روحانی صدای جناح‌ها را شنید

مجتبی حسینی  

ماه رمضان ومراسم افطاری اهالی سیاست؛ این حکایت هر سال تکرار می‌شود؛ ماهی که اصلاح‌طلب و اصولگرا، افراطی یا معتدل با پهن کردن سفره‌های افطاری آخرین اتفاقات مهم کشور را بررسی و تحلیل می‌کنند؛ اتفاقی که حسن روحانی هم نشان داد نه تنها به آن بی‌علاقه نیست که بالعکس روی آن حساب باز کرده است.  او سال گذشته دو دعوتنامه برای مدیران احزاب ارسال کرد؛ یکی برای اصلاح‌طلبان و دیگری برای اصولگرایان.  دو مراسمی که همه‌چیز در آن  رنگ و بوی خودمانی داشت.  افطاری‌هایی که با اقتدا به روحانی در نماز آغاز شد و با در آغوش کشیدن او به پایان رسید.  اما امسال داستان کمی فرق داشت.  سال، سال همدلی و همزبانی است و این بهترین مستمسک برای حسن روحانی بود تا مدیران و نمایندگان جناحین سیاسی کشور رابر خلاف سال گذشته با یک کارت دعوت به افطاری خود در سالن اجلاس سران دعوت کند.  البته رییس‌جمهور مراقب بوده تا توازن و انصاف در دعوت رعایت شود و سهم اصلاح‌طلبان و اصولگرایان برای این مراسم افطاری، برابر باشد. 

حتی رییس‌جمهور تذکر داده بود که سهم اصولگرایان و اصلاح‌طلبان برای حرف زدن، برابر باشد.  همین بود که تعدادچهره‌های اصلاح‌طلب و اصولگرایی که فرصت گفتن پیدا کردند در این جلسه برابر بود؛ حرف‌هایی که خلاصه اش همین چیزهایی است که این روزها نه‌تنها میدان سیاست را پر کرده که نقل و نُقل مردم کوچه و بازار است.  پرونده هسته‌ای، انتخابات مجلس، سیاست داخلی، مشکلات اقتصادی و چند محور دیگر همه آن حرف‌هایی بود که اصلاح‌طلبان و اصولگرایان راحت‌تر از همیشه شب گذشته با حسن روحانی در میان گذاشتند و رییس‌جمهور هم آنها را تایید کرد وهم درباره شان توضیح داد. اما شاه بیت و وجه مشترک همه اظهارات اصلاح طلبان و اصولگرایان و دیگر چهره‌های سیاسی‌ای که در این جلسه حضور داشتند یک چیز بود؛وحدت ملی.

امر مهمی که  هم حداد عادل درباره آن حرف زد هم غلامحسین کرباسچی،هم اسدالله بادامچیان و هم شیخ قدرت علیخانی. حتی غلامعباس توسلی به عنوان یک چهره سیاسی ملی-مذهبی هم وقتی اصولگرایان از وحدت ملی و منافع ملی سخن می گفتند،سرش را به نشانه تایید تکان می داد تا مشخص شود سفره افطاری حسن روحانی دیشب با طعم وحدت ملی برگزار شد. اما دیشب اولین نفری که به نمایندگی از اصولگرایان پشت تریبون رفت غلامعلی حداد عادل بود. او پس از خوش و بش توام با لبخند و شوخی با حسن روحانی از ضرورت هم دلی و هم زبانی گفت. اینکه همه مدیران سیاسی نظام از دولت تا احزاب باید برای تحقق این مطالبه ملی گام‌های جدی تری بردارند.

نوبت بعدی به غلامحسین کرباسچی دبیر کل حزب کارگزاران رسید. او هم ازوحدت  ملی و منافع ملی سخن گفت. از اینکه وحدت ملی تنها با سخن گفتن میسر نمی‌شود. دبیر کل حزب کارگزاران  برای تحقق این مهم یک راه حل داشت؛ «تاسیس اتاق گفت‌و‌گو میان احزاب و گروه‌های سیاسی. » به اعتقاد کرباسچی احزاب در قالب گفت و گو‌های ملی می توانند به نقطه نظر مشترکی درباره منافع ملی دست یابند. کرباسچی حرف‌های دیگری هم داشت. او اسم کسانی را آورد که شاید برخی از حاضران از شنیدن این اسامی خوشحال نمی‌شدند. 

اما دبیرکل حزب کارگزاران چشم در چشم حسن روحانی اسم ها را بر زبان آورد و گفت:فکر نمی‌کنم کسی از مسوولان قدیم و السابقون انقلاب باشد که ذره‌ای دلش و وجودش با نظام و ارزش‌های انقلاب همراه نباشد. مطمئنم آنانی هم که نیستند ذره ذره وجودشان برای نظام می‌تپد. همین اسم آوردن ها شاید باعث شد تا غلامرضا مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز به نشانه اعتراض سالن را ترک کند اما دیگر اصولگرایان روی صندلی‌هایشان نشستند و حرف‌های کرباسچی را با دقت گوش دادند.

پس از کرباسچی نوبت به کاظم جلالی رسید. رییس مرکز پژوهش‌های مجلس و مرد همه‌کاره علی لاریجانی که تا چندی پیش گرفتار تاسیس حزب رهروان ولایت بود. کاظم جلالی همچون کرباسچی از ضرورت وحدت ملی سخن گفت. اینکه وحدت ملی چه رابطه‌ای با اقتدار ملی و منافع ملی دارد. به اعتقاد او وحدت  که در شرایط معمولی برای یک نظام سیاسی از واجبات است در حال حاضر ازنان شب برای کشور واجب تر است. همین بود که اعلام کرد بزرگان سیاسی کشور باید به دولت کمک کنند تا  نظام و مردم برای عبور از تنگنای مشکلات فعلی به سمت رفاقت و یکی شدن گام بردارند. او با همین نگاه بود که گفت:با توجه به مشکلات اقتصادی  نیاز به وحدت ،همدلی و هم زبانی بیشتر احساس می شود. شیخ قدرت علیخانی نفر بعدی‌ای بود که پشت تریبون رفت.

علیخانی ماجرای مجلس و رای اعتماد دوباره اهالی بهارستان به فانی را نمونه ناب وحدت ملی دانست. هر چند از اقدام مجلس قدردانی کرد اما در ادامه  گفت : امیدوارم مجلس این اقدام  خود در استیضاح بعدی  را تکرار کند و این شایعه را باطل کند که گفته می شود فانی رای آورد تا فلان وزیر استیضاح شود. شیخ قدرت علیخانی در ادامه  رویش را به سمت حداد عادل چرخاند و گفت:دولت گام‌های اساسی و لازم را برای تحقق وحدت ملی برداشته  و حالا نوبت شما دوستان اصولگراست که در این مسیر برادری خود را به اثبات برسانید. او ادامه داد :کشور در شرایط فعلی نیاز به همراهی و همدلی همه مدیران ارشد کشور با یکدیگر دارد  و امیدواریم که دیگر حرف‌های چند گانه اختلاف برانگیز به گوش نرسد. اسدالله بادامچیان چهره سرشناس حزب موتلفه چهره سیاسی دیگری بود که نوبت به سخن گفتنش رسید.

او اقدام حسن روحانی در دعوت از همه احزاب و گروه‌های سیاسی با سلایق مختلف را نمونه یک اقدام ملی دانست و ازاین تصمیم رییس دولت تشکر کرد. بادامچیان در اظهارات کوتاهش خطاب به روحانی گفت:دو سال از عمر دولت شما به اتمام رسید و بیش از آنکه گرفتار دیروز دولت باشیم باید به دو سال باقیمانده فکر کنیم چرا که اصل بر آینده است و بر همین اساس باید راهی بیابیم تا وحدت ملی بیش از پیش درراستای منافع ملی محقق شود. الهه کولایی آخرین نفری بود که به بیان دیدگاه هایش پرداخت.الهه کولایی نیز به عنوان آخرین سخنران با بیان اینکه موفقیت مذاکرات هسته‌ای با حمایت مقام معظم رهبری و تبحر دیپلمات‌ها به ارتقای ملی و انسجام ملی کمک می‌کند، ‌اظهار داشت: الگوی موفق مذاکرات هسته‌ای می‌تواند در داخل کشور نیز در مسیر ایجاد وحدت و انسجام ملی بیشتر به‌کار گرفته شود. حرف‌های نمایندگان احزاب که تمام شد نوبت به حسن روحانی رسید. حتی او اگر چیزی هم نمی‌گفت کار خودش را کرده بود.

حتی می شد خوشحالی را در چشمانش دید. حق هم داشت خوشحال باشد. کاری کرده بود که  کمتر رییس دولتی تا به حال انجام داده بود. او از وزیر کشور خواسته بود تا همه را دعوت کند. همین بود که هم پایداری ها آمده بودند هم اعضای ارشد ملی-مذهبی ها. روحانی سرش را به سمت چپ می چرخاند محسن آرمین،  محمد سلامتی و محمدرضا عارف را می دید و اگر سرش به سمت راست می چرخید محمد نبی حبیبی و محمد رضا باهنر و حسین فدایی پیش روی چشمانش بود. خلاصه آنکه روحانی لبخند به لب داشت و با لبخند حرف‌هایش را شروع کرد. همان ابتدا از حضور حاضران تشکر کرد. گفت منت گذاشته‌اند که دعوتش را پذیرفته‌اند.رییس جمهورمی دانست که در این جلسه که بیش از ٣٠٠ نفر از چهره های سیاسی با گرایش های مختلف حضور دارند چه باید بگوید.

همین بود که با هم زبانی سخنانش را شروع کرد و با هم دلی حرف هایش را خاتمه داد.حسن روحانی با همین نگاه بود که گفت:ما امسال نیازبه همدلی و همزبانی داریم و باید همه جناح های سیاسی به دولت کمک کنند.حسن روحانی در این دیدار رقابت سالم سیاسی و پرهیز از انحصار را به نفع جامعه دانست و تصریح کرد: انتخابات خوب، با نشاط سیاسی، رقابت سالم و حضور حداکثری مردم حاصل می‌شود. او  با بیان اینکه امیدوارم این جلسه مقدمه‌ای برای برگزاری چنین جلساتی در آینده باشد تا بتوانیم از نظرات و تجربه‌های فعالان سیاسی بهره‌مند شویم، گفت: امروز کشور در شرایط خاصی است و باید با یکپارچگی تامین منافع ملی در این شرایط را در نظر داشته باشیم. رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه یک اصل مهم برای موفقیت تشخیص اهم بر مهم است، افزود: طبیعی است که در میان مسائل متعدد و فراوان کشور، نمی‌توان همواره به اهداف صددرصدی دست یافت، لذا باید مسائل را اهم و مهم کرد.

روحانی با بیان اینکه در جمهوری اسلامی اهداف مهم دینی و انقلابی و ملی داریم، اظهار داشت: بنای احزاب در فعالیت‌های سیاسی نباید بر این باشد که یکی بر دیگری پیروز شود یا یکی دیگری را حذف کند، چرا که همان‌گونه که انحصار در اقتصاد مخرب است و نفع عمومی ندارد، در دنیای سیاست نیز به همین منوال است و احزاب باید رقابتی سالم را بر مبنای ارایه برنامه‌های بهتر سامان دهند. وی تصریح کرد: استمداد دولت در همه این زمینه‌ها کمک‌ گرفتن از احزاب و گروه‌های مختلف سیاسی است.

 روحانی با بیان اینکه در شرایط فعلی کشور تحمیل، تخریب و تفتیش در مسائل مختلف راه به جایی نمی‌برد، خاطرنشان کرد: باید شرایطی را برای جامعه ایجاد کنیم که فضا برای اقناع نسل جوان در مسیر آرمان‌ها ایجاد شود. رییس‌جمهوری در ادامه سخنان خود با اشاره به اهمیت مولفه قدرت ملی گفت: یکی از راه‌های ایجاد و ارتقای قدرت ملی این است که بتوانیم بر سر معضلات سیاسی با دنیا گفت‌وگو کرده و به تعامل برسیم چرا که قدرت تعامل یکی از مولفه‌های مهم قدرت ملی است. وی اظهار داشت: باید با صبر، حوصله و متانت و با کمک همه و با حمایت و هدایت مقام معظم رهبری که در هیچ عرصه‌ای از دولت دریغ نشده است، و با همدلی و همزبانی و کمک همه جناح‌ها و گروه‌های سیاسی کار را به پیش ببریم. روحانی تصریح کرد: در این شرایط بیش از همیشه به انسجام و همراهی و همکاری همگانی در داخل کشور نیاز داریم.

رییس‌جمهوری با اشاره به برگزاری انتخابات مجلس در سال جاری خاطرنشان کرد: باید یک انتخابات رقابتی بسیار خوب با کمک همه برگزار کنیم تا مایه غرور و افتخار ملی ما باشد. باید همه دولت و شورای نگهبان را در برگزاری چنین انتخاباتی یاری کنیم تا آنچه خواست مردم است محقق شود. روحانی گفت: معنی جمهوری اسلامی این است که در کنار ارزش‌ها و اصول اسلامی، رای مردم و صندوق‌های رای حکم هستند و حال که اینچنین است باید هدف ما در رقابت‌های سیاسی و حزبی، جلب مشارکت حداکثری مردم باشد. رییس‌جمهوری ادامه داد: اگر در رقابت‌های سیاسی مشارکت حداکثری مردم و نشاط سیاسی ایجاد شود موجب غرور و افتخار همه ماست. روحانی اظهار داشت: ما آنقدر که نقاط اشتراک داریم، نقاط افتراق و اختلاف نداریم. بنده از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی هر جا که کار کرده‌ام با دو جناح کار کرده و مرتبط بوده‌ام و به خوبی می‌دانم که اشتراکات ما بیشتر از اختلافات است. لذا می‌توانیم به تفاهم برسیم و تفاهم به نفع ملت، مردم، اسلام و کشور است. 

این مراسم اما حاشیه‌هایی پررنگ‌تر از متن داشت؛ حاشیه‌هایی که این‌بار و برخلاف همیشه می‌تواند پایانی باشد بر بی‌اعتمادی‌های موجود میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان و آغاز رفاقت‌های قدیمی، چرا که امروز کمتر کسی است که به این مساله اعتراف نکند که فضای رقابت محترمانه و اخلاق‌گرایانه میان دو جناح اصلی و شناسنامه‌دار کشور جای خود را به بدبینی و قضاوتی بر مبنای «اخبار بولتنی» داده است.  حالا با میزبانی حسن روحانی از احزاب و گروه‌های سیاسی و غیبت واسطه‌های شر و دوبه‌هم‌زنان سیاسی در این نشست صمیمانه می‌توان امیدوار بود که بُت بدبینی‌ها، سوءظن‌ها، تحلیل‌های غیرمنصفانه و قضاوت‌های بی‌ریشه ترک بردارد و بشکند و از این پس مدیران دو جناح با رعایت قواعد بازی به رقابت جانانه و اما محترمانه باهم خواهند پرداخت.  البته شکی نیست همین یک نشست صمیمی نمی‌تواند اثرات و تبعات سال‌ها تنازع و تخاصم سیاسی را برطرف کند، اما بازهم نمی‌شود محاسن شانه به شانه نشستن اصلاح‌طلبان و اصولگرایان را پای سفره افطار نادیده گرفت. 

سفره‌ای که میزبانش، خود از نیروهای شناسنامه‌دار انقلاب است و می‌داند می‌تواند یک‌تنه نقشه دوبه‌هم‌زنان سیاسی و مدیران بولتن‌ساز را نقش برآب کند.  شاهد مثال این مدعی هم چیزی نیست جز خنده‌ها و شوخی‌های سیاستمداران دو جناح.  همین است که می‌شود گفت سفره افطاری دیشب حسن روحانی تنها یک سفره افطاری نبود.  او با این افطاری می‌خواست گامی بلند برای همدلی و همزبانی در حوزه سیاست داخلی بردارد و این پیام را به سیاست‌ورزان ایرانی منتقل کند که می‌شود رقابت کرد اما رفاقت داشت.  روحانی با میزبانی از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان تلاش کرد غل و زنجیر کلبی‌مسلکی را از پای کنشگران سیاسی باز کند و به جای آن مهر رفاقت را بر سینه اهالی سیاست بازگرداند؛  چرا که چند سالی است که رقابت توام با رفاقت جای خود را به رقابت با طعم حذف رقیب داده و اخلاق به ویژه از سمت و سوی یکی از دو جناح کمتر مورد استفاده قرار گرفت تا «بازی سیاسی» جای خود را به «سیاست بازی» دهد. 

افطاری دیشب روحانی می‌تواند باطل‌السحر تهمت‌‌ها و تخریب‌ها، دروغگویی‌ها و پرونده‌سازی‌ها و قضاوت‌های بی‌مبنا درباره رقیب باشد.  از دیگر سو همنشینی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان پای سفره افطار می‌تواند فضای بهتری در خانه احزاب ایجاد کند و نقطه شروعی برای نگارش دوباره منشور وفاق احزاب باشد.  منشوری که باعث خواهد شد تا نمایندگان احزاب موثر کنار هم و زیر یک سقف بنشینند و جدای از رفع سوءتفاهمات با یکدیگر به نگاهی مشترک درباره منافع ملی دست یابند.  میزبانی روحانی از نمایندگان احزاب و گروه‌های سیاسی یک پیام دیگر هم داشت؛ اینکه گره‌های موجود در مدیریت کشور به تنهایی با دست دولت باز نخواهد شد و به دست دیگری برای بازکردن این گره‌های افتاده به کار ملک و ملت نیاز است.  این دست دوم چیزی نیست جز رفاقت، همکاری و وفاق اصلاح‌طلبان و اصولگرایان با یکدیگر.  همین است که باید گفت: سفره افطاری رییس دولت پر برکت باد.