به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار آیتالله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در همایش رونمایی از کتب و نرمفزارهای مرکز پژوهشی دائرهالمعارف علوم عقلی اسلامی این مؤسسه، با قدردانی از دستاندرکاران برگزاری این همایش و تلاش گران در راستای تولید و طراحی این کتابها و نرمافزارها اظهار داشت: امروز ما شاهد به ثمرنشستن تلاشهای چندین سالهای هستیم که با زحمات دست اندرکاران مرکز پژوهشی دائرهالمعارف علوم عقلی اسلامی به اینجا رسیده است.
وی تصریح کرد: متاسفانه هنوز علوم عقلی در حوزهها جایگاه واقعی خودش را پیدا نکرده، اما باید توجه داشت که در گذشته این علوم در حوزه حتی دارای جایگاه منفی بوده اند.
آیتالله مصباح یزدی افزود: جای بسی تاسف است که علوم عقلی اسلامی در زادگاهش (حوزه) مقبولیت همگانی ندارد و حتی برخی بزرگان، طلاب را از ورود به این عرصه نهی میکنند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه بیان داشت: شاید دولتمردان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم تجربی و ریاضی اهمیت تدوین این آثار و اصطلاح نامهها و معجمها را درک نکنند چون بر خلاف مسائل تجربی و حتی فقهی در زندگی ظاهری مردم چندان اثری ندارد و تنها وقتی ارزش این کارها مشخص میشود، که بدانیم چقدر به آنها نیاز داریم.
ایشان خاطر نشان کرد: حتی در کشورهای غربی کمتر افرادی به پژوهش در مباحث علوم عقلی علاقهمندند و معدود افرادی هم که وجود دارند، حقیقتا همتی ارزشمند دارند.
آیتالله مصباح همچنین تاکید کرد: ارزش دادن به مباحث عقلی به معنای قبول هر کلامی از هر فیلسوفی نیست، بلکه مراد ارزش دادن به اصل علوم عقلی است.
وی در ادامه با بیان اینکه هر علمی اگر مورد مناقشه و نقادی قرار نگیرد، راکد شده و میمیرد، گفت: اینکه میبینید فقه ما اینگونه عالمگیر شده و به فقه جواهری خویش میبالیم، به این دلیل است که همواره محل نقد و مناقشه بوده و بدین وسیله زمینه رشد و اعتلای آن فراهم شده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یادآور شد: یکی از مشکلات در باب فلسفه طی دو سه قرن اخیر این بوده که این علم آن چنان که باید و شاید مورد نقادی و مناقشه علمی قرار نگرفته است.
وی یکی دیگر از عوامل مهم در پیشرفت یک علم را بهرهگیری مناسب از زحمات و دستآوردهای پیشینیان آن علم اعلام کرد و افزود: اگر میراث عظیم فقه را از بزرگانی همچون شیخ طوسی و شیخ انصاری و دیگران در اختیار نداشتیم، مراجع بزرگی همچون مرحوم آیتالله العظمی بروجردی تربیت نمیشدند.
ریاست مؤسس آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اضافه کرد: یکی از ویژگیهای بسیار ممتاز آیتالله بروجردی این بود که ایشان در تحقیق و بررسی مسائل فقهی به مهمترین کتابها رجوع کرده و با دقت و صرف وقت فراوان حتی به منابع فقهی اهلسنت نیز مراجعه میکردند و میگفتند که ما تنها هنگامی فقه شیعه را به خوبی میفهمیم که فقه اهلسنت را نیز خوب بشناسیم.
وی افزود: باید مبانی فکری قوی داشته باشیم تا بتوانیم در فضای علمی محکم و استوار گام برداریم.
آیتالله مصباح در پایان اظهار داشت: بیشک رونمایی از این آثار، خدمتی برای آیندگان حوزه است تا آنها در مباحث عقلی گامهای استوارتری برداشته و با مسائل به شکل تقلیدی برخورد نکنند.
روحیه همفکری و همکاری اگر با بصیرت و تقوا همراه شود به موفقیت منجر خواهد شد
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) قم همچنین در دیدار با جمعی از مجمع نمایندگان طلاب با اشاره به اهمیت همکاری گفت: داشتن تفکر تعاون و همکاری و عمل به آن نشانه رشد جامعه تلقی میشود و مسأله تعاون و مشورت یک امر عقلائی است.
وی با اشاره به مشکلات روحانیت در دوران ستمشاهی، گفت: در این دوران سعی شده بود تا قشر روحانی یک قشر پرتوان و پرتحرک و مؤثر نباشد از این رو هم از نظر امکانات مادی و هم از نظر جایگاه اجتماعی، این قشر تضعیف میشد و همین امر به علاوه عوامل دیگری دست به دست هم داد تا حوزویان نتوانند تعاون، مشورت و همفکری داشته باشند و اگر کار تأثیرگذاری صورت میگرفت غالبا سلیقه فردی روحانیان بود.
وی با اشاره به مبارزه امام(ره) با این آفت قبل از انقلاب اظهار داشت: امام خمینی(ره) از همان آغاز نهضت این آفت را دریافت و در صدد ایجاد روحیه تعاون برآمد و حتی راهکارهایی همچون جمع کردن علمای بلاد به صورت هفتگی ارائه داد، هر چند این توصیه امام(ره) در عمل تداوم نیافت.
وی با اشاره به اینکه روحانیت در دوران ستمشاهی تجربه کار جمعی را از دست داده بود، اظهار داشت: این عدم تعاون به صورت یک فرهنگ درآمده و در همه بخشهای جامعه نهادینه شده بود که همین امر مقابله با آن را بسیار دشوار کرده بود.
آیتالله مصباح یزدی با بیان اینکه هنوز هم در برخی از محافل ما این نوع فرهنگ وجود دارد اظهار داشت: مبارزه با این نوع تفکر نیاز به کار ریشهای و تدریجی دارد..
آیتالله مصباح یزدی با اشاره به سوءاستفاده دشمن از عدم تعاون موجود در حوزه خاطر نشان کرد: دشمن با استفاده از این ضعف مسأله دیکتاتوری را مطرح کرد و به صورت چماقی بر سر حوزویان قرار داد.
عضو خبرگان رهبری با تأکید بر لزوم مشارکت جوانان و استفاده از تجربههای بزرگان اظهار داشت: البته باید توجه داشت که نمیتوان هر مسؤولیتی را در هر موقعیتی به افراد واگذار کرد.
استاد اخلاق حوزه علمیه، در قسمتی دیگر از سخنان خود شبهه دشمنان در خصوص حکومت اسلامی را یادآور شد و گفت: از آنجایی که کارآمدی یک مکتب با نتایج آن در عمل قابل ارزیابی است برخی معتقدند مکتب اسلام کارآمد نبوده چرا که علیرغم تشکیل حکومت اسلامی رشوهخواریها، رانت خواریها و امثال آن هنوز وجود دارد.
وی در پاسخ ادامه داد: در اینجا نوعی مغالطه وجود دارد چرا که خداوند انسان را مختار آفریده تا انسان با اختیار خودش راه صحیح را انتخاب کند و اگر خداوند میخواست میتوانست همگان را در مقابل پیامبران خاضع کند، اما چنین نکرد تا زمینه امتحان فراهم شود و کسانی که میخواهند رشد کنند با اختیار خود و کسانی که میخواهند عصیان کنند بدون اجبار عمل کنند. بهعنوان نمونه خداوند میتوانست همانگونه که آتش را بر ابراهیم گلستان کرد، سیدالشهدا علیهالسلام را نیز در عاشورا نجات دهد تا کشته نشود، اما این امتحان الهی بود.
آیتالله مصباح یزدی ادامه داد: پس اینکه عدهای میگویند اگر اسلام خوب بود نباید این مشکلات در جامعه باشد، سخنی نادرست است. چرا که اسلام تنها نشاندهنده راه است و این انسان است که میتواند با اختیار خود حق یا باطل را انتخاب کند، البته اگر فردی راه حق را انتخاب کرد و در این راه استقامت و فداکاری نمود، نصرت الهی نیز شامل حال او خواهد شد.
وی ادامه داد: نمیتوانیم حکومتی بهتر از حکومت علی علیهالسلام و مدیریتی بالاتر از پیغمبر صلیا...علیهوآله و قانونی بالاتر از قرآن داشته باشیم، ولی با وجود مدیریت پیامبر صلیا...علیه وآله و قانون قرآن مردم پس از رحلت ایشان به بیراهه رفتند، پس نباید توقع داشت با تشکیل حکومت اسلامی همه سلمان و ابوذر شوند.
وی در ادامه با اشاره به وظایف روحانیت در رشد و توسعه فرهنگ تعاون و همکاری گفت: آنچه در اثر غفلت و ضعف ما پیش آمده باید با تدبیر حکیمانه و به صورت تدریجی جبران شود، همانگونه که در طول این سیسال تحولاتی در همین حوزه صورت گرفت که اصلاً انتظار نمیرفت، هر چند هنوز فاصله زیادی با نقطه آرمانی داریم.
آیتالله مصباح یزدی با اشاره به مفید بودن تشکیلات از مجمع نمایندگان طلاب تا جامعه مدرسین گفت: باید توجه داشت همه تصمیماتی که در این تشکیلات گرفته میشود وحی منزل نیست، اما قطعاً اینگونه کار کردن نفع فراوانی دارد و باید بین روحانیت ترویج شود.
وی ادامه داد: در همفکری و مشورت باید از کسانی که تجربه و هوش بالایی دارند، استفاده نمود، و قضایای چند ساله اخیر مثال خوبی برای محک زدن خود است؛ چه کسی گمان میکرد برخی افراد با آمریکا و اسرائیل همنوا شوند؟ آیا کسی میتوانست وقوع آن را پیشبینی کند؟
استاد اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: برای پیشرفت در امور اجتماعی دو شرط اساسی شناخت حق یا بصیرت و تقوای الهی نیاز است.
آیتالله مصباح یزدی ضمن تأکید بر همفکری و مشورت با بزرگان گفت: اگر دو شرط بصیرت و تقوا در انسان باشد، قطعاً پیروز و اگر کاری انگیزه الهی نداشته باشد یا بدون بصیرت انجام گیرد خسران آن بیش از نفع آن خواهد بود.
وی همچنین در خصوص پیشرفت در امور اجتماعی گفت: بصیرتافزایی، رشد فکری مردم و تقویت تقوای الهی و اخلاص امری ضروری برای پیشرفت امور اجتماعی است.
موج انقلاب امام خمینی(ره) تا شمال افریقا هم کشیده شده است
آیتالله مصباح یزدی همچنین در دیدار با جمعی از کارکنان دانشگاه فرهنگ و هنر ضمن تشکر از مسؤولان به خاطر زحماتشان در گسترش معارف اسلامی، اظهار داشت: موقعیتها و پیشرفتهایی که نصیب هرکسی در هر زمینهای میشود مانند سکهای دو روست. یک روی آن مربوط به وجود طرح و ایده از طرف شخص و تکمیل و اجرای آن با فراهم شدن امکانات و در نتیجه دستیابی به پیشرفت است که بر اساس فطرت و شرع بر تمام افراد منتفع لازم است شاکر این فعالیتها باشند.
آیتالله مصباح یزدی ادامه داد: روی دیگر سکه این است که خداوند بر ما منت گذاشته تا امکان انجام چنین فعالیتهایی میسر شود. توجه به اینکه خدای متعال چه امکاناتی را فراهم کرده و چه توفیقاتی به ما داده ضروری است و اگر متوجه این نعمات عظیم خدا شویم و بخواهیم خدا را شکر کنیم باید همه وقتمان را به شکرگزاری اختصاص دهیم و فرصتی برای انجام دیگر وظایف نخواهیم داشت، پس تنها راه آن این است که اعتراف کنیم که نمیتوان شکرگزار این نعمتهای عظیم الهی بود.
وی با تقسیم اسباب پیش فیزیکی و معنوی اظهار داشت: باید توجه داشت به غیر از اسباب فیزیکی و طبیعی اسباب معنوی نیز وجود دارد که نقش آن در پیشرفتها بسیار مؤثر است.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: اگر در سالها پیش، نهضت اسلامی توسط امام(ره) جریان نمییافت و در این راه صدها نفر کشته و شکنجه نمیشدند و پس از انقلاب نیز رزمندگان در جبهههای دفاع مقدس جان خود را تقدیم نمیکردند، امروزه مسلماً جایگاه ما اینجا نبود و بسیاری از این پیشرفتها حاصل نمیشد و اینها از اسباب معنوی هستند.
آیتالله مصباح یزدی ادامه داد: اگر حرکت امام و اثرات آن را به موج تشبیه کنیم، نقطه کانونی آن امام(ره) بود و دایره کوچک اطراف آن شاگردان ایشان بودند و کمکم به جامعه سرایت کرد و امروزه نیز میبینیم که موج آن تا شمال آفریقا نیز کشیده شده است و این دستاوردها به خاطر حرکت مخلصانه امام خمینی(ره) بود.
استاد مصباح یزدی خاطر نشان کرد: رمز پیشرفت امام(ره)، عمل ایشان طبق خواسته خداوند بود، یعنی امام خمینی(ره) در طول عمر شریف خود، چه در آغاز نهضت و چه پس از انقلاب اسلامی و چه در تبعید تنها به خواست خدا توجه میکرد و عمل خود را بر طبق خواست او تنظیم میکرد و از هیچ چیزی در این مسیر هراس نداشت. حتی اگر گاهی به ایشان انتقاد میشد معتقد بودند ما مأمور به وظیفه هستیم نه نتیجه.
وی ادامه داد: ما باید این رمز یعنی بندگی خالصانه خداوند را به کار گیریم و به دنبال اجرای خواست خدا باشیم تا کارمان در دنیا تأثیرگذارتر باشد و دامنه منافعش به قیامت هم برسد.
آیتالله مصباح یزدی با اشاره به اینکه جهان امروز به آیینی سعادتبخش نیاز دارد، اظهار داشت: این آیین به جز دین اسلام و مذهب اهل بیت نیست و کلید آن به دست شما و امثال شماست، چرا که برخی از مردم دنیا هنوز نسبت به اسلام جاهل هستند و برخی نیز دین اسلام را دوست دارند و آن را پذیرفتهاند، اما دستیابی به همه معارف دین برای آنها میسر نیست.
وی با اشاره به نمونهای گفت: پس از اینکه شهرت انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) در دنیا پیچید، عدهای در آن سوی جهان در کشور آرژانتین در صدد شناخت اسلام برآمدند، و حتی برای این کار حاضر شدند به یک یهودی پول بدهند تا وی اسلام را به آنان بیاموزد!