وضعیت اسفبار آوارگان بدون شناسنامه فلسطینی در لبنان

هنوز پنج هزار آواره باقی مانده از «جنگ 1967» و «سپتامبر سیاه» در لبنان، فاقد برگه‌های شناسایی هستند و از بازداشت و تحقیر خود و فرزندانشان شکایت دارند.

در یکی از سالن های داخل اردوگاه فلسطینی «عین‌الحلوه» در شهر صیدا واقع در جنوب لبنان، برخی از زنان فلسطینی پرده از دشواری‌های زندگی خود به عنوان آواره جنگی برداشتند. یکی ماجرای بازداشت دختر دانشجوی خود، دیگری دستگیری پسرش و سومی، شکایت روزمره فرزندانش را به تصویر می‌کشد.

 این گونه اظهارات تنها اندکی از رنج و دشواری پنج هزار فلسطینی است که هیچگونه شناسنامه یا برگه اثبات هویت در اختیار ندارند. آنها در حالی در خاک لبنان زندگی می‌کنند که از طرف دولت لبنان یا سازمان «آنروا» به رسمیت شناخته نمی‌شوند.

 ده‌ها تن از این آوارگان (که بیشتر آن ها از زنان بودند) در مرکز اتحادیه زنان فلسطینی جمع شدند تا با نمایندگان «کمیته دانمارکی حمایت از آوارگان» دیدار کنند. این عده بیش از یک ساعت، راه‌هایی را بررسی کردند تا به رنج و محنت آن ها خاتمه بخشد. این گروه از آوارگان از یک سو، از کم‌ترین حقوق شهروندی و کرامت انسانی بی‌بهره‌اند و از سوی دیگر به شکل مداوم تحت پیگرد بوده و گاه و بی‌گاه بدون آن که امکان استفاده از کمک‌های انسانی و اجتماعی را داشته باشند، بازداشت می‌شوند.

این عده هیچگونه برگه اثبات هویت در اختیار نداشته و پس از جنگ 1967 و سپتامبر سیاه در اردن، به تدریج وارد لبنان شدند. این دسته از آوارگان با مدارکی غیررسمی با یکدیگر ازدواج می‌کنند و از سوی وزارت کشور یا سازمان «آنروا» به رسمیت شناخته نمی‌شوند. ازدواج این آوارگان با یکدیگر تنها بر اساس گواهی وابستگی آن ها به گروه‌های فلسطینی صورت می‌پذیرد. بدین ترتیب این افراد در حالی که قادر به ثبت اسامی خود در وزارت کشور لبنان یا دفاتر آژانس بین‌المللی پناهندگان (گوس) نیستند با مشکلات اجتماعی فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند. برخی از این آوارگان فلسطینی اوراق هویت مصری و اردنی دارند که مدت‌ها از خاتمه اعتبار آن سپری شده و قادر به تمدید این اوراق نیستند.

«مریل ربیز»، وکیل شورای دانمارکی رسیدگی به امور پناهندگان خطاب به این دسته از آوارگان تاکید می‌کند که نباید مأیوس شده و می‌بایست صبر بیشتری داشته باشند. وی اشاره کرد که فعالیت‌هایی برای تشکیل پرونده برای این آوارگان در برخی سفارت‌خانه‌ها جریان دارد و تلاش می‌شود تا کمک‌های مالی برای آن ها جمع‌آوری شود. ربیز تاکید کرد که «دولت لبنان با هرگونه مذاکره در این مورد مخالفت می‌کند چرا که تعداد و جمعیت این عده از آوارگان مشخص نیست ولی با این حال کمیته گفتگوی فلسطینی ـ لبنانی موضوع آوارگان بدون هویت را در اولویت کار خود قرار داده است».

در مقابل، آوارگان فلسطینی با عصبانیت و در اعتراض به سخنان ربیز گفته اند، «موضوع تنها مربوط به مقداری کمک نیست و ما نیز قصد تکدی نداریم».

هنگامی که جو جلسه به تنشج کشیده شد، «آمنه جبریل» مسوول اتحادیه زنان فلسطینی خطاب به حاضران، بر لزوم بحث و گفت وگو در فضایی آرام تاکید کرد و گفت:«پیگیری شرایط این دسته از آوارگان بر عهده عباس زکی نماینده جنبش آزادیبخش فلسطین در لبنان است».

سخنان جبریل نتوانست جمعیت را قانع کند و آن ها نیز تاسف خود را از شرایط موجود و عدم بر عهده گرفتن این مشکل توسط نهادها و سازمان‌های فلسطینی بر زبان آوردند.

«عصام الحلبی» عضو کمیته دفاع از آوارگان بدون هویت گفت: «این گروه از فلسطینیان با مشکلات اجتماعی و قانونی زیادی مواجه بوده و از ساده‌ترین حقوق انسانی محروم هستند».

وی می گوید:«دولت لبنان به دلیل ثبت نکردن اسامی این عده در وزارت کشور، آن ها را به رسمیت نمی‌شناسد و تعداد زیادی از آن ها تاکنون بازداشت شده‌اند».