* در حال حاضر روابط بین امریکا و سعودی در چه وضعیتی قرار دارد؟
** در حال حاضر روابط دو طرف وضعیت مناسبی ندارد. بی‌اعتمادی سعودی‌ها به سیاست سال‌های اخیر امریکا در خاورمیانه بویژه در سوریه برمی‌گردد. از همین رو است که سعودی‌ها می‌گویند به امریکا اعتماد داریم اما به اوباما نه. تصویر بدبینانه سعودی‌ها بعد از مصاحبه خبرنگار مجله آتلانتیک با اوباما و انتقادهای صریح وی از سیاست های سعودی پررنگ‌تر شد. اکنون نیز موج انتقادات مستقیم و غیر مستقیم علیه سعودی‌ها از سوی کشورهای دوست و دشمن شدت یافته است. حال با پایان یافتن ریاست جمهوری اوباما، عربستان همچنان در کشاکش بی‌اعتمادی بین دو کاندیدا گیر افتاده است، اما همچنان ترجیح می‌دهد از کلینتون حمایت کند. در مجموع سعودی‌ها بی‌صبرانه منتظر نتایج انتخابات امریکا هستند.
* به نظر شما رئیس جمهوری آینده امریکا ممکن است گام‌هایی در جهت بهبود روابط با عربستان بردارد؟
** در کنار مشترکات قابل توجه عربستان و امریکا اختلافات جدی میان آنها وجود دارد.این رابطه مانند هر روابطی در عرصه سیاست بین‌الملل به نوع تعامل دو طرف بستگی دارد. آنچه در این بین چهره سعودی‌ها را در سطح جهانی مخدوش می‌کند، قوانین حقوق بشر داخل این کشور است. زمانی که در این کشور گردن زدن در خیابان امری عادی است، نمی‌توان توقع داشت این کشور در عصر یوتیوب و شبکه‌های اجتماعی طرفدار داشته باشد. بنابراین تضادهای سیاسی و شکاف عمیق فرهنگی میان دو کشور عمده‌ترین معضل در روابط آنها است. البته خاندان پادشاهی عربستان دلبستگی تاریخی به روابط با ایالات متحده دارند. آنها قلباً دوستی و همپیمانی با امریکا را می‌خواهند و انتظار دارند رئیس جمهوری آینده امریکا توقعات آنان را مدنظر داشته باشد.
* با توجه به کشمکش‌های اخیر در روابط ریاض و واشنگتن، آیا ممکن است عربستان به شرکای دیگر پناه ببرد؟طرف‌هایی مثل اسرائیل ،چین یا حتی روسیه؟
** گزینه‌های عربستان در انتخاب شرکا بسیار محدود است. در زمینه‌های امنیتی، بریتانیا و فرانسه از برعهده گرفتن نقش امریکا در منطقه استقبال خواهند بود زیرا بازار سلاح عربستان به روی آنها گشوده می‌شود اما تصور نمی‌کنم جایگزین امریکا شوند. سعودی‌ها همچنان با‌وجود پاره‌ای تنش‌ها با امریکا، چشم‌انداز اتحاد با این قدرت را پیش رو دارند.
البته عربستان از تجهیزات نظامی روسیه و اروپای شرقی نیز چشم نمی‌پوشد. کما اینکه برخی از نیروهای نظامی غرب از سلاح‌های روسی بهره می‌برند، سلاح‌هایی مانند کلاشنیکف روسی. این رابطه نظامی می تواند در رشد دیپلماسی دو جانبه روسیه و عربستان تأثیرگذار باشد. با وجود این، سعودی‌ها هیچ‌گاه به روس‌ها اعتماد ندارند.همچنان که روس‌ها رقیب عربستان در تولید نفت هستند. چین نیز فعلاً کاندیدای این جایگزینی نیست.
ترس عمده عربستان از قدرت‌یابی ایران است. مقابله با ایران از نظر تئوریک نقطه مشترک منافع اسرائیل و پادشاهی عربستان است همچنان که البته ارتباطی بین دو طرف با همین هدف برقرار شده است؛ روابطی که تازه در آغاز راه است. چند روز پیش پرسشی در مورد امکان نزدیکی عربستان با پاکستان یا اسرائیل در راه رسیدن به سلاح هسته ای در برابر ایران مطرح‌شد. پاسخ من این بود که پاکستان آری. عربستان به این کشور چشم‌طمع دارد. رابطه آشکار با اسرائیل هنوز برای سعودی‌ها امکان‌پذیر نیست چرا که مردم در عربستان این روابط را برنمی‌تابند. عدم‌پذیرش عام اسرائیل میان مسلمانان امری دشوار است.
* سطح همکاری کنونی میان امریکا و عربستان در زمینه مبارزه با تروریسم چگونه‌است؟
** پاره ای همکاری‌ها وجود دارد.امریکا در آموزش نیروهای نظامی در عربستان با این کشور همکاری می‌کند. از جمله همکاری در آموزش گارد سلطنتی که وظیفه‌اش مقابله با هر گونه انقلاب علیه خاندان پادشاهی حاکم‌است. وزارت کشور عربستان همواره همکاری نزدیکی با امریکایی‌ها داشته‌است. برخلاف تعریفی که وزارت کشور در امریکا دارد، وزارت کشور در عربستان مسئول جنگل‌ها و امور محیط زیست نیست بلکه وظیفه امنیت داخلی را برعهده دارد.
در چارچوب نیروهای مسلح فعال، فراتر از چهار گروه نیروهای واکنش سریع در وزارت کشور، نیروهای پلیس انتظامی یا مرزبانی، مهم‌ترین رکن نظامی که حتی از ارتش نیز بالاتر‌است، «گارد ملی» است که روابط دو طرف در این بخش دست نخورده باقی مانده است. اخبار متعددی در باب روابط پنهان دو طرف شنیده‌ام، اما در عین حال منابعی معتقدند پایان این همکاری نیز بسیار دشوار است اما همین سطح از تعامل بدون دخالت مسئولان رده‌های بالا امکان‌پذیر نیست.
* از سفر محمد بن سلمان به امریکا چه برداشتی می‌توان داشت؟
** می‌توان گفت که حضور محمد بن سلمان در ایالات متحده جست و جوی رؤیای سعودی‌هاست. همان «رؤیای سعودی2030». هر اندازه به روابط دو کشور بدبین باشیم اما واقعیت این است که رابطه پایدار امریکا با سعودی‌ها، یک واقعیت است. مذاکرات دو‌طرفه تنها در زمینه انرژی و امنیت، دیگر خلاصه نمی‌شود بلکه سعودی‌ها ترجیح می‌دهند بخشی از مناسبات در زمینه مسائل امنیتی مثل مواجهه با داعش یا چگونگی نقش ایران استمرار داشته باشد. نقش شخصی محمد بن سلمان مهم است اما او، وزنه سنگین این معامله نیست. در مسائلی که امریکا به آن اهتمام می‌ورزد هنوز نقش عمده برعهده امیر بن نایف است. محمد بن سلمان مهره اصلی مناسب در مذاکره با امریکا نیست. او تنها آمده بود تا در جمع تجار امریکایی‌ها از رؤیای عربستان 2030 خود دفاع کند؛ سرمایه‌گذارانی که در این بین تنها به دنبال دریافت سهم بزرگ خود از سفره پهن شده محمد بن سلمان هستند.
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6264/13/141681/0
ش.د9501361