شایعه ؛ کاربردی ترین تاکتیک جنگ روانی :حمید حاذق نیکرو

بصیرت:در قسمت های قبلی این مقاله علاوه بر توضیحاتی مقدماتی درباره عملیات روانی، 10 مورد از تاکتیک های آن که در انتخابات اخیر از سوی دشمن خارجی و برخی افراد و جریانات داخلی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. در ادامه به تاکتیک شایعه که کاربردی وسیع در این میان داشت می پردازیم.
11-شایعه
شایعه در جایی مطرح می شود که زمینه دسترسی به اخبار موثق امکان پذیر نباشد. «شایعه انتقال شفاهی پیامی است که برای برانگیختن باور مخاطبان و همچنین تاثیر در روحیه آنان ایجاد می شود. مطالب کلی شایعه باید حول محورهای اساسی و مهمی باشد که مخاطب نسبت به آن حساسیت بالایی دارد».
«بهترین شیوه برای القای پیام موردنظر فرستنده پیام، در زمان هایی که پخش پیام به طور شفاف و روشن امکان پذیر نیست و یا در مواقعی که فکر می کنند با مشکلات قانونی روبرو می شوند، استفاده از کنایه و اشاره است»
شایعه کاربردی ترین تاکتیکهای مطرح در عملیات روانی است که در اثر خلاء خبری توسط عوامل و عناصر دشمن و مخالفان به فاز اجرایی تبدیل می شود. شایعه را دشمن می سازد و عواملش پخش می کنند، و در این بین مخاطبان فاقد بصیرت و بینش آن را پذیرفته و به آن دامن می زنند. البته برخی در این بین شایعه را مطابق منافع خود دیده آن را ترویج می کنند. حال از بین شایعات فراوان پخش شده فقط به نمونه هایی از آن می پردازیم. موضع گیریها و بیانات مطرح شده هر کدام به نحوی در پخش شایعه انجام تقلب در انتخابات موثر بوده و می باشد.
مقامات سابق و اسبق وزارت کشور مانند مصطفی تاج زاده از نگرانی درباره سلامت انتخابات سخن می گفتند و پیگیری موضوع صیانت از آرا به بهزاد نبوی سپرده شد و او دنبال جمع آوری افرادی برای معرفی آنها به عنوان ناظران بر انتخابات بود که این مسئله نشانگر سمت وسوی القای نگرانی و تاکید بر لزوم صیانت از آرا بود. (سیدامیرحسین مهدوی عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، ایسنا، 2/3/88)
من در رای خود نام میرحسین موسوی را نوشتم و امیدوارم که تقلبی صورت نگیرد. اگر تقلب شود از مردم می خواهم با حضور در خیابانها واکنش نشان دهند اما در صورتی که تقلب انجام نشود مطمئن هستم که میرحسین موسوی رای خواهد آورد. (خانم عفت مرعشی، همسر آیت الله هاشمی، کلمه سبز، ش 21، ص 2)
اگر مردم ببینند برخلاف نظر آنان شخص دیگری رئیس جمهور شده است دیگر از انتخابات استقبال نخواهند کرد و چهره ایران در عرصه بین المللی مخدوش می شود. (سیدهادی خامنه ای، کلمه سبز، ش 21، ص 3)
هیچ اقدامی به اندازه تقلب در انتخابات نمی تواند بر علیه نظام کارساز باشد و تخلف در انتخابات اقدامی ضدانقلابی است. (مجید انصاری کلمه سبز، ش 21، ص 3)
تخلف در انتخابات خیانت آشکار به ملت است وجود رفتارهایی است که می تواند کشور را نابود کند. (بیژن نامدار زنگنه، کلمه سبز، ش 21، ص 3)
مخالفت با صیانت از آراء مخالفت با انقلاب و امام و مخالفت با رأی مردم است. کسانی که مخالف امام هستند می خواهند هر بلایی بر سر رای مردم بیاورند تا آنها نتوانند از آرای خود صیانت کنند ولی این را بدانند که ما از حق مردم دفاع می کنیم و تا آخر ایستاده ایم و اجازه نمی دهیم با آرای مردم بازی کنند. (علی اکبر محتشمی پور، کلمه سبز، ش 21، ص3)
کمیته صیانت از آرا میرحسین موسوی و مهدی کروبی در نامه ای به دبیر شورای نگهبان از احتمال تخلفات گسترده در انتخابات ابراز نگرانی کرد. (کلمه سبز، ش 18، 18/3/88، ص 2)
برخی شایعات مربوط به موضع گیری منتسب به رهبر معظم انقلاب در خصوص پاسخ گویی به نامه های سرگشاده و برخورد با دکتر احمدی نژاد بود که دو روز قبل از انتخابات در سطح وسیعی از طریق پیامک بین مخاطبان پخش شده بود. که بلافاصله توسط دفتر معظم له با صدور اطلاعیه ای تکذیب شد و در روز رأی گیری توسط مقام معظم رهبری به شکل روشنگرانه ای افشاء شد.
«به شایعات هم خیلی گوش نکنند من دیدم دیروز و دیشب این پیامک های فراوانی که دست مردم هست یک شایعاتی از قول من نقل می کنند که دروغ محض بود. واقعیت نداشت. (رهبر معظم انقلاب، کلمه سبز، ش 21، ص 14)
«تاکنون هیچ پاسخی به این نامه (نامه آیت الله هاشمی) داده نشده و طرح شایعاتی از این دست که در پی تامین اغراض سودجویانه و فرصت طلبانه برخی غافلان است.» (دفتر مقام معظم رهبری، کلمه سبز، ش 21، ص 14)
«رقابت بین کاندیداهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در واقع رقابتی بین جناح های سیاسی انقلاب اسلامی بود اما دشمنان تلاش کردند با شایعه پراکنی ها و دروغ پردازی های خود این رقابت را بین هواداران جلوه دهند و آنها را به جان هم بیندازند.»(حجت الاسلام صدوقی امام جمعه یزد)
بعد از انتخابات حجم وسیعی از شایعات در جهت زیر سؤال بردن انتخابات باشکوه مردم ایران و همراهی با دشمن شکل گرفت از جمله مشهورترین شایعاتی که در روزهای بعد از انتخابات در جامعه منتشر شد، تحریف سخنان دکتر کدخدایی در گفتگوی ویژه خبری سیما درباره سرنوشت سه میلیون رأی است.
تلویزیون بی بی سی فارسی و دیگر شبکه های ماهواره ای به همراه تعدادی از سایت های حامی آقایان موسوی و کروبی با حذف «اگر» در سخنان آقای کدخدایی، چنین تبلیغ می کنند که شورای نگهبان وجود تقلب در 3 میلیون رأی را پذیرفته و انتخاباتی که تقلب در 3 میلیون رأی آن در گام اول اثبات شود، خود به خود باطل خواهد بود!
شایعه دیگر؛ ترور یکی از کارمندان وزارت کشور که نتیجه مثلا واقعی انتخابات (پیروزی مطلق آقای موسوی، رای آبرومندانه آقای کروبی و شکست مطلق آقای احمدی نژاد و رضایی) را افشا کرده بود و تعدادی از شایعات دیگر، در روزهای بعد از انتخابات با شدت هرچه تمام تر به صورت غیرمستقیم توسط تلویزیون بی بی سی و برخی سایت های داخلی و نیز توسط تلویزیون های لس آنجلسی تبلیغ می شود. (سایت الف، 6 تیر 1388)
عسکری، همان کسی که آرای نوزده میلیونی یکی از کاندیداها رو لو داده بود، در تصادف ساختگی رانندگی کشته شد؛ بنابراین شایعه که با نام گزارش های تأیید نشده، منتشر شد و در اندک زمانی، به سرعت در کشور دهان به دهان چرخید و بر التهابات دامن زد. مردی که نتایج واقعی انتخابات را از وزارت کشور به بیرون درز داده بود، در یک تصادف مشکوک کشته شد!
در ادامه این خبر آمده بود که محمد عسکری- که مسئول امنیت شبکه تکنولوژی اطلاعاتی IT وزارت کشور بوده- روز گذشته در تهران کشته شد. بنابراین گزارش، عسکری نتایجی را به بیرون درز داده که نشان می داده است در انتخابات با استفاده از نرم افزار جدیدی توسط دولت، آرای دریافتی از شهرستان ها تغییر داده می شده و گزارش ها نیز نشان می داد که موسوی با نوزده میلیون رأی، برنده انتخابات است.
فضا آنچنان ملتهب بود که حتی برخی از اهالی رسانه نیز به طرزی عجیب به این خبر گرایش نشان داده بودند و شاید همین افزایش باورپذیری بدون تجزیه و تحلیل، باعث شد که رسانه های بیگانه نیز که در خط مقدم انتشار و یا بازنشر این شایعات بودند، به این مسئله دامن بزنند و شرایط به گونه ای رقم بخورد که حتی تکذیب این شایعه نیز نتواند مردم را به این باور برساند که شاید این خبر از بیخ و بن دروغ باشد (سایت تابناک)
لازم به توضیح است که محمد عسکری بعد از پخش این شایعات در مصاحبه با رسانه ها ضمن تکذیب کشته شدن خود، اعلام کرد من اصلا کارمند وزارت کشور نبوده و چنین مسئولیتی هم ندارم. بلکه جانشین یکی از فدراسیون های ورزشی هستم. 70 نفر از اساتید عضو انجمن اسلامی مدرسان دانشگاه های کشور دستگیر شدند. به گزارش «سایت کلمه 3 تیر 1388»، عصر امروز مهندس میرحسین موسوی جلسه ای با اساتید عضو انجمن اسلامی مدرسان دانشگاه های کشور داشت که بعد از این دیدار 70 نفر از افراد حاضر در جلسه دستگیر شدند. درباره مکانی که این اساتید دانشگاه را به آنجا منتقل کردند اطلاعی در دسترس نیست. اخبار تکمیلی متعاقبا اعلام می شود. در این خصوص بلافاصله این شایعه تکذیب می شود و صدای هیچ یک از مدعیان درنمی آید.
خبرسازی برخی سایتهای خبری مبنی بر دستگیری 70 نفر از اساتید دانشگاه بعد از دیدار با میرحسین موسوی تکذیب شد.
(خبرگزاری فارس)
لاریجانی تهدید به استیضاح می شود! روزنامه اعتماد ملی نوشت: موضع مقتدرانه علی لاریجانی در مقام رئیس مجلس در برابر موج تخریب ها، تلاش حامیان احمدی نژاد برای مطیع کردن وی را وارد فاز جدیدی کرد. اعضای فراکسیون انقلاب (حامیان احمدی نژاد در مجلس) با مطرح کردن پروژه استیضاح هیئت رئیسه درصدد تخریب بیش از پیش علی لاریجانی به خاطر حمایت های تلویحی اش از موسوی برآمدند.
حجت الاسلام حمید رسایی با رد این خبر که جمعی از نمایندگان در تلاش هستند تا رئیس مجلس را استیضاح کنند، این خبر را کذب محض عنوان کرد. (سایت الف، 05 تیر 1388)
شایعات منتشر شده در خصوص سعید حجاریان که در بازداشت به سر می برد تکذیب شد.
پیگیری های پایگاه خبری اقلیت، حاکی از آن است که سعید حجاریان که بعد از ترور از ناراحتی های متعدد رنج می برد و نیاز به مراقبت ویژه پزشکی دارد در سلامت نسبی قرار دارد و خدمات پزشکی در زندان کم و بیش به او ارائه می شود. گفتنی است از صبح روز 5 تیر در برخی سایت ها شایعه فوت سعید حجاریان منتشر شده بود که منابع آگاه این شایعه را به شدت تکذیب کردند. (الف، 05 تیر 1388)
خبرگزاری رویترز و شبکه خبری العربیه که به موضع ضدایرانی مشهور است با انتشار تصاویری آرشیوی سعی دارند جو تهران را ناآرام جلوه دهند.
شبکه العربیه تصاویری را با عنوان تجمع 200 نفری در مقابل مجلس شورای اسلامی ایران به نقل از خبرگزاری رویترز نشان داد. در تصاویر پخش شده تعداد کمتر از 30 نفر در حال تردد هستند و هیچ تصویری از درگیری یا شعار دادن یا تحریک غیرعادی وجود ندارد.
ساعتی بعد شبکه قطری الجزیره گزارش داد که هیچ تجمع یا تظاهرات یا درگیری در مقابل مجلس شورای اسلامی واقع در بهارستان صورت نگرفته است بعد از این خبر شبکه العربیه تاکید کرد که خبرنگار رویترز خود این تصاویر را گرفته است و این تصاویر مربوط به درگیریهای صورت گرفته مقابل پارلمان است و این تصاویر را مجددا پخش کرد.
در این تصاویر برجهای بلند و درختان تنومند کهنسال دیده می شود که با بافت ساختمانی اطراف مجلس شورای اسلامی هیچ شباهتی ندارد. (سایت الف، 05تیر 1388)
مروری بر این اخبار که از میان صدها خبر انتخاب شده است، به روشنی حاکی از کاربرد شایعه در حوادث اخیر و دامن زدن به التهابات جامعه با استفاده از این روش است.