روزنامه شرق - صفحه 158

اشاره: کسی با مفهوم زنگ‌زدگی ناآشنا نیست؛ مفهومی که در بیان علمی (البته تاحدودی پیچیده‌تر از مفهوم زنگ‌زدگی)، «خوردگی» نام می‌گیرد. باوجودی‌که خوردگی به‌ظاهر، اتفاقی دم‌دستی است، اما در عمل، زیان هنگفتی را بر اقتصاد چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم وارد می‌کند. رضا جواهردشتی، متخصص «خوردگی میکروبی»، در گفت‌وگو با «شرق» از برآورد ارقام سرسام‌آوری خبر می‌دهد که این پدیده، بر اقتصاد تحمیل می‌کند. به گفته او، هرچند طبق برآوردها، زیان ناشی از خوردگی در ایران، حداقل ١٢ تا ١٥ درصد تولید ناخالص داخلی‌ است، باوجوداین اگر فرض کنید که زیان ناشی از خوردگی در ایران، فقط پنج درصد تولید ناخالص داخلی باشد و بر اساس آمارهای بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی را با دلار چهار‌ هزارتومانی در نظر بگیریم، سالانه کشور ما بیش از ١٨٠ هزار‌ میلیارد تومان زیان اقتصادی در زمینه خوردگی می‌بیند. این در حالی است که بودجه عمرانی محقق‌شده کشور در سال ٩٥ حدود ٢٢هزار‌ میلیارد تومان بود؛ یعنی بيش از ٨برابر آنچه برای عمران کشور صرف شده، بر اثر خوردگی، از بین رفته است. جواهردشتی، از پارس جنوبی برای قیاس کمک می‌گیرد. به گفته او، هر فاز پارس جنوبی یک درصد به تولید ناخالص داخلی ما اضافه می‌کند. با اعداد و ارقامی که اشاره شد، مثل این می‌ماند که پنج فاز پارس جنوبی را تعطیل کنیم، چون هرچه تولید می‌کنند عملا به وسیله خوردگی تباه و مضمحل می‌شود. جواهردشتی می‌گوید اگر خوب کار کنیم شاید تا ٣٨ درصد بتوان جلوي این ضرر را گرفت، چون این یک واکنش طبیعی است و نمی‌توان صددرصد مهارش کرد و پیش‌بینی می‌کند میزان سرمایه‌گذاری برای مهار خوردگی حداقل باید در کشور، حدود یک تا دو تریلیون تومان هزینه کرد. این در حالی است که اگر فقط بتوانیم ١٠ درصد زیان خوردگی را کم کنیم، سالانه ١٨ تریلیون تومان صرفه‌جویی می‌کنیم که باز هم از کل بودجه عمرانی کشور بالاتر است. این متخصص خوردگی، خطاب به مدیران هشدار می‌دهد خوردگی، به‌ویژه در مقوله‌های حساسی مانند لوله گاز و...، مانند بمب ساعتی است و باید هرچه‌زودتر، برای کنترل آن وارد عمل شد.

اشاره: توسعه انسانی مفهومی است به‌قدمت چند دهه. بعد از تحول مفهوم توسعه و نقد به توسعه رشدمدار، به ابعاد انسانی آن هم توجه شد. انتقاد به رویکرد توسعه رشدمدار، موجب پدیدآمدن دیدگاه‌های جدیدی پس از دهه ١٩٧٠ شد. توجه رویکردهای رفاه اجتماعی، توسعه انسانی، نیازهای اساسی و توسعه منابع انسانی در فرایند تحول مفهوم توسعه انسانی به ‌وجود آمده است. سعید مدنی، پژوهشگر اجتماعی، به «شرق» می‌گوید: «در شرایط کنونی جامعه ایران بسیار آسیب‌پذیر است. آسیب‌پذیری حکایت از تهدیدها نسبت به فرصت‌ها و قابلیت‌ها دارد». او معتقد است: «زمان آن رسیده تا به مسائل گسترده‌تر و بازبینی پویایی بین دولت‌ها و بازارها و بین کشورها و نیروهای جهانی برای بررسی چشم‌انداز فضای عمومی و خصوصی توجه شود».