درس‌ها و عبرت‌های انقلاب اسلامی برای بیداری اسلامی

سیدمهدى حسینى
انقلاب ها در دنیا تجربیات فراوانی را پیش روی ملت ها قرار داده اند. انقلاب اسلامی نیز علاوه بر تجربیات گذشته، درس ها و عبرت های آموزنده ای در دوران معاصر ارائه داده است که تحولات جدیدی که به تأثیر از انقلاب اسلامی در جهان اسلام در حال رقم خوردن است و از آن به بیداری اسلامی یاد می شود، نمونه ای از این درس ها و عبرت هاست. با توجه به اینکه در آستانه سی وسومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هستیم و رهنمودهای امام راحل که فرمودند: «ما انقلاب مان را به جهان صادر می کنیم» پیش روی ما قرار دارد و در واقع ایشان سمت هدایت را نشان دادند که به کدام سو باید رفت و امروز سیل جریان ها به این سمت و سو راه یافته و به پیش می روند، اما نیازمند به درس ها و عبرت ها و آموزه های انقلاب اسلامی هستند که به ذکر چند محور کلی در زیر اکتفا می کنیم.
1- انقلاب اسلامی در قواعد بازی دولت‌های استعماری به پیش نرفت. مهم ترین عامل پیش برنده انقلاب اسلامی و بهترین درسی که انقلاب برای همه مبارزان جهان اسلام به ارمغان آورد، موضوع «احیای دستورات اسلام» بود که هدف اصلی قرار گرفت و مرحله به مرحله به سمت جلو حرکت کرد. امام خمینی(ره) در این رابطه مکرر یادآور می شدند که «ما باید اسلام را به پیش ببریم و در همه جای دنیا ان شاء الله اسلام را صادر کنیم و قدرت اسلام را به تمام ابرقدرت ها بفهمانیم.»
امام(ره) در رهنمود دیگری می فرمایند: «باید راه طولانی را طی کنیم و آن راه طولانی این است که بیرق اسلام را در همه قطب های زمین به اهتزاز در آوریم...» انقلاب اسلامی به جنبش ها و خیزش های بیداری در جهان اسلام امروز این درس را می دهد؛ «داشتن هدف بزرگ» که باید به درستی درک شود و بحث و تحلیل پیرامون آن از ضروریات است. انتظار امام خمینی(ره) از همه مسلمانان این بود که «اسلام مظلوم است. الان در دنیا غریب است.» باید اسلام را از غربت در آورد و پیام آزادی بخش آن را به بشریت تحت ستم رساند.
2- عبرت و پند پیش‌روی بیداری اسلامی که در سیر جریان انقلاب اسلامی آشکار شد «گوش دادن به فرمان رهبری» بوده و هست. محور اساسی در تحولات اسلام «رهبری» است که در انقلاب اسلامی ایران تحت عنوان «امام» و «ولایت فقیه» عملیاتی شد و اطاعت پذیری و پیروی از فرامین رهبری انقلاب امروز مهم ترین نیاز جنبش به حساب می آید. اطاعت پذیری یکی از ضمانت های اساسی پیروزی انقلاب اسلامی در برابر دشمنانش بوده و هست و در این باره امام خمینی(ره) سفارش کردند: «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیب نرسد.»
این، هم درس است و هم عبرت برای همه نسل ها و عصرها و جوامع بیداری اسلامی.
3- درس آموزنده و موثر دیگری که انقلاب اسلامی در راستای بیداری به جهانیان داد، «امید» در رسیدن به هدف بود. مبارزان انقلاب اسلامی در سخت ترین شرایط هرگز در راه خود مأیوس نشدند. هر چه «اهرم های فشار» رژیم شاه از قبیل زندان، تبعید، شکنجه، محرومیت، حکومت نظامی، دولت نظامی، طرح کودتا، کشتار جمعی، تهمت ها و برچسب ها، بر مبارزان و انقلابیون شدیدتر وارد می شد هیچ ناامید نمی شدند و امید به آینده بهتر را پیش روی خود می دیدند. به عنوان مثال انقلاب اسلامی در طول دوران مبارزاتش هیچ گاه از دستگاه رسانه ای و اطلاع رسانی فراگیر برخوردار نبود، اما با ابتکارات ویژه و با روش سنتی با کمترین امکانات و به صورت دستی به سرعت اخبار و حوادث خود را منتشر می کردند.
نکته مهم و نهفته در رویه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی عنصر «ساده زیستی»، «نبودن تشریفات» و «نداشتن هیچ توقع و انتظار» بود که اجازه ورود هیچ گونه تجمل گرایی را به خود راه نداد. این امتیازی بود که از متن و روح رهبری نشأت گرفته بود و بسیاری از موفقیت ها و حماسه ها مرهون همین خط مشی بود. ایشان دنیای خود را با معنویت و آخرت گرایی معامله کرده بودند. این درس بزرگی از انقلاب اسلامی برای بیداری اسلامی امروز در جهان است.
4- انقلاب اسلامی ایران به همه جهانیان این درس را داد که اداره و مدیریت انقلاب نباید «وابسته» به تشکیلات خاصی باشد. تحولات ناشی از تشکیلات خاص به طور طبیعی در دام انحراف افتاده اند.
امام خمینی(ره) اجازه نداد ابتکار عمل انقلاب اسلامی به دست دسته ها، احزاب و گروه ها بیفتد و علاوه بر آن بدون وابستگی به هیچ کشور و چشمد اشت به کمک مالی و اقتصادی ابرقدرت ها را دنبال کردند و این خط بسیار راه گشا بود و روند فعالیت انقلابیون را منسجم تر می کرد و به همه دولت ها و مبارزان درس واقعی «خودکفایی»، «استقلال»، «اتکا به عوامل داخلی و نیروهای خودی» داد.
5- درس بزرگی که انقلاب اسلامی برای بیداری اسلامی دارد داشتن «همبستگی» به جای «وابستگی» است. انقلاب اسلامی ایران وابستگی نداشت، اما با مردم دنیا و مبارزان همبستگی داشت و بدون هیچ ترس و واهمه ای بر حسب معمول دنیای امروز شجاعانه همبستگی خود را با ملل محروم و تحت ستم اعلام می کرد و پس از پیروزی هم در قانون اساسی خود اصلی را تحت عنوان «حمایت از نهضت ها و جنبش های آزادی بخش» گنجاند و در این رابطه با تمام توان به آن اهتمام کرد. نمونه بارز آن، اینکه مخالفت علنی خود را با رژیم اشغالگر فلسطین اعلام داشت و خواستار بازگشت مردم آواره فلسطین به موطن خودشان شد و در این رابطه از هیچ کوششی دریغ نکرد و از مردم تحت فشار لبنان به طور علنی حمایت کرد و امام خمینی(ره) صریحاً اعلام کرد: «همه مستضعفان جهان در مقابل مستکبران بایستند و مسائل خودشان را أخذ کنند و حق خودشان را بگیرند.»
6- یکی دیگر از مهم‌ترین و ضروری‌ترین درس عبرت‌ها برای بیداری اسلامی، آسیب شناسی انقلاب اسلامی است. شناخت آسیب ها و آفات انقلاب اسلامی عبرتی بس گرانبها برای انقلابیون جهان است.
انقلاب اسلامی در اثر نداشتن تجربه و یا اعتماد کردن به جای تأمل و تحقیق، هزینه جبران ناپذیری را متحمل شد. شهادت بسیاری از شخصیت ها و متفکران و نخبگان ارزشمندی همچون؛ شهید مطهری، شهید عراقی، شهید مفتح، شهید قاضی طباطبایی، شهید قرنی، بهشتی، دستغیب، صدوقی، مدنی، اشرفی اصفهانی، باهنر، رجایی، هاشمی نژاد و ده ها نخبه و متفکر نظام که توسط منافقین کوردل به شهادت رسیدند، بخشی از این هزینه هاست.البته نظام جمهوری اسلامی با خلأ شخصیت مواجه نشد و خون پاک آنها برکات زیادی را به ارمغان آورد. انقلابیون بیداری اسلامی باید بدانند که دشمن برای «نفوذ دادن» عوامل خود برنامه دارد تا در فرصت مناسب ضربه کاری را وارد کند.
7- یکی از اقدامات شایسته انقلاب اسلامی که برای بیداری اسلامی هم درس و هم عبرت است تأسیس نهادهای جدید برخاسته و جوشیده از متن مردم انقلابی بود این نهادها با موضوعات تخصصی خود اقدام به جذب جوانان پرشور و آشنا با اهداف انقلاب کرد که فقط به «حفظ دستاوردهای گذشته» و «تداوم انقلاب» می‌اندیشید. برخی از نهادهای امنیتی : سیاسی مانند کمیته های انقلاب، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بعضی از نهادها در عرصه مسائل خدماتی و عمرانی مانند جهاد سازندگی، تعدادی از نهادها در مسائل اقتصادی و امدادی، مانند کمیته امداد، بنیاد مستضعفان، نهادهای دیگر آموزشی و تربیتی : فرهنگی : تبلیغی مانند سازمان تبلیغات، نهضت سوادآموزی و امور تربیتی را عهده دار شدند و هر یک در تکمیل و تقویت انقلاب بسیار موثر بودند و بسیاری از سازمان ها و نهادهایی که از رژیم گذشته باقی مانده بود را در راستای اهداف انقلاب اسلامی ساماندهی کردند.