کلاته: خودداری محمود عباس از نامزدی ساف یک بازی سیاسی است

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: تشکیلات خودگردان فلسطین از یک سو با برقراری دیدارهای محرمانه با سران صهیونیست تلاش دارد تا مذاکرات صلح را دوباره آغاز کند و از سوی دیگر محمود عباس، رئیس این تشکیلات از نامزدی کمیته اجرایی ساف خودداری کرده است. همه این تحولات در روزهایی است که صهیونیست ها به شکل فرصت طلبانه ای به نواز غزه حملاتی را آغاز کرده اند.

درباره تحولات سیاسی تشکیلات خودگردان فلسطین و آینده مذاکرات صلح، خبرنگار گروه بین الملل بصیرت، گفتگویی را با حسن کلاته، کارشناس مسائل فلسطین، انجام داده است که در ادامه می آید:

بصیرت: به نظر می رسد تشکیلات خودگردان فلسطین با بحران سیاسی مواجه شده است، به ویژه این که محمود عباس از نامزدی در ساف خودداری کرده است. وضعیت سیاسی دولت خودگردان فلسطین را چگونه ارزیابی می کنید؟

کلاته: در حال حاضر تشکیلات خودگردان با دو بحران اساسی مواجهه است:

بحران اول مربوط به زمان فعلی نیست، تقریبا از سال 2006 به بعد شروع شد. زمانی که حماس در انتخابات و مبارزات انتخاباتی توانست عرصه سیاسی را از جنبش فتح بگیرد و خودش را به عنوان حزب برتر با عنوان «تشکیل دهنده دولت» به جامعه فلسطینی عرضه کند. از آن زمان به بعد به علت زد و خوردها و درگیری های سیاسی و نظامی مشکلاتی بین دولت تشکیلات خودگردان و حماس به وقوع پیوست. تشکیلات خودگردان به ریاست محمودعباس مجبور شد دولت حماس را از عرصه سیاسی خارج کند، به خاطر همین، دولت حماس به سمت نوار غزه حرکت کرد. از آن تاریخ به بعد مبحثی تحت عنوان دولت تشکیلات خودگردان به لحاظ قانونی مطرح شد، چون رأی مجلس قانون گذاری فلسطین را به دنبال نداشت، از مشروعیت لازم هم برخوردار نبود.

بحران دوم ناکارآمدی سیاسی و اداری تشکیلات خودگردان است که در بعد جغرافیای هم اتفاق افتاد. وقتی حاکمیتی به سرپرستی و رهبری حماس در نوار غزه شکل گرفت، دولت تشکیلات خودگردان هم کرانه باختری را محل نفوذ سیاسی و اداری خودش قرار داد. از آن به بعد حاکمیت تشکیلات خودگردان بر نوار غزه پذیرفته نشد و نیروهای حماس در نوار غزه مستقر شدند و حاکمیت را بر دست گرفتند، بنابراین حاکمیت تشکیلات خودگردان در نوار غزه شدنی و اعمال شدنی نیست. اختلافاتی که در حال حاضر بین حماس و فتح به عنوان دو جریان تاثیرگذار در فلسطین وجود دارد به این شکل است که حماس اعتراض می کند به این که تشکیلات خودگردان حقوق کارمندان حماس در نوار غزه را نمی پردازد و جهت بازسازی نواز غزه بر اثر جنگی که در سال 2014 اتفاق افتاد اهتمام و اقدام جدی انجام نمی دهد. همه این ها سبب شده که حاکمیت تشکیلات خودگردان در کرانه باختری محدود بماند و مشروعیت آن در نوار��زه با بحران جدی مواجهه بماند.

بصیرت: چرا محمود عباس از نامزدی ساف خودداری کرد؟

کلاته: کسانی که مسائل فلسطین را رصد می کنند می گویند تصمیم محمود عباس یک بازی سیاسی است تا یک اقدام عملی. در حال حاضر هدف محمود عباس در شرایط کنونی این است که چون فرصتی به زمان حضور در نیویورک و مجمع عمومی سازمان ملل باقی نمانده، وی در نظر دارد با استفاده از جوّ سیاسی که شکل می دهد اولا مجلس و شورای ملی فلسطین را مجبور کند با بازی هایی که پشت پرده برگزار کرده، دوباره به محمود عباس به عنوان رئیس کمیته اجرایی ساف رأی بدهند و از این راه کمبود مشروعیت خود را بین مردم به لحاظ سیاسی و پایگاه اجتماعی جبران کند، ضمن این که می خواهد یک ترتیب سیاسی جدیدی در کمیته اجرایی برقرار کند. در این زمینه اختلافاتی از مدت ها قبل بین محمود عباس و یاسر الجبر و همچنین تیسیر خالد شروع شده است. این ها جناح هایی هستند که با محمود عباس به لحاظ سیاسی طرف حساب نیستند. محمود عباس سعی دارد با تحمیل استعفای خودش به کمیته اجرایی، و آرایشی که در آینده به لحاظ سیاسی در کمیته اجرایی شکل خواهد داد، نفرات و گروه هایی را وارد این کمیته کند که مدافع و حامی سیاست های او در حال حاضر و آینده باشند. جمع بندی این است که به نظر می رسد بیشتر از این که بخواهیم این را یک تصمیم جدی و یا یک اقدام عملی بدانیم، بیشتر برای کمیته اجرایی ساف یک بازی است.

بصیرت: آینده ساف را بعد از این تحولات چگونه ارزیابی می کنید؟

کلاته: آینده ساف تا زمانی که نتواند به عنوان چتری همه گروه های فلسطینی را درون خود جمع کند به همین منوال فعلی است. از سال 2006 به بعد بحث اصلاح و بازسازی ساختار سیاسی فلسطین مطرح است. در سال های جدید بحث دولت وحدت ملی به سرعت بین گروه های فلسطینی و مخصوصا جنبش حماس و جنبش فتح مطرح شد. یکی از درخواست های اصلی حماس برای حضور در دولت وحدت ملی اصلاح و بازسازی ساختار ساف است. برخی از گروه های مقاومت از جمله جهاد هم هنوز شرایط ورود به ساف را مناسب نمی بینند. احتمال می دهم که در آینده همان بحران هایی که در حال حاضر ساف با آن گریبانگر است،ادامه پیدا خواهد کرد. تحولی که در حال حاضر ممکن اتفاق بیفتد در این حد است که کمیته اجرایی را دستخوش تغییر و تحول می کند، در صورتی که این کمیته اجرایی، نمی تواند آینده ساف را به عنوان یک چتر برای همه گروه های فلسطینی قرار دهد و همان بحران عدم تصمیم گیری در مورد آینده فلسطین و بحران عدم جذب همه گروه های فلسطینی در آینده ساف تداوم خواهد داشت.

بصیرت: چشم انداز مذاکرات صلح فلسطین با توجه به دیدار محرمانه عریقات با مسئول اسرائیلی را چگونه ارزیابی می کنید؟

کلاته: دیدار بین دو طرف اولین بار نیست و آخرین بار هم نخواهد بود، از مدت ها قبل دیدارهای محرمانه ای بین دو طرف وجود داشته است. در حال حاضر نقطه شروعی برای مذاکرات پس از این که از مرحله چهارم آزادی اسرا عملی نشد، وجود ندارد و از آنجا که روابط رژیم صهیونیستی و آمریکا با اختلافاتی همراه است، بنابراین آمریکا به عنوان یکی از اصلی ترین میانجی گران مذاکرات سازش تا حدودی از صحنه بیرون رفته است. در عین حال تلاش های بین المللی از طریق کمیته های چهار جانبه از جانب کشورهای اروپایی در حال وقوع است و آن ها پیگیر هستند، این موضوع به سرعت نمی تواند بین دو طرف حل شود.

 ما باید منتظر بمانیم که بحث دولت وحدت ملی بین حماس - تشکیلات خودگردان از یک سو و حماس _ جنبش فتح از سوی دیگر روشن شود. شرط رژیم صهیونیستی برای مذاکرات این است که تشکیلات خودگردان و جنبش فتح به جانب یکی از این گروه ها، یعنی به سمت رژیم صهیونیستی یا حماس تمایل پیدا کند و این را جمع نقیضین می دانند که تشکیلات خودگردان و حماس در دولت وحدت ملی جمع شوند و حتی به این مسئله هم باید توجه داشته باشیم که اگر زمانی علیرغم دورنمای نه چندان روشن صحنه سیاسی فلسطین، دولت وحدت ملی بین جنبش فتح و جنبش حماس شکل بگیرد، این خود به یک مانع جدی بر سر مذاکرات سازش تبدیل خواهد شد.

 برداشت من این است که علیرغم این که دو طرف پیام هایی برای شروع مذاکرات می فرستند ولی تا فضا آرامش نسبی پیدا نکند و تا محیط بین المللی برای پیگیری و حمایت از این مذاکرات و به خصوص از طریق آمریکا این مذاکرات به سرعت پیگیری نشود، چشم انداز روشنی برای آن وجود ندارد و به همان حالت سکون ادامه خواهد داشت./

با تشکر از جناب آقای کلاته که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.

مصاحبه از: وحید قاسمی