تاریخ طراحی نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»

جناب آقای محمد قوچانی
سردبیر محترم هفته‌نامه شهروند امروز
در هفته‌نامه شهروند امروز مورخ 18/6/86 با سرمقاله و یادداشت‌های «بدرقه سرداران» روایت‌های متفاوت مربوط به تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را منتشر کرده‌اید که اقدامی مفید برای ثبت رویدادهای تاریخی انقلاب است. برای تکمیل گزارش رویدادهای روزهای اول تاسیس این نهاد ‌انقلاب، حافظه تاریخی خود را در زیر می‌آورم تا در صورت مقتضی در آن هفته‌نامه درج شود.
پس از پایان کار ستاد استقبال از امام و عبور از روزهای بحرانی 12 تا 22 بهمن در مدرسه رفاه و علوی (و به ویژه پس از 15 بهمن‌‌ماه و انتخاب شادروان مهندس بازرگان برای تشکیل دولت موقت انقلاب و 22 بهمن، روز پیروزی انقلاب،) فکر ضرورت حفظ انقلاب در مقابل خطراتی که آن را تهدید می‌کرد در سطح مدیران انقلاب آن روز، که حافظه تاریخی روزهای 25 تا 28 مرداد سال 32 را داشتند، به شدت مطرح بود و راه‌حل‌هایی اندیشیده می‌شد. برآیند این دیدگاه‌ها و رایزنی‌ها در فرمان تشکیل «گارد ملی» تبلور پیدا کرد و اجرای آن به دولت موقت انقلاب ارجاع شد.
آقای دکتر ابراهیم یزدی، معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب مجری بررسی و تشکیل چنین نهادی شدند. اولین دفتر این نهاد در پادگان باغشاه تهران شکل گرفت که در آن مرحوم آیت‌الله لاهوتی نماینده امام و بنده به عنوان نماینده معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب دولت موقت حضور داشتیم. البته به خاطر حضور مرحوم لاهوتی در آنجا، آن روز پادگان باغشاه به نام لاهوتی نامگذاری شد. اولین ماموریت بنده به خاطر مطالعات و تجربه سازماندهی و مدیریت در دوران گذشته، تهیه پیش‌نویس اساسنامه نهاد گارد ملی بود. هنگام مطالعه تدوین پیش‌نویس اساسنامه و اهداف آن مشخص شد که واژه «گارد» نمی‌تواند معرف اهداف و رسالت چنین نهادی باشد. با استفاده از توجیهی که دکتر شریعتی در خصوص بهره‌برداری هوشمندانه پیامبر(ص) از اشکال و قالب‌های فرهنگی موجود در جامعه عربستان و غنی کردن محتوای توحیدی آنها داده بود نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» طراحی شد. واژه «سپاه» در فرهنگ اجتماعی آن روز کاملا جا افتاده و مردمی بود.
بسیاری از جوانان کشور دوران خدمت نظام وظیفه خود را در «سپاه دانش»، «سپاه بهداشت» و... می‌گذراندند و به طور وسیع خدمت‌رسانی می‌کردند. در حالی که «گارد» در ذهنیت مخاطبان آن روز «گارد شاهنشاهی» و امثال آن را تداعی می‌کرد که خوشایند و پرجاذبه نبود.
هدف و رسالت این نهاد نیز پاسداری (واژه فارسی و پرجاذبه) از «ارزش‌های انقلاب اسلامی» بود و مشخص شد که این ارزش‌ها در شعارهای مردم در طول راهپیمایی‌های سال 57 مطرح شده بود و رهبر فقید انقلاب نیز این مطالبات تاریخی ملت ایران را در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های متعدد خودشان در پاریس اعلام کرده بودند و از رسانه‌های جهانی پخش شده بود و افکار عمومی مردم دنیا را به عظمت و معنویت انقلاب اسلامی و ملت ایران جذب کرده بود.
پاسداری از این ارزش‌ها نیاز به نهادی متناسب داشت که نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران» زیبنده آن بود.
در مقدمه اولین پیش‌نویس اساسنامه این نام ـ البته بدون ارائه توضیحات بالا ـ پیشنهاد شد و با تایید آقای دکتر ابراهیم یزدی، معاونت امور انقلاب دولت موقت به تصویب شورای انقلاب و سپس رهبر فقید انقلاب نیز رسید.
مرحوم آیت‌الله لاهوتی در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه اطلاعات در تاریخ 13/12/57 اهداف تشکیل این نهاد را اینچنین توضیح داده‌اند: «برای حفظ انقلاب از حملات ضدانقلاب و عوامل مخربی که نمی‌توانند پیروزی شکوهمند و بزرگ ما را ببینند.»
البته پس از صدور ماموریت مدیریت شهر تهران در هشتم اسفند ماه 1357 از سوی وزارت کشور دولت موقت سرنوشت دیگری برایم رقم خورد و به جز شرکت در اولین گردهمایی در پادگان عباس‌آباد همراه مرحوم لاهوتی دیگر توفیق همکاری برای پیگیری و پیاده کردن اهداف آن را پیدا نکردم.
شاید اضافه کردن این توضیح در اینجا مفید باشد که در سال‌های 58 و 59 در دوران مدیریت شهرداری تهران نیز همین اندیشه در نامگذاری برخی از خیابان‌های تهران مورد توجه قرار گرفت. برای نامگذاری «سلطنت‌آباد» که در طول آن نهادهای ارتش و سپاه وجود داشت واژه «پاسداران» انتخاب شد که رسالت و ماموریت عمومی همه نیروهای ارتش و سپاه را به طور عام نشان می‌داد.