بایسته های سیاست خارجی دولت جدید

پایگاه بصیرت؛ گروه سیاست خارجی: با روی کار آمدن هر دولت جدیدی، تغییراتی در رویکرد و شیوه های اعمال سیاست خارجی کشور به وجود می آید. با توجه به حساسیت شرایط کشور، حوزه سیاست خارجی نیز با موضوعات حساس و مهمی مواجه است. از طرفی دکتر روحانی که زمانی مسئولیت مذاکرات هسته ای ایران در سطح بین الملل را بر عهده داشت، احتمالا برنامه های جدیدی در خصوص چگونگی پیشبرد دیپلماسی هسته ای خواهد داشت و دکتر محمدجواد ظریف نیز که توانست با کسب 232 رأی موافق  وزیر خارجه دولت یازدهم شود، این برنامه ها را دنبال خواهد کرد.

در این جهت پایگاه بصیرت در گفتگو با حسن آصفری، نماینده محترم اراک، خندان و کمیجان و دبیر کمیسیون امنیت ملی مجلس، به بررسی رویکرد دکتر روحانی و وزیر خارجه وی به عرصه سیاست خارجی و اولویت های مطرح در این حوزه پرداخته است:   

پایگاه بصیرت: پیش بینی می شد که مجلس نگاه مثبتی به آقای ظریف داشته باشد، چه مقولاتی در دادن رأی اعتماد مجلس به ایشان مؤثر بود؟

آصفری: با توجه به سوابق آقای ظریف در حوزه سیاست خارجی و سابقة کاری که در بخش های دیپلماسی ما داشته و با توجه به توانمندی ایشان و اشرافیتی که به مسائل بین المللی و خاورمیانه دارد، لذا مجلس نظرش به جناب آقای ظریف مثبت بود.

همچنین با توجه به دفاعی که آقای ظریف در مجلس داشته و صحبت ها و برنامه هایی که ایشان در آن ها تاکید داشتند بر اساس سه اصل حکمت، عزت و مصلحت قرار است سیاست خارجی ما را توسعه دهند و نیز با توجه به دیدگاه شان نسبت به رژیم صهیونیستی که در صحبت هایشان انزجار خودشان را اعلام کردند و عدم ارتباط با کشورهایی که به دنبال سوء استفاده هستند و به دنبال این هستند که عزت ملت ایران از بین برود و با توجه به دیدگاه های آقای ظریف که در جهت توسعه روابط بین المللی داشتند، مجلس با وزارت ایشان موافق کرد.

بصیرت: رویکرد آقای روحانی به سیاست خارجی کشور از نگاه مجلس چگونه ارزیابی می شود؟

آصفری: مجلس توقع دارد که آقای روحانی در بحث تعاملات بین المللی اولا که صبر و حوصله به خرج دهد و لزومی ندارد که ما عجولانه تصمیم بگیریم و بایستی دیدگاه های مقام معظم رهبری که در خصوص منافع کلان ملت، ایشان نظرات بسیار درست و مثبتی دارند که واقعا به درد کشور و حتی کشورهای خاورمیانه می کند، رئیس جمهور باید در رویکرد سیاست خارجی دولتش اینها را در نظر داشته باشند و اصول قانون اساسی به ویژه اصل 57 و اصول عزت، حکمت و مصلحت نظام را مدنظر داشته باشند و دولت یازدهم خدای ناکرده از روی نقطه ضعف نخواهد با کشورها صحبت کنیم و مسائل خود را دنبال کنیم. امروز جمهوری اسلامی ایران دارای توانایی بسیار ارزشمندی در سطح بین المللی و خاورمیانه است و در آرامش منطقه و جلوگیری از مناشقات و منازعات منطقه ایی تأثیر مهمی می تواند داشته باشد. رویکردی که کشورهای منطقه به جمهوری اسلامی ایران دارند و دیگر کشورهای دنیا که ما در اجلاس جنبش غیرمتعهدها شاهد آن بودیم علیرغم تلاشی که غربی ها انجام دادند تا حضور کشورها در جنبش غیرمتعهدها در سطح پایین برگزار شود، ولی دیدیم که حضور بسیار چشمگیر و گسترده بود و اینها همه به خاطر مقاومت ملت ایران و جایگاه ملت ایران در سطح بین الملل و موضع گیری های قاطعانه، منطقی و اصولی مقام معظم رهبری در خصوص ارتباط با کشورها است. این ها باید مدنظر آقای روحانی باشد و اگر قرار است که قراردادهایی، معاهداتی و تفاهماتی با کشورها شکل بگیرد، حتما باید نظر مجلس شورای اسلامی را در نظر بگیرد و آقای روحانی بایستی در چارچوب قانون و اصول قانون اساسی قدم بردارد.

 در بحث هسته ایی استراتژی کلان نظام وجود دارد و موضوعی نیست که کسی بتواند از آن عدول کند. در این باره ما در مجلس نظر آقای ظریف را سؤال کردیم و ایشان در مجلس پاسخ دادند که به هیچ وجه ما قرار نیست در مواضع هسته ایی کوتاه بیاییم و ما آماده گفتگو و مذاکره هستیم، اما به شرط این که طرف مقابل قبول کند که این حق قانونی جمهوری اسلامی ایران است که از انرژی صلح آمیز هسته ایی استفاده کند.

بصیرت: تیم هست�� ای دولت جدید مرکب از چه افرادی خواهد بود و مجلس چه نگاهی به این تیم دارد؟

آصفری: از آنجا که قانون اساسی مشخص کرده که مجلس شورای اسلامی در تمام تفاهمات و توافقات بین المللی بایستی نظارت داشته باشد و موافقت مجلس در این باره بسیار مهم است. همچنان که در مجلس تصویب کردیم که سطح روابط مان با بریتانیا به سطح کاردار تغییر کند و لذا اینها اختیاراتی است که مجلس دارد و بایستی که تیم مذاکره کننده هسته ای دولت جدید با نظر مجلس بسته شود و توقع است که نظرات مجلس در نظر گرفته شود. همچنین بایستی در موضوع مذاکرات هسته ای از روی اقتدار و قوت با طرف مقابل مذاکره شود و با توجه به اینکه ما جزء 60 کشو��ی هستیم که معاهده NPT را پذیرفته، بنابراین انرژی صلح آمیز هسته ایی حق قانونی ملت است. ما بایستی شفاف سازی را از طرف مقابل بخواهیم و امروز گام مثبتی را جمهوری اسلامی ایران برداشته و الان نو��ت غربی ها و نوبت 5+1است که گام مثبت بردارند و اگر این گام مثبت دو طرفه نباشد مطمئنا مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید. در موضوع هسته ایی ایران هم غرب می داند و همه دنیا خبر دارد که ما به دنبال تولید سلاح هسته ایی نیستیم و اصلا نیازی نداریم. حتی ما درخواست داشتیم از غربی ها که نشست جهان عاری از سلاح های هسته ایی را برگزار کنند و ما آماده این موضوع هستیم و آن کسی که مقاومت کرده و حاضر نیست نشست برگزار شود خود غربی ها هستند و بایستی حق قانونی ملت ایران در موضوع هسته ایی لحاظ شود. حالا در بحث میزان درصد غنی سازی قابل بحث و گفتگو است، اما اگر آنها نپذیرند که انرژی هسته ایی حق مسلم برای ملت ایران است ما با این شرایط مذاکرات را دنبال نمی کنیم و مجلس این موضوع را تایید نمی کند و قبول نداریم. اگر قرار است مذاکراتی انجام بگیرد بایستی در وهله اول طرف مقابل نظر مثبت خود را در موضوع هسته ایی ایران اعلام کند و بعد می توانیم در موضوع این که غنی سازی چند درصد و به چه طریقی باشد گفتگو کنیم.

بصیرت: گفته می شود آقای روحانی خواستار انتقال پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه است، در صورت عملیاتی شدن این موضع نظر جنابعالی در این باره چیست؟

آصفری: این یک موضوعی است که بستگی به منافع ملی کشور دارد و منافع ملی کشور هم مرتبط به یک دستگاه خاص نیست. اعتقاد ما این است که تا زمانی که غرب مواضع خود را در  موضوع هسته ایی کشورمان شفاف نکند،بایستی روند برنامه هسته ای از طریق شورای عالی امنیت ملی دنبال شود. باشد و وزاارت خارجه هم در آنجا نماینده دارد و مشکلی در این قضیه نیست. اگر غرب پرونده هسته ای ایران را از شورای امنیت سازمان ملل خارج کند و آن نگاه امنیتی را از پرونده جمهوری اسلامی ایران بردارد، بعد ما می توانیم روی انتقال موضوع هسته ای به وزارت خارجه بحث کنیم و در غیر این صورت انجام این کار به نظر من نه به مسئلت دولت است و نه می تواند فضای موفقی در پیگیری پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. انتقال پرونده هسته ای به وزارت خارجه نمی تواند تغییر آنچنانی در موضوع هسته ایی ما ایجاد کند و فعلا بایستی در همان شورای عالی امنیت ملی موضوع پیگیری شود منتهی با حضور نماینده هایی از مجلس و دولت که موضوع را دنبال کنند و آن ها هم مشکلی از این جهت ندارند. برنامه هسته ای فعلا به منافع ملی کشور ارتباط دارد و منافع ملی هم با بعضی از مسائل دیپلماسی تفاوت هایی دارد که نمی شود صرفا نگاهمان به این موضوع از بعد فقط دیپلماسی باشد چرا که امروز بخشی از نیاز هسته ایی برای مسائل اقتصادی و مسائل پزشکی می باشد که این ها به بحث منافع ملی ما گره خورده است.

بصیرت: در حیطه سیاست خارجی مهم ترین مسائل پیش روی دولت یازدهم چیست و چه توصیه هایی در این زمینه وجود دارد؟

آصفری: اولین موضوع به نظر من اتفاقاتی که در کشورهای منطقه به ویژه کشورهای همسایه مثل سوریه، عراق، بحرین، افغانستان و مصر و کشورهای دیگر در حال شکل گیری است موضوع مهمی است که ما بالاخره نمی توانیم نسبت به همسایه های خودمان بی تفاوت باشیم.

دوم بحث توسعه روابط بین المللی با کشورهای مختلف است که این هم یکی از بحث های است که وزارت خارجه ما در این خصوص قدم بر دارد و گام مثبت بردارد تا بتوانیم سطح ارتباطمان را با کشورهای دیگر تقویت کنیم و توسعه بدهیم.

سومین موضوع جنبش غیرمتعهدها است که متاسفانه یک سال و نیم از ریاست ایران بر آن گذشته ولی ما هیچ استفاده ای نه برای ایران و نه برای کشورهای عضو نتوانستیم بکنیم. متاسفانه دبیرخانه این جنبش فعال نبوده و بایستی وزارت خارجه دولت جدید در جهت فعال کردن و استفاده بهینه از آن تلاش کند.

چهارمین موضوع ارائه راهکارهایی برای برداشتن تحریم ها است که بایستی دستگاه دیپلماسی وزارت خارجه ما در این خصوص کار کند. علیرغم اینکه غربی ها دنبال این بودند که ایران را در حال انزوا قرار دهند ولی در مراسم تحلیف ریاست جمهوری نزدیک به 50 کشور دنیا در سطح هیئت های مختلف رئیس جمهوری و هیئت های مختلف وزارت خارجه در ایران حضور داشتند که از این نقاط قوت بایستی در جهت توسعه روابط بین الملل استفاده کنیم و بهره بگیریم.

با تشکر از جناب آقای آصفری که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.

تهیه و تنظیم: وحید قاسمی