صنعتی که خاطره می شود

بصیرت: سال های سال است که فرش دستباف همچمون قهرمانان در سکوی‌های نخست صادرات غیر نفتی کشور با صلابت ایستاده و این قهرمانی تا این اواخر نیز ادامه دارد.اما گویا قهرمان گذشته از جبر زمانه یا بی تدبیری از پله‌های قهرمانی در حال پایین آمدن است.فرش دستباف که به نوعی شناسنامه ایرانیان هنرمند در دنیا به شمار می رود طی یک دهه گذشته با فراز و نشیب های بسیاری روبرو شده و اکنون حال و روز خوشی ندارد.
فرش دستباف بعنوان یکی از اقلام مهم صادراتی کشور محسوب می شود،چنانکه میزان صادرات فرش دستباف ایران در دو ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزشی و وزنی رشد مناسبی داشته است.
این در حالی است که ارزش فرش‌های صادراتی در دو ماهه نخست سال1388 معادل 43.6 میلیون دلار و میزان وزنی آن 700 تن بود.
برپایه این گزارش میزان صادرات فرش دستباف ایران در مقایسه با دو ماه نخست سال‌های 88 و 89 از نظر ارزشی 28.37 و از نظر وزنی 15.96 درصد رشد داشته است. همچنین صادرات فرش دستباف ایران در دوازده ماهه سال 1387 معادل 422.5 میلیون دلار بوده است.این آمار نشان دهنده تجارت این محصول ایرانی در دنیا است.اما فرش در یک دهه گذشته با موجی از معضلات و موانع گوناگون مواجه شده است.
یکی از مهم ترین معضلات فعلی در این صنعت، کپی برداری و فروش طرح های ایرانی در کشورهای آسیایی است.
از چینی‌ها تا پاکستانی‌ها با سرقت یا کپی برداری طرح های اصیل ایرانی فرش دستباف خود را می فروشند.حتی این کشورها فرش تولیدی خود را به نام ایران به مشتریان عرضه می کنند!
اما اکنون یک معضل جدی تر نیز اخیرا گریبان گیر این صنعت شده آن هم واردات فرش دستباف چینی به ایران مهد فرش دستباف است.به عبارت دیگر چینی ها با یک استراژی حساب شده در تولید و عذضه حتی توانسته‌اند زیره را به کرمان ببرند و بفروشند.موضوعی که چندی پیش از سوی مسوولان امر تکذیب شده بود اما رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف ایران نظر خلاف این را دارد. به گفته اکبر هریسچیان پس از ورود فرش های دستباف چینی به کشور فروشندگان این قبیل فرش ها با استفاده از نام فرش ایرانی آن را به خریداران ایرانی می فروشند و سود های کلانی را بدست می آوند .
وی گفته که تنها بخش خصوصی می تواند تفاوت فرش های چینی و تولید داخل را تشخیص دهند ولی به دلیل عدم حضور آنان در گمرکات کشور وارکنندگان در نهایت آرامش پای فرش های بی کیفیت چینی را به بازار ایران باز کرده اند .
در کنار کپی برداری و فروش طرح های ایرانی از سوی دیگر کشورها، بازاریابی ناصحیح تجار در دنیا،عدم تبلیغات در بازار های خارجی و استفاده از مواد اولیه نامرغوب خارجی در بافت فرش دستباف اکنون بازار خود ایرانیان با واردات فرش چینی دچار خطر جدی شده که بازار فرش ایران ازاین بابت خسارات زیادی به خود دیده است. اگر مسوولان دیر تر به خود بیایند و موانع بی شمار صنعت فرش را از پیش روی آن بر ندارند در آینده نه چندان دور باید با درآمد صادرات فرش دستباف و جایگاه ایران در دنیا خداحافظی کرد. باید توجه داشت که واردات فرش چینی قابل حل است به شرطی که مسوولان جدیت را در دستور کار خود قرار دهند .
پیدا کردن واردات کنندگان فرش های دست بافت چینی به کشور کار چندان سختی نیست اما تاکنون که مسوولان امر فرش از این مهم غافل بوده اند که باید مسوولات بازرگانی کشور در این باره احساس خطر کنند زیرا با وجود مشکلات فرش دستباف که اخیرا واردات فرش چینی نیز بدان افزوده شده باید چراغ هشدار را روشن کرد.بدون این امر باید صنعت فرش دستباف را در خاطره‌ها ثبت کرد.
علی طالب زاده