمرار این توجه عمومی برای پیشبرد آرمانهای انقلاب اسلامی و تحقق اهداف ملی در چارچوب ارزش های اسلامی بسیار مهم خواهد بود.

آقای کروبی دربازخوانی جبهه دوم خرداد، عامل اصلی شکست این جبهه را شعارهایی می داند که از سوی کسانی غیر از سردمداران این جبهه مطرح شد ولی با آن مقابله ای صورت نگرفت. وی دراین راستا می گوید:«آغاز کجی ها ازاینجا شروع شد که یکسری شعارهایی مطرح گردید که مدیریت صحیح برای مقابله با آن صورت نگرفت.» آقای کروبی به عنوان یک عنصر محوری در درون این جبهه، درجایی دیگر از سخنانش در سالگرد دوم خرداد، ماهیت این شعارهای مطرح شده در درون جبهه اصلاحات که باعث شکست آن گردید را به صورت غیر مستقیم اینگونه مورد اشاره قرار می دهد:«برای موفقیت در عرصه سیاسی، باید با مردم صادقانه برخورد می کرد و به آنها دروغ نگفت... برای موفقیت در عرصه انتخابات آتی باید تعریف درستی از اصلاحات ارائه شود و به مردم تفهیم کنیم که درچارچوب اهداف امام(ره) وقانون اساسی حرکت می کنیم.»

آقای مجید انصاری از دیگر چهره های روحانی جریان دوم خرداد، دربازخوانی پرونده این جریان، همانند کروبی معتقد است باید جبهه دوم خرداد آسیب شناسی شود و پس از این آسیب شناسی، برنامه های جامعی از اصلاحات که منطبق با ارزشهای اسلامی و انقلابی و قانون اساسی باشد به جامعه ارائه گردد. از اظهارات مورد اشاره و همچنین اظهارات مشابه دربازخوانی پرونده دوم خرداد می توان به موارد زیر رسید:

1- عمده کسانی که در دوم خرداد به آقای خاتمی رای دادند وبراساس این رای جبهه دوم خرداد شکل گرفت، آقای خاتمی را در مسیر انقلاب و امام و رهبری می پنداشتند.

2- درجبهه دوم خرداد به قول آقای کروبی، افراد حاشیه ای با طرح شعارهایی انحرافی، مدیریت جبهه دوم خرداد را به دست گرفتند و در درون این جبهه مدیریتی برای برخورد با این جریان انحرافی وجود نداشت.

3- انحراف درجبهه دوم خرداد نه تنها این جبهه را از ارزشها و آرمانهای انقلابی دورکرد، بلکه مردم، حداقل بخشی از این جبهه را در قالب اپوزیسیون نظام اسلامی با محور ولایت فقیه ارزیابی وتحلیل می کنند.

4- چهره های اصلی، کلیدی و با سابقه انقلابی در درون جبهه اصلاحات معتقد هستند برای بازگشت به عرصه قدرت از طریق انتخابات، باید به مردم تفهیم کرد که این جبهه در مسیر انقلاب و امام حرکت می کند.

باتوجه به جمع بندی فوق دراین بازخوانی از پرونده دوم خرداد، اکنون این سوال مطرح است که پالایش درونی در جبهه دوم خرداد به معنی کنار گذاشتن تمامی احزاب، گروهها وتشکل ها و یا آدمهایی که از مبانی نظام دینی و آرمانهای حضرت امام خمینی(ره) فاصله گرفته اند، با تاکتیک ائتلاف بزرگ اصلاح طلبان برای پیروزی در انتخابات مجلس هشتم چگونه قابل جمع خواهد بود؟