ضرورت تداوم سپاه همچنان برقرار است

گفت‌وگو از خبرنگار ایسنا: مرضیه خلقتی
سردار حسین علایی درگفت‌وگویی با خبرنگار تاریخ و اندیشه ایسنا، به مناسبت دوم اردیبهشت، سالروز تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تشریح شرایط تاریخی منجر به تشکیل سپاه اظهار کرد:‌ وقتی نهضت اسلامی در ایران آغاز شد رژیم شاه سازمان امنیت، شهربانی و ژاندارمری را علیه مردم به کار گرفت و وقتی نتوانست تظاهرات مردم و قیام عمومی را خاموش کند، در ماه‌های آخر دوران حکومتش ارتش را با تمام توان علیه مردم در خیابان‌ها به کار گرفت و متاسفانه با به کارگیری ارتش تلاش کرد جو شدیدی را ببین مردم و ارتش به وجود بیاورد، به گونه‌ای که مردم دیدگاه بدی نسبت به ارتش در آن زمان پیدا کردند؛ البته با تدبیر حکیمانه حضرت امام (ره) مردم در برابر تیراندازی برخی افراد ارتش به سوی تظاهرکنندگان علیه شاه و رژیم شاهنشاهی، به آنان گل هدیه می‌کردند و تلاش داشتند تا ارتش را از اجرای دستورات شاه و ایستادگی در مقابل ملت بازدارند.
وی افزود:‌ در روزهای ‌آخر حکومت شاه ژنرال هایزر هم وارد کشور شد و تلاش بر این بود که با کمک ارتش سرکوبی خونینی انجام دهند، آنها تعبیر کودتا علیه مردم را مطرح می‌کردند؛ بنابراین وقتی انقلاب اسلامی در ایران پیروز شد، تمام قوای امنیتی، انتظامی و نظامی کشور از سوی رژیم شاهنشاهی در برابر مردم قرار گرفته بودند و از سوی مردم، دیدگاه خوبی نسبت به آن‌ها وجود نداشت. پس خود مردم نمی‌توانستند به نیروهای باقی‌مانده از زمان شاه اعتماد و اطمینان کنند. در دوره‌های قبل هم مردم تجربیات بدی از نیروهای نظامی داشتند؛ مثلا در سال 1330 تا 1332 که مصدق در راس کار بود به دلیل این‌که بر ارتش نفوذی نداشت، ارتش به نفع شاه وارد عمل شد و حکومت مصدق را هم سرنگون کرد.
فرمانده نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس در ادامه گفت:‌ مردم به صورت خودجوش در روزهای پایانی عمر رژیم شاهنشاهی برای دفاع از خود و انقلاب اسلامی تشکیلاتی را به صورت سازمان‌یافته در محله‌ها و شهرها درست کرده بودند. با پیروزی انقلاب اسلامی، این تشکیلات به دو سازمان و نهاد انقلابی تبدیل شد، یکی کمیته انقلاب اسلامی و دیگری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. وظیفه کمیته عمدتا تامین امنیت شهری و وظیفه سپاه مقابله با بقایای رژیم شاهنشاهی و عناصر طاغوتی آن بود. سپاه مراقبت از کشور را برعهده گرفت تا فرصتی ایجاد شود و نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی باقی مانده از زمان رژیم شاه بازسازی شوند و بتوانند برخی وظایف ملی خود را برعهده گیرند.
علایی اظهار کرد:‌ سپاه به صورت خودجوش و با اقدام مردم و با رسمیت بخشیده شدن از سوی امام خمینی (ره) به عنوان رهبر انقلاب و با تدبیر ایشان در صدور حکم به مسوولان درباره تشکیل سپاه ، ایجاد شد. در واقع ضرورت انقلاب چنین تشکیلاتی را در کشور به وجود آورد. بعدها هم دیدیم اگر چنین تشکیلاتی وجود نمی‌داشت، انقلاب با مشکلات اساسی روبرو می‌شد و به همین دلیل امام خمینی (ره) این جمله تاریخی و مهم را فرمودند که اگر سپاه نبود کشور هم نبود.
وی در مورد چگونگی نام‌گذاری سپاه نیز گفت: درمورد انتخاب نام سپاه اختلافی نبود، اما سپاه‌های مختلفی از سوی افراد مختلفی تشکیل شد که بعدها همه آنها یکپارچه شدند و در دوم اردیبهشت با اساسنامه‌ای که تهیه شد، به یک سازمان تبدیل شدند؛ اما خود سپاه در همان روز اول پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 تشکیل شد.
رییس سابق ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره ضرورت تداوم فعالیت سپاه در سال‌های‌ بعد از پیروزی انقلاب گفت:‌ بقای سپاه در قانون اساسی اولیه‌ای که تدوین شد در اصل 150 ذکر شد که طبق آن نقش سپاه در "نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن" است. به این ترتیب سپاه به عنوان یک نهاد قانونی در کشور که وظایف مشخصی را انجام می‌دهد، ماندگار شد. سپاه در طول دوران انقلاب تا کنون اقداماتی را انجام داده و وظایفی را برعهده گرفته که هیچ نهاد و سازمان دیگری نتوانسته این خلا را پرکند؛ پس ضرورت ادامه حیات سپاه همچنان برقرار است.
علایی افزود: در زمان جنگ تحمیلی سپاه نقش اصلی دفاع از کشور و بیرون راندن ارتش متجاوز بعثی را در پیش گرفت و اگر سپاه در جنگ به یک قدرت نظامی عظیم تبدیل نمی‌شد، امکان نداشت بتوان قوای ارتش بعثی را از کشور بیرون کرد و به اهداف جمهوری اسلامی ایران رسید. به همین دلیل امام خمینی (ره) در حین جنگ برای گسترش سپاه دست به دو اقدام اساسی و مهم زد. یکی از اقدامات مهم ایشان این بود که دستور تشکیل بسیج را که قبل از آغاز جنگ داده بودند به گونه‌ای عملی کردند که بسیج به عنوان نیروی مردمی در اختیار سپاه قرار گرفت و این سپاه بود که وظیفه سازماندهی، بسیج و به کارگیری نیروهای داوطلب مردمی را برعهده داشت و نیروهای داوطلب در دفاع از کشور نقش بسیار مهمی ایفا کردند و توسعه کمی و کیفی عظیمی با حضور بسیج در سپاه اتفاق افتاد. در اثنای جنگ هم حضرت امام (ره) به این نتیجه رسیدند که سپاه گسترش کیفی، کمی و تجهیزاتی بیشتری پیدا کند. به همین دلیل امام در تاریخ 26 شهریور 1364 طی حکمی به فرمانده وقت سپاه دستور دادند که سپاه به سه نیروی زمینی ، دریایی و هوایی مجهز شود؛ بنابراین سپاه گسترش کمی و کیفی زیادی پیدا کرد و با نیروهای سه گانه سازمان جدید خود را شکل داد؛ بنابراین هر چه از عمر انقلاب تا کنون گذشته نیاز به سپاه کاهش پیدا نکرده، بلکه افزایش پیدا کرده است .
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر نیز که تهدیدات آمریکا و اسراییل بارها مطرح شد قدرت مهمی که در سپاه ایجاد شده بود، به علاوه سایر نیروهای مسلح، عامل اصلی بازدارندگی کشور تلقی شده؛ به گونه‌ای که بسیاری از سردمداران و نظامیان امریکا و رژیم صهیونیستی به این مساله اذعان کردند و یکی از دلایل مهمی که آنها به فکر اقدام نظامی علیه ایران نیفتادند، وجود قابلیت‌های بسیار بالایی است که در سپاه و نیروهای مسلح ایران وجود دارد.
مهمترین دستاورد انقلاب، استقلال سیاسی و تشکیل قدرت دفاعی کشور بر اساس قابلیت‌های ملی بوده است.
فرمانده نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس درباره نقش سپاه در دستاوردهای سه دهه انقلاب اظهار کرد: مهمترین دستاورد انقلاب، استقلال سیاسی و تشکیل قدرت دفاعی کشور بر اساس قابلیت‌های ملی بوده است. در رژیم‌های گذشته ایران، هیچ‌گاه ارتش و قدرت نظامی توسط قابلیت‌ها و ظرفیت‌های درون ملت و با تصمیم‌گیری ملی ایجاد نشده، بلکه خواسته‌های امریکا و بیگانگان بوده که تشکیل ارتش در ایران را شکل می‌داده؛ برای مثال در زمان پهلوی ارتش ایران ماموریت‌های امریکا در مقابله با شوروی و حفاظت از امنیت خطوط انتقال انرژی در خلیج فارس را انجام می‌داد. پس درخارج از ایران ماموریت‌های ارتش را تعیین می‌کردند. همچنین مرکز تصمیم‌گیری در مورد قوای دفاعی ایران عمدتا خارج از کشور قرار داشت.
علایی ادامه داد: مرکز تصمیم‌گیری در مورد نوع ساختار، سازمان، تجهیزات و جنگ افزار، نحوه آرایش و ماموریت حتی در اختیار شاه هم به طور کامل نبود. پس از انقلاب اتفاقی که افتاد این بود که استقلال سیاسی که در ایران به وجود آمد توانست قدرت دفاعی ملی را در ایران سازمان بدهد که این قدرت دفاعی عمدتا از متن ظرفیت و قابلیت‌های مردم شکل می‌گیرد. به همین خاطر ایران توانست بنا بر نیازهای دوران جنگ به یکی از کشورهای مهم منطقه خاورمیانه تبدیل شود که قادر به طراحی و تولید تجهیزات دفاعی در داخل کشور است. برای مثال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دارای توان و قدرت موشکی نبود ولی در شرایط کنونی ایران دارای قدرت موشکی است که خود مردم ایران در داخل کشور آن را طراحی و تولید کردند و به تعدادی که مورد نیاز بوده در اختیار نیروهای مسلح قرار دادند. پس این تفاوت اساسی است که در این دوره نسبت به دوره قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران اتفاق افتاده است، سپاه توانسته این استقلال را تا کنون برای کشور حفظ کند. البته استقلال به معنی عدم تعامل با سایر کشورها نیست بلکه یکی از ارکان استقلال کشورها توسعه تعامل با سایر ملل است.
وی در ارزیابی از میزان موفقیت سپاه در دستیابی به اهدافش گفت:‌ من فکر می‌کنم سپاه توانسته به اکثر اهدافی که تاکنون داشته دسترسی پیدا کند. سپاه هم در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی توانست در تثبیت انقلاب و ریشه‌کن کردن بقایای رژیم شاهنشاهی خوب عمل کند و هم توانست در برابر برنامه‌ای که رژیم صدام حسین برای جدا کردن کردستان و خوزستان ایران با کمک نیروهای مسلح داشت، خوب بایستد و برنامه رژیم صدام را برهم زند. در حین جنگ نیز سپاه توانست نقش بسیار مهمی را ایفا کند و پس از پیروزی ایران در جنگ تحمیلی هم سپاه به عنوان رکن اصلی قدرت بازدارندگی کشور توانسته ایفای نقش کند.
رییس سابق ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پایان درباره وظایف فرهنگی سپاه هم خاطرنشان کرد: ماموریت‌های هر مقطع از دوران انقلاب و کشور را رهبری برای سپاه تعیین می‌کند؛ پس رهبری هر چه از سپاه بخواهند آن مورد جزء ماموریت‌های سپاه قرار می‌گیرد.