در تقویم تاریخی انقلاب اسلامی، در ۱۷ بهمن سال ۱۳۶۱ و همزمان با عملیات «والفجر مقدماتی»، خبر اولین مرحله دستگیری سران حزب توده منتشر شد. دومین مرحله دستگیری سران حزب توده در هفتم اردیبهشت سال ۱۳۶۲ به نام عملیات «امیرالمؤمنین» صورت پذیرفت و از این تاریخ به بعد حزب توده منحل اعلام شد. گفتنی است، سران حزب توده تصور می‌کردند نظام جمهوری اسلامی دستگاه اطلاعاتی منسجمی ندارد، آنها باور نداشتند که معاونت اطلاعات و عملیات سپاه با همکاری مجموعه‌های مردمی همه چیز را تحت کنترل دارد و نظام و انقلاب را از توطئه‌های شرق و غرب سلامت و مصون می‌دارد. آنها گمان برده بودند «کوزیچیکن» افسر ارشد سابق سازمان «کا‌گ‌ب» که در پوشش دیپلماتیک معاون کنسولگری شوروی در تهران بود، رابط اصلی سفارت شوروی و سازمان «کا‌گ‌ب» با حزب توده است. وی در اوایل سال ۱۳۶۱ از ایران رفت و به دولت انگلستان پناهنده شد، لذا آنها احساس کردند که از آنجا ضربه خوردهاند؛ در حالی که به گفته «کوزیچکین» سران حزب توده برای ارسال اطلاعات جمهوری اسلامی به مسکو پیشقدم شدند. در مراجعه یکی از اعضای حزب توده به سفارت شوروی «کاغذ تا شده‌ای» را زیر کمربند خود درآورد و با اشاره فهماند که پیغامی از طرف رهبر حزب توده برای سفارت دارد؛ اما واقعیت این است که ساعت ۴:۳۰ بامداد روز ۱۷/۱۱/۱۳۶۱ نخستین مرحله عملیات مقدماتی فروپاشی حزب توده با دستگیری «نورالدین کیانوری» دبیر اول کمیته مرکزی حزب و همسرش «مریم فیروز» عضو هیئت سیاسی کمیته مرکزی حزب آغاز شد. در نخستین ساعات بامدادی همان روز بخش مهمی از مراکز پنهانی حزب توده به تصرف نیرو‌های سپاه در آمد و حدود چهل نفر از چهره‌های برجسته حزب توده و عناصر کلیدی کمیته مرکزی و کادر درجه اول این حزب دستگیر شدند، بلافاصله تخلیه اطلاعاتی این عناصر با طبقه‌بندی حفاظتی بالا در دستور کار قرار گرفت. در فاصله کمتر از دو ماه اطلاعات کلیدی فراوانی پیرامون حزب توده به دست آمد و سازمان‌های مخفی و نظامی، شبکه نفوذی و جاسوسی و همچنین طرح‌های براندازی این حزب کشف شد. ابعاد اطلاعات کشف شده به حدی بود که کادر رهبری حزب توده تصور آن را نمی‌کرد و طرحی را برای جبران و جایگزینی آن پیش‌بینی نکرده بود تا اینکه دومین مرحله عملیات به نام حضرت امیرالمؤمنین (ع) بر مبنای اطلاعات کشف شده در مرحله نخست در شب میلاد امام علی (ع) در هفتم اردیبهشت‌ماه ۱۳۶۲ آغاز شد. در گام نخست، فرج‌الله میزانی مسئول تشکیلات کلی، انوشیروان ابراهیمی مسئول فرقه دموکرات آذربایجان، محمد مهدی پرتویی مسئول سازمان‌های مخفی و نظامی، رحمان هاتفی مسئول وقت سازمان ایالتی تهران، چهار عضو رهبری حزب توده دستگیر شدند. در این عملیات ۱۷۰ نفر از کادر‌های حزبی، اعضای سازمان مخفی و نظامی و عوامل جاسوسی و نفوذی در تهران و همچنین بیش از ۵۰۰ نفر در شهرستان‌ها دستگیر شدند، سه محل جاسازی اسلحه شامل ۲۰۰ قبض انواع سلاح کمری، تفنگ ژ۳، کلاشینکف، آرپی‌جی۷، و مقادیر زیادی فشنگ و نارنجک و صد‌ها دستگاه اتومبیل و موتورسیکلت و همچنین انواع وسایل چاپ و تکثیر و آرشیو‌های محرمانه حزبی و پول نقد به دست آمد.