- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
یکم) دهه حساس و تعیین‌کننده پیشرفت و عدالت:
ایران اسلامی در مسیر تکاملی خود به دهه حساس و تعیین‌کننده پیشرفت و عدالت رسیده است. در این مرحله بیش از هر زمان نیاز به همگرایی، همفکری و همکاری در مقیاس ملی داریم. در عرصه خارجی نیز تشکیل جبهه مقاومت علیه هجوم سنگین استکبار جهانی یک الزام و ضرورت اجتناب ناپذیر است.«گستره تهاجم جبهه استکبار، همه کشورهای دنیاست اما در این تهاجم مهمترین هدف، نظام جمهوری اسلامی است زیرا نظام اسلامی در مقابل نظام سلطه ایستاده و اثبات کرده که در ایستادگی خود صادق است و توانایی مقابله و پیشرفت را دارد.»(1)
«از جمله اساسی ترین کارهای دشمنان در مقابله با کشور ما، مسائل اقتصادی است. البته در عرصه های فرهنگی هم فعالند، در عرصه سیاسی هم فعالند؛ در عرصه انحصارات علمی هم فعالند، اما در عرصه اقتصادی فعالیت بسیار زیادی دارند. همین تحریم هایی که دشمنان ملت ایران زمینه سازی کردند یا آن را علیه ملت ایران اعمال کردند و... از مسئولان کشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخش های دیگری که مربوط به مسائل اقتصادی می شوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم که در عرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند. حرکت طبیعی کافی نیست، باید در این میدان، حرکت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم.»(2)
به نظر می رسد طرح جهاد اقتصادی از جانب مقام معظم رهبری تکمیل کننده طرح سیاسی مردم سالاری دینی و طرح جامع علمی و مهندسی فرهنگی کشور می باشد که یک نظام جامع را برای تحقق تمدن نوین اسلامی پیش رو قرار می دهد.
دوم) درک مفهوم جهاد اقتصادی:
جهاد اقتصادی مفهومی ارزشی در فرهنگ اسلامی است که بیانگر تلاش و مجاهدت مقدس در عرصه های مختلف اقتصادی است در دهه های گذشته نیز شاهد حضور این مفهوم به همراه موضوعاتی از قبیل جهاد نظامی، جهاد سازندگی، جهاد علمی، جهاد فرهنگی و... بودیم. خاستگاه مفهومی جهاد، ایثار و تلاش مضاعف در جهت جلب رضایت باری تعالی است. اضافه شدن کلمه جهاد به دیگر مفاهیم و موضوعات موجب ارتقا و تعالی معنای آن موضوع می شود.جهاد اقتصادی به معنای کار و کوشش ایثارگرانه با قصد قربت در صحنه جنگ اقتصادی با دشمن است، بر این مبنا لزوم تحول و تغییر نگاه و رویکرد به مقوله اقتصاد ضرورت می یابد. جهاد اقتصادی نظریه ممتازی در بین نظریات اقتصادی موجود دنیا است که در صورت تحقق همه جانبه آن شاهد انقلابی عظیم در عرصه اقتصاد جهانی خواهیم بود.
سوم) «سند چشم‌انداز 20 ساله » رهیافتی استراتژیک در مباحث اقتصادی:
بیتردید «سند چشم‌انداز 20 ساله» مهمترین سند بالا دستی است که پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در کشورمان به تصویب رسیدهاست. این سند مهمترین راهکار برای رسیدن به اهداف مورد نظر و در واقع رهیافتی استراتژیک در مباحث اقتصادی، سیاسی، فرهنگی وبرنامه‌ریزی کشور است که جمهوری اسلامی ایران 1404 را کشوری توسعهیافته، فعال و تاثیرگذار دراقتصاد جهانی معرفی می‌کند .
سال 1390 نخستین سال از اجرای برنامه پنجم بود که از اهمیت بسزایی برخوردار بود؛ زیرا از یکسو، این برنامه گام نهادن در حساسترین و تاثیرگذارترین پلههای سند چشم‌انداز در افق 1404 است و از سویی دیگر در زمانیکه برنامه پنجم در سال 1395 خورشیدی پایان می‌پذیرد، تنها 9 سال تا پایان سند چشم‌انداز باقی خواهدماند و روشن است که باید در بسیاری از احکام مندرج در سند چشم‌انداز نظام توسعه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، جمهوری اسلامی ایران به رتبه‌های اول و دوم منطقه و حتی جهان رسیده باشد. پس شاید بی دلیل نباشد که برنامه پنجم توسعه را نقشه راه سند چشم‌انداز بخوانیم؛ لذا از آنجایی‌که سیاست‌های اقتصادی برنامه پنجساله لازم است در جهت سیاست‌های کلی اعلامشده برای سال1404 کشور باشد، رعایت اصولی که این هدف را میسر می‌کند، مورد نیاز است .
چهارم) تحقق جهاد اقتصادی با استقرار «مدل بومی پیشرفت»:
بی تردید جهاد اقتصادی بدون استقرار«مدل بومی پیشرفت» و حرکت از سمت «مقاومت اقتصادی» به سوی یک «اقتصاد مقاومتی» که رهبری بارها در سخنان خود بدانها اشاره داشتهاند، میسر نخواهد بود. دستیابی به این مدلها، نیازمند تدوین شاخصهها و مؤلفههایی است که باید توسط اندیشمندان اقتصادی حوزه ودانشگاه به بحث گذاشته شود و با توجه به آگاهی همگانی برناکارآمدی اقتصاد سرمایهداری وتبدیل شدن اقتصاد اسلامی به یک جریان فکری غالب و یک دغدغه عمومی درجامعه علمی کشور، با توجه به فرمایشات‌پی درپی مقام معظم رهبری درقالبهای خاص خود، اجرایی شود .
این مهم، نیازمند تدوین مدل بومی پیشرفت و اصلاح سیاستها و راهبردهای کلان اقتصادی کشور است که به نوعی میتوان گفت که در طرح تحول اقتصادی کشورکه نخستین محور آن، یعنی هدفمندسازی یارانهها در سال گذشته عملیاتی شد، مورد تأکید قرارگرفته است. انتظار میرود با عملیاتی شدن دیگر محورهای طرح تحول اقتصادی در سال 1391، یعنی طرح تحول بانکی،مالیاتی وگمرکی ودیگر موارد، باجهاد اقتصادی تک تک شهروندان ایرانی، نظام جمهوری اسلامی چهارمین سال از دهه پیشرفت و عدالت را با پیروزی و پیشرفت پشت سر بگذارد.(3)
پنجم) لوازم موفقیت «جهاد اقتصادی»:
صاحب نظران به‌درستی اعتقاد دارندکه عوامل مشروحه ذیل ازلوازم موفقیت «جهاد اقتصادی»باید برشمرده شوند :
1- پیشگام شدن مسئولان برای کاهش هزینه‌های دولتی درزمینه‌های مختلف ازمصارف غیرضروری انرژی تا هزینه‌های بی‌خاصیت واحیاناًمضربرگزاری سمینارهاوسفرهاواقدامات دیگر. 2- آمارها نشان می‌دهنددستگاه‌های رسمی کشوربا بیشترین هزینه‌ها درصدرفهرستی قرارمی‌گیرندکه بایدبرای جهاد اقتصادی تلاش کنند. 3- دادن اطلاعات صحیح به مردم و پرهیزازشعارهای بی پشتوانه . 4- استفاده از مدیران با تجربه و پرهیز از برچسب زدن‌های باندی و گروهی به آنا ن .
5 - مبارزه با مفاسد اقتصادی . 6- پرهیز از شعاری برخورد کردن با نام و عنوان«جهاد اقتصادی».
7- رسانه ملی، سایررسانه ها،دستگاه‌های رسمی ومسئول اعم ازاجرایی، تقنینی وقضائی باید با این موضوع برخورد عملی نمایند. 8- اصلاح قوانین و بوروکراسی‌های پیچیده دولتی، نظام بانکی، بیمه‌ای، پولی و قانون کار. 9- تسهیل سرمایه‌گذاری و آزادسازی اقتصادی. 10- برنامه ریزی صحیح و دقیق و حمایت از تشکل های کارآفرین در مسیر رشد و توسعه اقتصادی. 11- حل معضل بیکاری و اشتغالزایی درگرو رشد و شکوفایی اقتصادی کشور. 12- موردتوجه قراردادن سرمایه گذاری گسترده درتمامی حوزه های مختلف اقتصادی واز جمله اجرای طرح های آمایش تجاری،ایجاد برند های تولیدی و تجاری و تبلیغات برای معرفی این برند ها برای بازارهای داخلی وخارجی .
13- به کارگیری گسترده ترمنابع بانکی و همچنین فعال ترکردن صندوق توسعه ملی برای پشتیبانی از سرمایه گذاری داخلی .14- تکمیل اجرای اصل 44 قانون اساسی و توسعه حضور بخش خصوصی. 15- بهبود بیش ازپیش فضای کسب وکارو توسعه فضای رقابتی و بهبود بهره وری درهمه حوزه های تولیدی تجاری واقتصادی کشور.
16- افزایش درآمد سرانه،کاهش ضریب جینی و فاصله طبقاتی و افزایش رفاه اجتماعی ، افزایش اشتغال و بهبود همه شاخص های اقتصاد کلان و خرد جامعه. (4)
ششم ) اقتصاد فرهنگ از محورهای مهم در عرصه اقتصاد اسلامی:
از محورهای مهم دیگر در عرصه اقتصاد اسلامی، اقتصاد فرهنگ است که شامل کلیه منابع انسانی، مالی، تجهیزات، سخت افزار، فضا و امکانات می باشد. اقتصاد مربوط به بخش فرهنگ نقش مؤثری در پیشرفت فرهنگ اسلامی در سطوح مختلف جامعه دارد. حال اگر توسعه اقتصاد فرهنگ مبتنی بر فرهنگ اقتصادی منبعث از اسلام نباشد، نه تنها موجب پیشرفت جامعه اسلامی نمی شود، بلکه به عنوان یک اهرم بازدارنده و مخرب عمل می کند و مانع پیشرفت فرهنگ اسلامی در تمامی ابعاد خواهد شد.
پس اگر فرهنگ اسلامی را پایه و اساس شکل گیری تمامی پدیده ها از جمله نظام اقتصادی بدانیم، آن گاه درخواهیم یافت اقتصاد فرهنگ تابعی ازفرهنگ اقتصاد می باشد که امروزه از آن به‌عنوان مکتب اقتصادی یاد می شود پس جهاد اقتصادی یکی ازارکان مکتب اقتصاد اسلامی است و دیگر ارکان شامل عدالت اقتصادی، تدبیر معیشت و عقلانیت اقتصادی، الگوی تولید، توزیع و مصرف اقتصادی است. ارکان مذکور اصطلاحا فرهنگ اقتصاد نامیده می شود. حال اگراقتصاد خالی ازاین ارکان باشد دیگر نمی توان آن را اقتصاد اسلامی نامید پس اسلامیت اقتصاد متقوم به وجود معنویت، عدالت، عقلانیت در عرصه تولید، توزیع و مصرف ثروت، برخاسته از فرهنگ اسلامی است.
فرهنگی که برپایه معنویت، عدالت و عقلانیت دینی بنا شود، فرهنگ سالم، مقتدر و بالنده خواهد بود. آن گاه حضور و جریان این فرهنگ در سایر ابعاد جامعه از جمله حضور فرهنگ در نظام سیاسی، حضور فرهنگ در نظام فرهنگی و حضور فرهنگ درنظام اقتصادی موجب سلامت نظام سیاسی، فرهنگی و اقتصادی می شود. پس درمرحله اول به‌وسیله فرهنگ دینی کلیه نظامات جامعه را باید مهندسی کرد ودرمرحله دوم وقتی که آن نظامات شکل گرفتند یعنی هرگاه نظام اقتصادی برپایه فرهنگ دینی تعریف و مهندسی شد آن گاه اقتصاد سیا ست، اقتصاد فرهنگ واقتصاد درحوزه اقتصاد نیزپاک، تعالی بخش وسالم و بالنده خواهند بود ومی تواند درخدمت اهداف متعالی و روح بخش اسلام باشد.
هفتم) تبیین و تعریف علمی از اقتصاد مقاومتی:
حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار جمعی از محققان، پژوهشگران، متخصصان و نوآوران در عرصه علم و فناوری و مسئولان شرکت های
دانش بنیان و پارک های علم و فناوری در 8 مرداد با بیان اینکه یکی از راه‌های عبور از مقطع حساس و سرنوشت ساز کنونی ، جدی گرفتن اقتصاد مقاومتی است تأکید کردند: « اقتصاد مقاومتی یک شعار نیست، بلکه یک واقعیتی است که می بایست محقق شود » .درادبیات اقتصادی معمولا برای حمایت ازاقتصاد وبویژه تولید ملی بیشترازواژه اقتصاد حمایتی ( Protectionism ) استفاده می کنند واین واژه بدان معناست که اقتصاد ملی باید ازهر نظرمورد حمایت جدی قرار گیرد. البته شایان توجه است که واژه اقتصاد مقاومتی که توسط رهبری به کار برده شد بسیار فراتر از اقتصاد حمایتی و دربردارنده ابعاد نوین و بسیار گسترده ای در عرصه اقتصاد ملی و بین الملل می باشد.
اقتصاددانان درتعریف اقتصاد مقاومتی می‌گویند اقتصاد مقاومتی در رویارویی و تقابل با اقتصاد وابسته و مصرف‌کننده قرار می‌گیرد، منفعل نیست و در مقابل اهداف اقتصادی سلطه ایستادگی می‌کند، سعی در تغییر ساختارهای اقتصادی موجود وبومی‌سازی آن براساس جهان‌بینی و اهداف دارد.اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزه‌های فشار و متعاقبا تلاش برای کنترل وبی‌اثر کردن آنها و در شرایط آرمانی تلاش برای تبدیل این فشارها به فرصت است. اقتصاد مقاومتی درراستای کاهش وابستگی‌ها و تاکید روی مزیت‌های تولید داخل و تلاش بر خوداتکایی است.
پی‌نوشتها در دفتر روزنامه موجود است.
