ارزیابی صاحب نظران از نتایج اجلاس بیشکک نشست سران شانگهای صف آرایی شرق در برابر ناتو

رسانه های گروهی جهان در بازتاب گسترده ای از روز پایانی نشست شانگهای با اشاره به سخنان صریح رئیس جمهور کشورمان در این اجلاس علیه طرح دفاع موشکی آمریکا در اروپا نقش احمدی نژاد در ضدآمریکایی شدن این دور از نشست شانگهای را برجسته کردند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از سخنان احمدی نژاد در نشست روز پنجشنبه این سازمان تصریح کرد: سامانه موشکی آمریکا در اروپای شرقی کل کشورهای قاره آسیا و کشورهای عضو شانگهای را که به عنوان بلوکی قدرتمند برای مقابله با منافع آمریکا در منطقه قد علم کرده اند در معرض تهدید قرار داده است.

این خبرگزاری تاکید کرد: آمریکا در حالی که هدف از استقرار این سامانه موشکی را مقابله با تهدیدات موشکی احتمالی از سوی کشورهای یاغی از جمله ایران می داند اما رئیس جمهور روسیه طی سخنانی در این نشست تاکید می کند که حتی اگر این ادعا وجود داشته باشد هرگونه تلاش یک جانبه برای حل و فصل مسایل جهانی و منطقه ای محکوم به شکست خواهد بود.

لاوروف: هیچ تهدیدی از جانب ایران را قبول نداریم

پیرو همین سخنان پوتین بود که سایت خبری «وستی» به نقل از لاوروف در حاشیه این نشست به عنوان پاسخ صریحی به ادعای آمریکایی ها منعکس کرد و نوشت: روسیه تهدیدی از جانب ایران نمی بیند که آمریکایی ها براساس آن استقرار سیستم دفاع ضدموشکی خود در اروپا را ضروری تلقی می کنند.

می توان سخنان احمدی نژاد را درک کرد

وزیرخارجه روسیه ضمن تفسیر اظهارات رئیس جمهور ایران در نشست سران سازمان همکاری های شانگهای در رابطه با نگرانی های وی در رابطه با برنامه های آمریکا برای استقرار سیستم دفاع ضدموشکی در اروپا، گفت: مسلماً این مشکلی جدی است، ولی در اینجا مسئله بطور دقیق مورد بررسی قرار نگرفت.

به گفته وی، «می توان رئیس جمهور ایران را درک نمود که چرا چنین مسئله ای را مطرح می کند، زیرا تصور و یا پیش بینی تهدید از خاک کشور وی دلیل اجرای این برنامه ها اعلام می شود که به عقیده ما نیز بی اساس است.»

لاوروف همچنین اظهار داشت که دور دوم رایزنی های کارشناسان روسیه و آمریکا در خصوص استقرار سپر ضدموشکی در شرق اروپا در ماه سپتامبر انجام خواهد شد.

لاوروف در ادامه این فرضیه را که روسیه و چین در حال بررسی امکان ایجاد سیستم دفاع ضدموشکی مشترک در منطقه خود و یا در اروپا هستند را رد کرد.

آمریکا در ماه ژانویه سال جاری (2007) به دو کشور لهستان و جمهوری چک که پیشتر از اقمار شوروی بودند و در حال حاضر از اعضای اتحادیه اروپا و ناتو هستند، پیشنهاد داد تا یک سامانه دفاع ضد موشکی شامل 10 موشک رهگیر در لهستان و یک سیستم راداری را در خاک چک مستقر کند.

ایالات متحده توجیه خود را از این اقدام مقابله با تهدیدات موشکی کشورهایی مانند ایران و کره شمالی اعلام کرده است.

نوواستی: نشست

بدون جنجال تمام شد

روزنامه روسی «ورمیا نوواستی» در گزارشی به تحلیل محتوایی این نشست پرداخت و نوشت: برخلاف انتظار، نشست سران شانگهای در بیشکک بدون هیچ جنجال خاصی با موفقیت به کار خود پایان داد، البته این نشست تاییدی بر نقش مثبت سازمان شانگهای در منطقه و گامی دیگر برای ایجاد بلوک سیاسی- نظامی به عنوان وزنه تعادلی در برابر ناتو تلقی می شود.

به گزارش این روزنامه پیش از این بسیاری چنین انتظار داشتند که نشست سران شانگهای در بیشکک، منشأ تصمیم گیری های انقلابی در خصوص گسترش سازمان و نیز مبارزه طلبی تازه ای در مقابل ایالات متحده شود، ولی هیچ کدام از این دو انتظار روی نداد.

به طوری که این روزنامه نوشت: نشست روز گذشته (پنج شنبه) شانگهای با وجود حضور و سخنرانی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران در آن، بدون هیچ جنجال و حادثه خاصی با موفقیت به کار خود پایان داد.

سخنان وی در خصوص «اشغال خاک کشورهای دیگر» و نیز «تهدیدآمیز بودن سیستم دفاع ضدموشکی» چندان جنجال برانگیز محسوب نشد.

البته در مجموع اجلاس رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای در بیشکک، همچنان گامی در جهت ایجاد بلوک سیاسی- نظامی به عنوان وزنه تعادلی در برابر ناتو تلقی می شود، هر چند روسای جمهور کشورهای عضو شانگهای بطور رسمی چنین مسئله ای را عنوان نکردند، ولی سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در پایان نشست و در گفت وگو با خبرنگاران بر این مسئله تاکید کرد که مسکو و پکن دیدگاه یکسانی نسبت به گسترش طرح های آمریکا برای ایجاد سیستم دفاع ضدموشکی دارند.

به نوشته این روزنامه، در عین حال شکی نیست که هرچه از تاسیس سازمان شانگهای می گذرد، بر نقش مثبت آن در منطقه افزوده می شود. این مسئله نه تنها در کشورهای عضو مشهود است، بلکه اثرات آن در کشورهای همسایه، از جمله افغانستان نیز نمایان است.

نوواستی در عین حال تاکید کرد: نتیجه نشست سران کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری های شانگهای در روز پنج شنبه، امضای اسنادی در خصوص اولویت جهت گیری های فعالیت های این سازمان بود که در وهله نخست به دو موضوع مهم انرژی و تروریسم توجه خاص داشت.

این اسناد در اصل تعیین کننده عوامل همکاری های نزدیکتر کشورهای عضو در منطقه آسیای مرکزی هستند. «ورمیانوواستی» می افزاید؛ این نخستین بار بود که نشست سران با چنین گستردگی برگزار می شد و علاوه بر شش رهبر کشورهای عضو تمام و کمال شانگهای، 4 رئیس جمهور دیگر از میان اعضای ناظر و به عنوان میهمان ویژه در آن حضور داشتند و وزرای امور خارجه و سایر مقامات بلند پایه کشورهای مذکور نیز در هیئتهای همراه دیده می شدند.

رهبران کشورهای شانگهای علاوه بر امضای پیمان دوستی، حسن همجواری و همکاری، بیانیه مشترکی به عنوان «بیانیه بیشکک» منتشر کردند که بر برخوردهای یکسان کشورهای عضو در خصوص مشکلات گره خورده جهان امروز تأکید کردند. در این بیانیه پایانی بر وظیفه ایجاد نظم جهانی عادلانه و سیستم امنیت بین المللی تأکید شد. در عین حال جهت گیریهای اصلی در فعالیت های سازمان همکاری های شانگهای مشخص شد. به طوری که دیگر لزومی برای برگزاری کنفرانس مطبوعاتی مشترک در پایان نشست سران دیده نشد.

علاوه بر این کشورهای عضو شانگهای اهمیت روابط نزدیک فرهنگی با یکدیگر را فراموش نکردند و توافقنامه های همکاری در این زمینه امضاء شد. لازم به ذکر است که برگزاری نشست سران شانگهای در بیشکک، برای دولت قرقیزستان بیش از 20میلیون دلار هزینه در بر داشت که بخش اعظم آن از سوی چین تأمین شد.

گازیه تا: شانگهای به یک اتحاد ضدناتو تبدیل شده است

روزنامه «راسیکا یا گازیه تا» از دیگر روزنامه های روسی که در جمع بندی ازنشست شانگهای تأکید کرد: بسیاری از افراد بر این اعتقاد تأکید دارند که سازمان همکاری های شانگهای را باید یک اتحاد ضدنانو نامید.

این روزنامه با اشاره به حضور احمدی نژاد در سال گذشته و امسال نشست شانگهای نوشت: این سازمان با فعالیت چشمگیر خود به ویژه در چند سال اخیر با سیاست های آمریکا در جهان به طور اعم و به طور جزیی در قاره آسیا مخالفت کرده است.

این روزنامه در عین حال سخنان احمدی نژاد علیه آمریکا را محتاطانه دانست ولی نوشت: احمدی نژاد با این که در این سخنرانی نامی از آمریکا نیاورد ولی همه سران کشورها متوجه منظور وی از این اظهارات شدند.

تأکید احمدی نژاد

بر نشست وزیران نفت و گاز

دکتر محمود احمدی نژاد رئیس جمهور روز پنج شنبه به عنوان یکی از سخنرانان این نشست با تأکید بر افزایش همکاری های کشورهای عضو پیمان شانگهای می تواند علاوه بر تحکیم صلح و آرامش در منطقه، نقش مؤثری در تقویت صلح و ثبات جهانی داشته و مانعی در مقابل تهدیدها ومداخلات غیرقانونی و زورمدارانه نظام سلطه جهانی باشد.

احمدی نژاد همچنین با تاکید بر پیشنهاد سال گذشته خود درباره برگزاری نشست وزیران نفت و گاز کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای برای بررسی راه های بهتر همکاری در اکتشاف، استخراج، انتقال و تبدیل انرژی و سرمایه گذاری های مشترک و مناسب تر، بار دیگر آمادگی ایران برای برگزاری و میزبانی این نشست را اعلام کرد.

وی ادامه داد: نگاه عادلانه و احترام آمیز به حقوق ملت ها و رفع بی عدالتی و تبعیض و تهدیدها از عناصر مهم استقرار صلح و ثبات منطقه ای و جهانی است.

رئیس جمهوری اسلامی ایران، تصریح کرد: متاسف هستیم که در جهان امروز هنوز بعضی دولت ها با زبان زور و تهدید صحبت می کنند، در حالی که جهان امروز بیش از هر چیز نیازمند صلح و امنیت است و صلح و امنیت بر پایه معنویت، عدالت و حفظ کرامات انسانی و عشق و محبت تامین می شود.

احمدی نژاد با ابراز تاسف از اینکه در یک سال اخیر مردم جهان شاهد ادامه اشغالگری ها در نقاطی از جهان بودند؛ اظهار داشت: تجاوزات و حملات جدیدی به سرزمین و منافع کشورها با قصد اشغال و تحمیل نقشه جدید سیاسی در خاورمیانه اتفاق افتاد هرچند این حملات با ناکامی مواجه شد، اما مردم این مناطق درد و رنج زیادی را تحمل کردند.

سپر موشکی آمریکا

علیه شانگهای

رئیس جمهوری اسلامی ایران، خاطرنشان کرد: همچنین تهدید یکی از قدرت های زورگو با اعلام قصد تاسیس سایت های جدید موشکی در مناطقی از جهان ادامه یافت و اهداف پیش بینی شده فراتر از تهدید یک کشور است، بلکه بخش مهمی از قاره و کشورهای عضو سازمان را تهدید می کند.

احمدی نژاد در ادامه سخنان خود تاکید کرد: سازمان شانگهای با دربرگرفتن نزدیک به نیمی از مردم جهان با فرهنگ های غنی و استعداد و توانمندی های زیاد گوناگون و همچنین بهره مندی از ویژگی های اخلاقی و رفتاری برجسته نظیر انسان دوستی و محبت می تواند مانع از زورگویی ها و تهدید و تجاوزات بشود و پرچمدار صلح و دوستی در جهان باشند.

رئیس جمهوری اسلامی ایران گفت: ایجاد انسجام در سیاست های منطقه ای و جهانی ضروری است و انسجام در سیاست ها کمک می کند که با سازمان های توزیع کننده مواد مخدر با راهزنی های دریایی، جنایات سازمان یافته و تروریسم نیز برخوردهای مناسبی صورت پذیرد.

احمدی نژاد در ادامه با تاکید بر پیشنهاد سال گذشته خود درباره برگزاری نشست وزیران نفت و گاز کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای برای بررسی راه های بهتر همکاری در اکتشاف، استخراج، انتقال و تبدیل انرژی و سرمایه گذاری های مشترک و مناسب تر، بار دیگر آمادگی ایران برای برگزاری و میزبانی این نشست را اعلام کرد.

دیدارهای حاشیه ای احمدی نژاد با سران کشورها

محمود احمدی نژاد و «هوجین تائو» روسای جمهور ایران و چین عصر روز چهارشنبه پیش از شروع بکار اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در قرقیزستان با هم دیدار و گفتگو کردند.

رؤسای جمهور ایران و چین در این دیدار بر نقش آفرینی مشترک تهران و پکن در مسایل منطقه ای و بین المللی برای پیشبرد صلح و امنیت جهانی تأکید کردند.

احمدی نژاد افزایش سطح مبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری مشترک با چین تا سقف 200میلیارد دلار را در سال های آینده قابل تحقق دانست و خاطرنشان کرد: در پی تضعیف سیاسی نظام تک قطبی، قدرت پولی آنها نیز بیشتر روبه افول است و در چنین شرایطی گره زدن سرنوشت کشورها به پول سلطه گران خطای بزرگی است.

محمود احمدی نژاد صبح روز پنج شنبه همچنین در دیدار رئیس مجلس قرقیزستان که در محل اقامت رئیس جمهور در بیشکک انجام شد؛ از توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور حمایت کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران تجربیات بسیار خوبی در بخش های صنعت، انرژی و تجارت دارد و می تواند دستاوردهای خود را دراختیار کشورهای دوست قرار بدهد.

رؤسای جمهوری اسلامی ایران و قزاقستان صبح پنج شنبه در بیشکک پایتخت قرقیزستان در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای طی دیداری با هم بر گسترش و تعمیق مناسبات و همکاری های دو کشور در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تأکید کردند.

رئیس جمهور ضمن دعوت از همتای قزاقی خود برای سفر به تهران تأکید کرد: حجم همکاری های تهران-آستانه روبه گسترش است اما باتوجه به ظرفیت های فراوان موجود در زمینه های سرمایه گذاری، کشاورزی، صنعت و انرژی باید بیشتر افزایش و توسعه یابد.

«نور سلطان نظربایف» رئیس جمهوری قزاقستان نیز در این دیدار ضمن حمایت از حق ملت ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، بر لزوم فعالتر شدن کمیسیون همکاری های مشترک ایران و قزاقستان تأکید و تصریح کرد: ما از طرح تهران برای ادامه راه آهن سراسری ایران به آسیای میانه، چین و روسیه حمایت می کنیم.

رئیس جمهوری قزاقستان با بیان اینکه خواستار گسترش روابط باتهران در زمینه های گوناگون از جمله نفت است، گفت: ظرفیتی دومیلیارد دلاری در سال برای گسترش روابط اقتصادی دو کشور وجود دارد که باید محقق شود.

محمود احمدی نژاد عصر پنج شنبه در حاشیه اجلاس شانگهای همچنین در دیدارهای جداگانه با رؤسای جمهور قرقیزستان و تاجیکستان بر گسترش مناسبات و همکاری های تهران با بیشکک و دوشنبه تأکید کرد.

محمود احمدی نژاد در دیدار با رئیس جمهوری قرقیزستان تأکید کرد: اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، همکاری های منطقه ای را تحکیم می بخشد.

رئیسان جمهور ایران و تاجیکستان در دیدار جداگانه خود با بررسی آخرین وضعیت منطقه و نیز مناسبات دوجانبه خواستار توسعه روابط همه جانبه میان تهران و دوشنبه شدند.

از کارهای حاشیه ای این نشست عکس یادگاری سران همه کشورهای عضو اصلی و ناظر شانگهای بود که بلافاصله بعد از این مراسم اجلاس با سخنان رئیس جمهوری چین به عنوان رئیس قبلی آغاز شد و سپس ریاست سازمان شانگهای به قزاقستان واگذار شد.

دکتر ولایتی: شانگهای

بدون ایران کمال لازم را

نخواهد داشت

رئیس جمهور کشورمان را در این سفر منوچهر متکی وزیر امور خارجه، دکتر علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و دکتر علی اکبر ولایتی مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین الملل همراهی می کردند.

دکتر علی اکبر ولایتی در یک گفت وگوی تلویزیونی در مورد سازمان همکاری شانگهای و مزایای عضویت در این سازمان با تاکید بر اینکه پیمان شانگهای و ظرفیت هایی که در بطن خود دارد فوق العاده است و اگر به فعالیت برسد در تاریخ پیمان های معاصر نظیر آن را نخواهیم داشت، ادامه داد: مجموعه فعلی پیمان، قریب نیمی از جمعیت جهان و یک چهارم وسعت خاک های جهان را در برمی گیرد و عظیم ترین منابع معدنی و آبی را دارد که اگر در کنار هم قرار گیرد، با عزم راسخ و تدبیر لازم به سمتی خواهد رفت که بزرگترین مجموعه قدرتی جهان را در خود جای داده است.

وی نتایج جمعی این پیمان را جلوگیری از گسترش ناتو به شرق و برداشتن گام های آرام توصیف کرد که در آینده بسیار می تواند تاثیرگذار باشد.

ولایتی در مورد چالش ها و آسیب های فراروی سازمان شانگهای اظهار داشت: این سازمان سعی کرد از ابتدا حداقل حساسیت های رقبا به خصوص آمریکا و ناتو را برانگیزد و لذا به اصطلاحاتی تکیه کرد که دارای مقبولیت جهانی مانند مبارزه با تروریسم و مواد مخدر است و کسی نمی تواند به این عناوین ایراد بگیرد.

ولایتی افزود: اولین نتیجه پیمان شانگهای رفع اختلافات مرزی و همکاری در امنیت منطقه ای بوده که شروع شده است و مقداری فراتر از اهداف اولیه و اعلامی است.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با اشاره به حمایت اعضا از عضویت ایران در شانگهای خاطرنشان کرد: بدون ایران این مجموعه کمال لازم را نخواهد داشت و اگر ایران نباشد امکان اینکه این مجموعه عظیم به آب های آزاد دست یابند وجود ندارد؛ ضمن اینکه ایران منابع انرژی بالایی نیز دارد.

ولایتی یادآور شد: حفظ امنیت مشترک از ضرورت های این منطقه حساس در عالم به دلیل همسایگی ایران با افغانستان، جهان عرب، شبه قاره هند، خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز است.

ولایتی با اشاره به اقدامات روسیه برای منع ایران از دخالت در صلح تاجیکستان، گفت: روسیه به نوعی ایران را از دخالت در تاجیکستان و روند صلح آن منع می کرد. اما ما در این راه از کسی دستورالعمل نمی گرفتیم و روابط خود را با هر دو طرف درگیر ادامه می دادیم. وی افزود: پس از برخی اقدامات روس ها فهمیدند که موضوع تاجیکستان ساده نیست و نهایتا از ایران برای میانجی گری در تاجیکستان دعوت کردند که پس از جلسات مختلف این صلح محقق شد و همه طرف ها بر این مساله اصرار داشتند که اگر ایران نبود بحث صلح تاجیکستان محقق نمی شد.