نفت در اقتصاد ایران جایگاهی ویژه دارد. در یک نگاه تاریخی می‌توان دید که نفت برای ما هم موهبت بوده و هم نقمت. موهبت بوده؛ چرا که به‌ویژه در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، میزان قابل توجهی از درآمد حاصل از نفت به زیرساخت تبدیل شده و زمینه‌ی پیشرفت اقتصادی را فراهم کرده است. در عین حال نقمت نیز بوده؛ چرا که در برخی ادوارِ وفور درآمد‌های نفتی، استفاده‌ی غلط از این درآمد‌ها به بیماری هلندی در اقتصاد ایران دامن زده است. به‌این معنا که تورم در بخش غیرقابل تجارت را بالا برده و در بخش قابل تجارت، به دلیل واردات با ارز ارزان، به تولید داخلی ضربه وارد شده است.
به همین دلیل است که رهبر انقلاب در سخنرانی نوروزی سال ۱۴۰۱ خطاب به دولت فرمودند: حالا که درآمد نفتی افزایش پیدا کرده، دو جور میشود حرکت کرد: یکی اینکه واردات را افزایش بدهیم، مردم رفاه پیدا کنند، آسایش پیدا کنند و مانند اینها؛ این [نگاه]البتّه ظاهر خوبی دارد، [امّا]باطن بسیار بدی دارد؛ این ضایع کردن سرمایه‌های اساسی کشور است. یک راه دیگر هم این است که ما از درآمد‌های نفتی برای زیرساخت‌های کشور، برای کار‌های اساسی کشور استفاده کنیم.
در این بخش از بیانات در واقع حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مورد مصرف ناصحیح درآمد‌های نفتی -که منجر به بیماری هلندی در اقتصاد میشود- هشدار دادند. همچنین نباید تصور کرد این توصیه، مغایر با توصیه‌ی قدیمی رهبر انقلاب در مورد بستن درِ چاه‌های نفت است. آن توصیه ذیل هدف جداکردن اقتصاد از نفت مطرح شده بود که به تعبیر اقتصادی، مطالبه‌ی «قطع وابستگی بودجه‌ی جاری دولت به درآمد حاصل از خام‌فروشی نفت» است و منافاتی با ضرورت افزایش تولید نفت و اهمیت آن ندارد.
دیگر دلیلی که ضرورت افزایش تولید نفت را دوچندان می‌کند، نیاز به منابع مالی برای اجرای یک برنامه‌ی پیشرفت اقتصادی دارای پیوند با نوعی برنامه‌ی تقویت قدرت نظامی است. جنگ تحمیلی اخیر نشان داد عمل به آیه‌ی شریفه‌ی «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱستَطَعتُم مِّن قُوَّة» (آیه ۶۰ انفال) تا چه میزان می‌تواند به «تُرهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ ٱللَّهِ» و تقویت بازدارندگی کمک کند و این مهم بدون تامین منابع مالی پشتیبان ممکن نیست.
در «سند چشم‌انداز توسعه‌ی نفت خام تا افق ۱۴۲۰ منتج از مطالعات طرح جامع انرژی کشور» که در تیرماه ۱۴۰۰ به تصویب شورای عالی انرژی رسید، بر لزوم افزایش ظرفیت نفت خام به‌میزان ۶.۵ میلیون بشکه در روز تأکید شده است. همچنین در برنامه‌ی هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران متوسط رشد سالانه‌ی بخش نفت ۹ درصد هدفگذاری شده است.
بر این اساس، در ماده ۴۲ همین برنامه مقرر شده است تا در پایان برنامه‌ی هفتم، میزان تولید روزانه‌ی نفت خام در کشور به ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز برسد. با توجه به ظرفیت فعلی (حدود ۳ میلیون ۴۰۰ هزار بشکه در روز) این هدفگذاری به معنای افزایش تولید ۱ میلیون بشکه در روز است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تحقق این هدف مهم را در گرو استفاده از ظرفیت نخبگان و دانشجویان جوان تحصیل‌کرده در این حوزه می‌دانند. روشن است که هدف افزایش تولید نفت خام، نه به‌معنای تشویق خام‌فروشی است و نه تایید مصرف غلط درآمد‌های نفتی در برخی ادوار گذشته.