نخبگان بی‌بصیرت

یدالله جوانی
«اگر من بخواهم یک توصیه به شما بکنم، آن توصیه این خواهد بود که بصیرت خودتان را زیاد کنید؛ بصیرت. بلاهایی که بر ملت ها وارد می شود، در بسیاری از موارد بر اثر بی بصیرتی است. خطاهایی که بعضی از افراد می کنند - می بینید در جامعه خودمان هم گاهی بعضی از عامه مردم و بیشتر از نخبگان، خطاهایی می کنند. نخبگان که حالا انتظار هست که کمتر خطا کنند، گاهی خطاهایشان اگر کماً هم بیشتر نباشد، کیفاً بیش از خطاهای عامه مردم است - بر اثر بی بصیرتی است.»
مطلب بالا کلام آغازین رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای دفتر رهبری، کارکنان سپاه ولی امر و خانواده هایشان در تاریخ (5/5/1388) بود. معظم له در طول سالیان گذشته همواره بر روی بصیرت داشتن تأکید نموده و از همگان به ویژه خواص خواسته اند تا بصیرت خود را بالا ببرند. بصیرت آن اکسیر و عنصری است که باید برای پیمودن راه سعادت و نجات به دستش آورد.
انسان بی بصیرت گمراه خواهد شد. حضرت علی (ع) در نهج البلاغه خطبه 153، انسان ها را به دو دسته نجات یافته و گمراه تقسیم کرده و می فرمایند همانا انسان های نجات یافته، انسان های با بصیرت هستند. ایشان با بیان ویژگی های سه گانه اهل بصیرت، به نکته ظریفی اشاره می فرمایند که در شرایط کنونی انقلاب و نظام اسلامی، این نکته بیش از هر زمان دیگر به ویژه برای خواص و نخبگان جامعه باید مورد توجه قرار گیرد. حضرت می فرمایند: انسان بی بصیرت ممکن است با این تصور که راه حق، این راه است خودش به دست خود، گمراهان را بر خود مسلط گرداند. این مصیبت خیلی بزرگ است که انسانی با تصور حرکت در مسیر حق به دلیل بی بصیرتی در مسیر باطل حرکت کند و متوجه نباشد. از سخن مولی علی (ع) اینگونه برداشت می شود که بیشترین کاربرد بصیرت در زمان هجوم فتنه ها است.
شرایط فتنه به گونه ای است که انسان در تشخیص حق از باطل دچار مشکل می شود. در شناخت جبهه خودی از جبهه دشمن و در شناخت دوست از دشمن مشکل پیدا می کند. در چنین شرایطی اگر بصیرت نباشد انسان نمی تواند راه را به درستی تشخیص بدهد و احتمال به بیراهه رفتن و خطا کردن بسیار زیاد است. با انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری، جامعه اسلامی دچار فتنه گردید. فتنه ای عمیق و بزرگ که برخی از نخبگان و خواص جامعه را در تشخیص دچار مشکل کرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی بعد از انتخابات در سخنانی فرمودند، امروز خواص جامعه بر سر کلاس آزمون هستند و باید مراقب باشند. معظم له بی دقتی در این عرصه را عامل سقوط دانسته و تأکید کردند باید نخبگان مراقب گفتن ها و نگفتن های خود باشند. با توجه به رفتار خواص در حوادث پس از انتخابات، رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم تنفید حکم ریاست جمهوری با اشاره به موفقیت ملت بزرگ ایران در آزمون انتخابات دهم، تصریح فرمودند که متأسفانه برخی از خواص جامعه در این آزمون مردود شدند. یکی از دلایل اصلی این مردودی و سقوط خواص به خاطر بی بصیرتی آنان است. بر همین اساس است که رهبر فرزانه انقلاب در جمع اعضای دفتر و پاسداران سپاه ولی امر و خانواده هایشان می فرمایند، اگر بخواهم یک توصیه به شما داشته باشم آن است که بصیرت خودتان را افزایش دهید. این نکته به خاطر اهمیت بصیرت در شرایط کنونی است. در دیدار مذکور معظم له به نقش عمار یاسر در سپاه امیرالمومنین علی (ع) در جنگ صفین اشاره کرده و می فرمایند: «در جنگ صفین یکی از کارهای مهم جناب عمار یاسر تبیین حقیقیت بود.
چون آن جناح مقابل که جناح معاویه بود، تبلیغات گوناگونی داشتند. همینی که حالا امروز به آن جنگ روانی می گویند. این جزو اختراعات جدید نیست. شیوه هایش فرق کرده، این از اول بوده.» رهبر معظم انقلاب با اشاره به نقش عمار در جنگ صفین و اینکه هنگام بروز شبهات و ابهامات چگونه عمار یاسر از این طرف جبهه به آن طرف جبهه حرکت می کرد و در هر کجا احساس می کرد که شبهه ای یا ابهامی برای چند نفر پیش آمده سریع وارد عمل می شد و حقایق را مطرح و وضعیت را تشریح و ابهامات را برطرف می کردند، می فرمایند: «یکی از کارهای مهم نخبگان و خواص تبیین است.»
اکنون در شرایط فتنه جامعه انتظار دارد که برخی از نخبگان و خواص جامعه سکوت نکنند و با تبیین حقایق به سوالات و ابهامات پاسخ دهند. البته شرط موفقیت این نخبگان به برخورداری آنان از بصیرت لازم و کافی است. متأسفانه برخی از این نخبگان و خواص دچار بی بصیرتی شده اند و همین مسئله موجب انحراف و سقوط آنان شده است. البته دستیابی به بصیرت کار بسیار سختی نیست.
باید تعصبات و تعلقات جناحی را کنار گذاشت و واقعیات را آنگونه که هست، دید. حضرت علی (ع) تفکر و اندیشه کردن را مسیر دستیابی به بصیرت دانسته و می فرمایند: «من تفکر ابصر» کسی که اهل تفکر و اندیشه باشد به بصیرت می رسد. در شرایط کنونی برخی به دلیل عدم تفکر روی موضوعات سیاسی دچار بی بصیرتی شده اند. جریانی و کسانی مدعی خط امام (ره) هستند و طرف مقابل را متهم به فاصله گرفتن از خط امام (ره) می کنند! سوال این است که اگر این چنین است چرا دشمنان، آمریکایی ها، اروپایی ها، مرتجعین منطقه از این افراد حمایت می کنند؟ آیا دشمنان امروز دنبال به قدرت رساندن خط امامی ها در جامعه هستند؟! یا اینکه اینها از خط امام (ره) فاصله گرفته اند و دشمنان به همین دلیل از آنان حمایت می کنند.
چگونه است که کاندیدایی ادعای خط امامی می کند، لکن ستاد او و عناصری از اطرفیان او با سفارت انگلیس ارتباط برقرار می کنند؟ بنابراین اگر کسی به دنبال بصیرت باشد به راحتی با تأمل در سوالاتی این چنین می تواند تشخیص بدهد که در جامعه، چه جبهه ای بر حق و کدام جبهه در مسیر باطل حرکت می کند. در جامعه ولایت شاخص تشخیص است. اکنون موضع و خط رهبر معظم انقلاب اسلامی که همان خط حضرت امام (ره) می باشد، بسیار روشن است. اگر کسی این خط را بشناسد می تواند به خوبی در جامعه خط و خطوط دیگر را از حیث سلامت و نادرستی از یکدیگر تمیز بدهد و با صلاحیت در مسیر درستی و سلامت حرکت نماید. در غیر این صورت، نخبگان بی بصیرت به تعبیر مقام معظم رهبری با آتش توپخانه تبلیغات خود به جای حمله به دشمن به اجتماع خودی ها حمله خواهند کرد.