لایحه بودجه ۱۴۰۴ که به تازگی از سوی دولت ارائه شده است، تأکید ویژهای بر سهم نفت در تأمین درآمدهای کشور دارد. این لایحه نشان میدهد که دولت در تلاش است تا تولید و صادرات نفت را به سطح پیش از اعمال تحریمها نزدیک کند، هرچند که محدودیتهای بینالمللی همچنان بر این صنعت سایه افکندهاند.
طبق جدول منتشر شده در لایحه بودجه ۱۴۰۴، دولت برآورد کرده است که تولید روزانه نفت ایران در سال آینده به ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه در روز برسد. این در حالی است که پیش از اعمال تحریمهای اقتصادی توسط آمریکا و جامعه بینالمللی، ایران توانسته بود روزانه ۳ میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه نفت تولید کند. به این ترتیب، دولت تلاش دارد سطح تولید نفت را به حدود ۹۸ درصد از زمان پیش از تحریمها برگرداند.
برآورد قیمت نفت و گاز در بودجه ۱۴۰۴
یکی از مهمترین نکات لایحه بودجه ۱۴۰۴، برآورد دولت از قیمت صادرات نفت و گاز است. دولت در این لایحه برآورد کرده است که هر بشکه نفت صادراتی ایران به قیمت ۵۷.۵ یورو فروخته خواهد شد. همچنین قیمت هر متر مکعب گاز صادراتی نیز ۰.۳ یورو تعیین شده است. این اعداد به خوبی نشان میدهد که دولت انتظار دارد با افزایش صادرات نفت و گاز، بخش بزرگی از درآمدهای خود را تأمین کند. عدی که احتمالا رقمی معادل ۳۵ درصد کل بودجه است.
یکی از کارشناسان بازار انرژی رسول مصدری در این باره گفت: قیمت نفت ایران در بازارهای بینالمللی با چالشهای بسیاری روبروست. اگرچه رقم ۵۷.۵ یورو به نظر منطقی میرسد، اما بازار جهانی نفت بسیار نوسانپذیر است و هرگونه تغییر در تقاضا یا عرضه جهانی میتواند این ارقام را تحت تأثیر قرار دهد.
صادرات نفت و گاز؛ اهداف دولت برای سال آینده
لایحه بودجه ۱۴۰۴ همچنین اهداف صادراتی مشخصی برای نفت و گاز ایران تعیین کرده است. دولت امیدوار است که بتواند در سال آینده حدود ۲ میلیون بشکه نفت در روز صادر کند. این در حالی است که طبق گزارشهای موسسه کپلر، ایران در ماه گذشته موفق شده بود روزانه ۱.۹ میلیون بشکه نفت به فروش برساند که عمده آن به مقصد چین صادر شده است.
صادرات نفت ایران به چین، در سالهای اخیر به عنوان یکی از راههای دور زدن تحریمها و تأمین درآمدهای نفتی کشور شناخته میشود.
یک تحلیلگر انرژی عباس موسوی گفت: چین یکی از مهمترین شرکای تجاری ایران در حوزه نفت است و انتظار میرود این رابطه در سالهای آینده نیز ادامه یابد اما بازار جهانی نفت بسیار پیچیده است و ایران برای دستیابی به اهداف صادراتی خود نیازمند یافتن مشتریان بیشتری در بازارهای جهان است.
توان عملیاتی پالایشگاههای ایران و تأثیر آن بر صادرات
در حال حاضر، توان عملیاتی پالایشگاههای نفت ایران حدود ۱.۷ میلیون بشکه در روز برآورد شده است. این بدان معناست که دولت باید بخش قابل توجهی از نفت تولیدی را برای صادرات در نظر بگیرد. به منظور دستیابی به هدف صادرات ۲ میلیون بشکه نفت در روز، دولت باید سرمایهگذاریهای بیشتری در توسعه زیرساختهای نفتی و بهبود توان پالایشی کشور انجام دهد.
۷۰ درصد عواید صادراتی سهم دولت، ۲۴ درصد سهم نیروهای مسلح و ۶ درصد هم سهم تهاتر سایر دستگاههای اجرایی خواهد شد.
چالشهای پیش روی دولت
اگرچه لایحه بودجه ۱۴۰۴ با اهداف معقولی برای تولید و صادرات نفت و گاز تنظیم شده است، اما این لایحه نشان میدهد که دولت ایران همچنان به نفت به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین درآمدهای خود اتکا دارد. اما اینکه آیا ایران میتواند به اهداف تعیینشده در این لایحه دست یابد، به عواملی مانند تحولات ژئوپلیتیکی، نوسانات بازار جهانی و میزان همکاری با شرکای بینالمللی بستگی دارد.