تجاوز ترکیه به سوریه؛ از توهم تا واقعیت؟ محمد رضا فرهادی

پایگاه بصیرت، طی چند روز گذشته زمزمه هایی مبنی بر احتمال حمله نظامی ترکیه به سوریه  در رسانه ها شنیده می شود. با توجه به تحولات یک ماهه اخیر و پیشروی هایی که نیروهای کرد در مناطق شمالی سوریه داشته و احتمال شکل گیری کردستان مستقل سوریه(همانند کردستان عراق) ، این امر مقامات ترکیه را به واکنش علیه این اقدامات و  تصمیم به احتمال حمله نظامی یا تشکیل منطقه حائل در مناطق شمالی سوریه واداشته است.  در ورای این مساله،ترکیه احتمالاً این شرایط را بهترین فرصت برای دستیابی  به اهداف خاص خود و حل اختلافاتش با دمشق در بحث هاتای یا اسکندرون(این استان تا سال 1938 جز کشور سوریه بود اما در همین سال فرانسه با استفاده از سیستم قیومیت هاتای را به ترکیه واگذار کرد) و رودخانه فرات(بهره برداری از آب) می‌داند تا برای همیشه بتواند مشکلات خود را با این کشور حل کند.

اما در رابطه با تصمیم ترکیه برای حمله به سوریه باید اذعان نمود که ترکیه توانایی چنین حمله ای را بنابر دلایل ذیل نخواهد داشت:

1- انسجام در دولت سوریه: ترکیه با یک کشور دست و پا بسته روبرو نخواهد بود و احتمال این امر که جنگ پنج ساله داخلی ارتش سوریه را به طور کامل تضعیف نموده شاید تا حدودی دور از ذهن به نظر برسد. از سوی دیگر ترکیه درصدد الگوبرداری از عربستان در طرح حمله به یمن است. اما دولتمردان ترک به این امر واقف نیستند که سوریه از جنبه های مختلف(تجهیزات پدافندی، ارتش و موقعیت جغرافیایی و ...) با یمن قابل مقایسه نیست. دولت سوریه دارای از یک انسجام قوی داخلی برخوردار است که همین امر سبب مقاومت پنج ساله آنها در برابر تهاجم گروههای تروریستی شده است. اما یمن از یک دولت قدرتمند مرکزی برخوردار نیست و همین امر تصمیم‌گیری را در این کشور با مشکلاتی روبروکرده است.

2- عدم همراهی افکار عمومی و احزاب داخلی: افکار عمومی ترکیه به مثابه سال های گذشته دولت را در برخی مسایل کلان داخلی و خارجی همراهی نخواهند کرد، شاهد مثال این امر را  نیز می توان در کاهش محبوبیت اردوغان و از دست دادن اکثریت مطلق حزب وی در انتخابات پارلمانی اخیر مشاهده نمود. بنابراین اردوغان در صورت تجاوز زمینی به سوریه با هجمه سنگینی از فشار افکار عمومی مواجه خواهد شد. از سوی دیگراکثریت احزاب داخلی ترکیه مخالف چنین تصمیمی از سوی دولت این کشور هستند و شاید بتوان اذعان نمود تنها، حزب عدالت و توسعه است که به دنبال چنین اقدامی علیه سوریه می‌باشد.

3- بُعد ایدئولوژی و قومی: از آنجایی که نزدیک به 15 میلیون علوی و همچنین 20میلیون کرد در ترکیه زندگی می کنند، حمله ترکیه به مناطق شمالی این کشور با واکنش کردهای ترکیه روبرو شده و از طرف دیگر علویان این کشور(به علت همگرایی با نظام حاکم در سوریه) مطمئناً ساکت نخواهند نشست. بنابراین دولت ترکیه از بُعد پیامدهای فرقه ای و قومی توانایی چنین حمله ای را نخواهد داشت.

4- واکنش کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای: در صورت حمله ترکیه به سوریه کشورهای منطقه ای و به خصوص هم پیمانان سوریه، ساکت نخواهند نشست واین کشورها  که بالاترین حجم مبادلات اقتصادی و انرژی را با ترکیه دارند، می‌توانندچالش‌هایی را برای این کشور به وجود بیاورند.

طبیعتاً حمله ترکیه به سوریه منطقه را وارد فاز جدیدی از درگیری های داخلی خواهد کرد و این امر مطلوب آمریکا و رژیم صهیونیستی است( چون سوریه را دشمن درجه یک خود و حامی حزب الله می‌دانند.) از سوی دیگر اردوغان باید از توهم هیتلری که داعیه امپراطوری عثمانی را در سر می پروراند، خارج شده و هرگونه ماجراجویی، ترکیه را با پیامدهای بسیار ناگواری در عرصه داخلی و خارجی مواجه خواهد کرد.(