پایگاه بصیرت،امروز انحصارگرایی کشورهای مدعی قدرت، دستیابی به دانش هستهای را به یکی از چالشهای بزرگ جهان معاصر و بهانهای برای تحمیل خواستههای نظام استکباری به کشورهای محروم و مستضعف و حتی کشورهای در حال پیشرفت و توسعه تبدیل نموده است، منازعه بر سر این موضوع، ضمن ایجاد نگرانی در افکار عمومی ملتهای جهان، باعث شده تا ابهامات و سؤالاتی فراوانی در فکر و ذهن آنها ایجاد و با دیده تردید، ضرورت پرداختن به این موضوع را پذیرا شوند.
برخی از سؤالاتی که ذهن بسیاری از افراد جامعه ما در این رابطه را به خود مشغول نموده، این است که؛ علت اصرار مسئولین جمهوری اسلامی بر توسعه و گسترش دانش هستهای چیست؟ اصولاً کشوری مانند؛ ایران با داشتن ذخایر عظیم نفتی به چه علت در پی تولید انرژی هستهای است؟ آیا با مشکلاتی که قدرتهای استکباری به بهانه مسائل هستهای برای ایران ایجاد کردهاند، ادامه فعالیت در این عرصه همچنان مقرون به صرفه است؟
در پاسخ به این سؤالات میتوان دلایل مختلفی را مطرح نمود که مهمترین آنها عبارتند از:
1- بررسیهای زمینشناسی نشان میدهد که ذخایر نفت ایران تا حدود 80 سال آینده به پایان میرسد، یعنی فقط یک نسل دیگر از جمعیت کشور میتوانند از مزایای این نعمت الهی بهرهمند شوند و این در صورتی است که میزان استخراج و مصرف این ماده طبیعی با افزایش مواجه نشود، بنابراین متکی بودن به ذخایر پایانپذیر نفت و حتی گاز نمیتواند یک راهبرد دائمی و منطقی باشد، چرا که مصرف بیبرنامه نفت و گاز و در واقع پایان این ذخائر میتواند، آغاز وابستگی مجدد به خارج برای تأمین انرژی و مواد اولیه مورد نیاز صنایع کشور باشد.
این نکته؛ موضوعی نیست که تنها به کشور ما اختصاص داشته باشد، بلکه سایر کشورهای جهان را نیز دچار نگرانی ناشی از آیندهی بدون نفت نموده است، بهگونهای که کشوری مانند؛ آمریکا که دارای یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز طبیعی در جهان است، ترجیح داده تا این منابع را برای اهداف آتی خود حفظ نموده و در سال 2008 با واردات بیش از ۱۳٬۴۷۰٬۰۰۰ بشکه در روز، به یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت در جهان تبدیل شود.
لازم به یادآوریست که؛ «اطلاعات نامه جهان» میزان ذخائر نفت اثبات شده آمریکا در سال 2013 را با ۲۰٬۶۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰ بشکه موجودی، در ردیف سیزدهم نشان میدهد، اما گزارش اخیراً سازمان اطلاعات انرژی آمریکا گویای آن است که در حال حاضر بیش از 72 میلیارد بشکه نفت کشف شده و بیش از 198 میلیارد بشکه نفت کشف نشده در نقاط مختلف آمریکا وجود دارد.
2-نفت خام نه تنها ماده اولیه تولید مواد سوختی مختلف از جمله؛ بنزین، گازوئیل و نفتسفید محسوب میشود، بلکه ماده اولیه تولید بیش از هزار نوع روغن و روانکننده صنعتی نیز میباشد، علاوه بر آن از مشتقات شیمیایی نفت برای ساخت انواع محصولات صنعتی مانند؛ لوازم خانگی، تجهیزات صنعتی، ابزار مهندسی، وسایل پزشکی، صنایع بستهبندی، لاستیک و پلاستیک، کود شیمیایی، رنگ، آسفالت، کاغذ، پوشاک و حتی آدامس استفاده میشود و اکثر مواد خوراکی نیز به نوعی در ارتباط با مواد نفتی قرار دارند و بهرغم پیشرفت گسترده دانش، هنوز هیچ ماده دیگری که بتواند جایگزین تمام قابلیتهای مصرفی نفت شود. کشف یا تولید نشده است و لذا با این شرایط، صادرات نفت خام و یا حتی استفاده از نفت برای تأمین انرژی مقرون به صرفه نیست.
درست به همین دلیل است که آمریکاییها با همه ذخائر نفت و گازی که در اختیار دارند، با ساخت 104 نیروگاه هستهای، رتبه اول جهان در این زمینه را از آن خود ساخته و تلاش کردهاند تا از نفت فقط برای تولید سایر محصولات غیرقابل جایگزین استفاده نمایند. البته روسیه با 31 نیروگاه هستهای و سایر کشورهای اروپایی نیز مجموعاً با 147 نیروگاه هستهای، از این قاعده مستثنی نیستند.
3- علت دیگر این رویکر این است که؛ در حال حاضر برای تولید انرژی جایگزین، گزینهای مناسبتر از انرژی هستهای وجود ندارد، زیرا از یکسو از انرژی هستهای به عنوان یک سوخت پاک نام برده میشود و از سوی دیگر تولید آن نسبت به سایر انواع انرژی از صرفه اقتصادی بالاتری برخوردار است، ضمن اینکه پایانی برای آن متصور نیست.
علاوه براین؛ انرژی هستهای نیز همانند نفت، دارای کاربردهای صلحآمیز منحصر بهفردی است که استفاده از آن در عصر حاضر را اجتناب ناپذیر می نماید، به عنوان مثال؛ هماکنون از دانش هستهای در عرصه پزشکی برای مبارزه با انواع سرطان، رادیو گرافی، گاما اسکن، استرلیزه کردن هستهای و میکروب زدایی وسایل پزشکی با پرتوهای هستهای و رادیو بیولوژی، در عرصه کشاورزی برای موتاسیون هستهای ژنها، کنترل حشرات با تشعشعات هستهای، جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما و انبار کردن میوهها و در بخش صنعت برای نشتیابی با اشعه، دبی سنجی پرتویی(سنجش شدت تشعشعات، نور و فیزیک امواج)، سنجش پرتویی میزان سائیدگی قطعات در حین کار، سنجش پرتویی میزان خوردگی قطعات، چگالیسنج موادمعدنی با اشعه و کشف عناصر نایاب در معادن استفاده میشود.
4- از نظر اعتبار سیاسی و امنیتی نیز، در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران در این عرصه در یک مسیر برگشتناپذیر قرار گرفته است، زیرا از یکطرف صرفنظر کردن از دستاوردهای هستهای به منزله پذیرش ننگ پذیرش ظلم و سازش با ستمگران تلقی و در تاریخ به عنوان قبول خفت و ذلت ثبت خواهد شد و از سوی دیگر در شرایط فعلی جهان، در اختیار داشتن دانش هستهای یکی از مؤلفههای اثبات قدرت در ابعاد مختلف علمی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی برای صاحبان این دانش به شمار میرود و لذا به نوعی مبین صلابت و متضمن حفظ امنیت کشور نیز میباشد.
همانگونه که اشاره شد، دانش هستهای در عصر حاضر از چنان اهمیتی برخوردار است که کشورهای مدعی قدرت را بر آن داشته تا به هر طریق ممکن از دستیابی سایر کشورها به فنآوری هستهای جلوگیری و این دانش را برای سوءاستفاده نظامی و اقتصادی در جهان بدون نفت آینده، در انحصار خود نگه دارند، از همین روست که پس از ناکامی در مقابله با جمهوری اسلامی در این عرصه، تلاش خود را بر ایجاد محدودیت و جلوگیری از حرکت همپای علمی ایران با کشورهای پیشرفته متمرکز نمودهاند.