شهادت نابغه جنگ

روز نهم بهمن سال ۱۳۶۱، جمعی از کادر اطلاعات و عملیات سپاه در یک مقطع زمانی حساس در اثر انفجار خمپاره دشمن به شهادت رسیدند؛ شهیدان عبارت بودند از: «سردار حسن باقری»، مسئول اطلاعات و عملیات کل سپاه و فرمانده قرارگاه کربلا؛ «سردار شهید دکتر مجید بقایی»، معاون شهید حسن باقری؛ و «شهید تقی رضوانی»، از راویان مرکز مطالعات جنگ و فرد نزدیک به شهید باقری.

«سردار رحیم صفوی» در خاطراتش می‌گوید: «چند دقیقه قبل از اصابت خمپاره به سنگر دیده‌بانی این عزیزان، [سردار سرلشکر]محمد باقری از آنجا خارج شده [ بود]وگرنه او هم به شهادت می‌رسید.» وی در ادامه خاطراتش می‎آورد: «[شهید باقری]با اینکه خودش یک فرمانده و نابغه نظامی بود، به [شهید]تقی رضوانی خیلی اعتقاد داشت و می‌گفت: «خیلی تیز و نکته‎بین است.»»

جالب است بدانیم که شهید باقری خودجوش واحد اطلاعات عملیات را در جنگ به وجود آورد. از ابتدای ورود به اهواز، وضعیت مناطق عملیاتی را روی نقشه‌های جنگی بررسی کرد و با شناسایی و آموزش نیرو‌های زبده، آنها را روانه محور‌های عملیاتی کرد. گزارش‌های لحظه به لحظه از وضعیت دشمن و نیرو‌های خودی موجب شد تا فرماندهان بتوانند ارزیابی درستی از صحنه نبرد داشته باشند. او خیلی خوب گمشده جنگ را در شناخت عمیق و جمع‌آوری اطلاعات از دشمن دید. نیرو‌های دشمن از محور‌های گوناگون در حال پیشروی بودند و اخبار جامع و دقیقی از چگونگی حمله، مقدار پیشروی و اهداف آنها نبود. همین موضوع موجب سردرگمی فرماندهان، مسئولان و مردم شده بود؛ به گونه‎ای که خیلی زود شایع شد اهواز در حال سقوط است و وحشت و اضطراب شهر را فرا گرفت. او بلافاصله تیم‌های شناسایی تشکیل داد و اطلاعات دریافتی را جمع‌آوری کرد. این در حالی بود که هیچ شبکه ارتباط بی‌سیمی بین جبهه‌ها وجود نداشت و هیچ نوع کنترل و اشرافی در فرماندهی‌ها وجود نداشت. در چنین لحظات تعیین‌کننده‎ای، شهید باقری نقش اطلاعات را برجسته کرد.

در مجموع باید گفت، شهید باقری فقط ۲۸ ماه در جنگ هشت ساله حضور داشت. هرگاه که صاحب‎نظران دفاع مقدس صحبت می‎کنند، از این فرمانده با عناوینی، مانند نابغه، درشت مغز، بسیار هوشیار، استراتژیست، طراح، پدر جنگ در سپاه و ... نام می‌برند و این القاب با نام او عجین است.

«شهید حاج قاسم سلیمانی» درباره او می‌گوید: «او انسانی بسیار متعهد، شجاع، خوش فکر، دلسوز و واقعاً مصمم بود. به لحاظ رهبری نظامی، انسان خودساخته و با نبوغی در این زمینه بود. در برخورد با همکاران و مسئولان و در جلساتی که با هم شرکت می‌کردیم و در کنار هم بودیم، من اصول مدیریت و رهبری را در تمام رفتار و اعمال ایشان می‎دیدم.»

اظهار نظر‌های این چنینی درباره شهید باقری بسیار فراوان است. او هنگامی به شهادت رسید که در آستانه انجام عملیات بزرگ و تعیین‌کننده جنگ به نام عملیات «والفجر مقدماتی» بودیم. خیلی روشن است که این عملیات از کجا‌ها ضربه خورد و آسیب دید. عملیات والفجر مقدماتی در روز ۱۷ بهمن یعنی کمتر از ۱۰ روز بعد از شهادت حسن باقری آغار شد.