یادداشت:آقای اردوغان اولویت ایران تغییر کرده است

پایگاه بصیرت/اگرچه سفر امروز رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به ایران با برنامه قبلی است، با موضوع بسیار مهمی همزمان شده که از جنبه خاصی می‌تواند این سفر و دستاوردهایش را تحت تأثیر قرار دهد. طی یک دهه گذشته که تحریم‌های ناعادلانه غرب علیه ایران روند افزایشی پیدا کرد، تعاملات اقتصادی ترکیه با ایران راه تنفس مناسبی برای ایران بود که البته منافع اقتصادی قابل توجهی را هم نصیب ترکیه کرد. فراز و فرودهای سیاست خارجی ترکیه در زمان حاکمیت حزب عدالت و توسعه در نهایت به بلندپروازی‌های اردوغان و هم‌حزبی‌هایش منجر شد تا آنجا که ترکیه با فاصله‌گرفتن از مواضع سیاسی نزدیک به ایران، مشی را در پیش گرفت که رفته‌رفته در مسائلی در نقطه مقابل ایران قرار گرفت؛ اما در عین حال روابط به‌ویژه در عرصه اقتصادی با قوت و استحکام ادامه داشت تا اینکه اظهارات تند چند روز پیش اردوغان و پس از آن اعلام برنامه سفر وی به ایران و تحولات اخیر پیش‌آمده در روند مذاکرات هسته‌ای اقتضائات جدیدی را در روابط ایران با ترکیه ایجاب کرد. اردوغان حدود دو هفته پیش در مصاحبه با شبکه تلویزیونی فرانس24 ادعا کرد، ایران در حال تلاش برای تسلط بر خاورمیانه است که تلاش‌های آن سبب آزار آنکارا، عربستان و کشورهای عرب خلیج‌فارس شده است. اردوغان تأکید کرد، اصلاً نمی‌توان شرایط فعلی را تحمل کرد و ایران باید این را بفهمد. وی ضمن حمایت از حمله عربستان به یمن گفت: تهران باید نیروهای خود را از یمن، سوریه و عراق خارج کند و به استقلال و حاکمیت این کشورها احترام بگذارد؛ اما مناقشه‌برانگیزترین بخش سخنان وی آنجا بود که ادعا کرد، ایران در حال تعقیب داعش است تا جای آن را در منطقه بگیرد. امروز ایران میزبان گوینده سخنان فوق است، فردی که به طمع افزایش سطح مبادلات اقتصادی از 14 میلیارد در سال به 30 میلیارد دلار وارد ایران می‌شود. آنچه لازم است در این سفر به اردوغان فهمانده شود، این است که همچنان می‌تواند به منافع اقتصادی این تعامل بیندیشد؛ اما باید به این مهم نیز توجه داشته باشد که به اقتضای تغییر وضعیت، رقبای غربی قدرتمندتر و برتر از ترکیه برای ورود به عرصه‌هایی در ایران که در حال حاضر در اختیار ترکیه است، پشت در ایستاده و لحظه‌شماری می‌کنند. ترکیه هم می‌داند که چنانچه ایران به این رقبای ترکیه چراغ‌سبز و روی خوش نشان دهد، در زمانی اندک بیشتر عرصه‌های اقتصادی ترکیه در ایران از دستش خارج می‌شود. ترکیه نیز بنا بر اصل مهم و بین‌المللی «اولویت منافع» باید به ایران حق بدهد که براساس وضعیت جدید در حال شکل‌گیری درصدد برآوردن اولویت‌هایش باشد. اگر اولویت ترکیه در سفر به ایران همچنان اقتصادی است که گویا این‌گونه است، اولویت ایران دیگر اقتصادی نیست و به اولویت سیاسی تغییر یافته است. چنانچه ترکیه مایل است اولویتش در ایران محترم شمرده شود، باید ضمن توجه به اولویت تغییریافته ایران، موضعش را درباره اولویت‌های سیاسی منطقه‌ای ایران تغییر دهد و اعلام کند؛ در غیر این‌صورت نمی‌تواند انتظار داشته باشد موقعیت گذشته‌اش را در عرصه اقتصاد ایران داشته باشد.