راه‌حل مناسبی نیابیم، فرزند «داعش» به دنیا می‌آید

* سرنوشت داعش در عراق مشخص نیست؛ داعش به سمت اضمحلال می‌رود یا احتمال دارد مناطق بیشتری را به تصرف درآورد؟

** من مطمئنم که داعش سرانجام شکست می‌خورد و از بین می‌رود، اما این معضل فقط با راه‌حل نظامی و امنیتی به نتیجه نمی‌رسد، بلکه نیازمند راه‌حل سیاسی است و باید به علت‌های به‌‌وجودآمدن داعش و گروه‌های تروریستی دقت کنیم که بعد از سال ٢٠٠٣ در عراق شکل گرفتند. نابودی و اضمحلال داعش نیازمند تغییر جهت سیاسی از اختلافات قومی و مذهبی به سمت ساختاری ملی و میهنی است. که البته ساختار سیاسی عراق از ٢٠٠٣ تاکنون فروپاشیده و داعش نتیجه نهایی مشکلات سیاسی و شیوه‌ حکمرانی در عراق است. اکنون نیازمند مجموعه‌ای تغییرات و بازنگری اساسی در مفاهیمی هستیم که عراق جدید بر اساس آنها بنا نهاده شد که شکست خورده و لازم است لایه‌های مختلف جامعه عراق به گفت‌وگویی ملی و واقعی روی آورند که اگر قرار است با هم زندگی کنیم اصول و مبانی آن را شفاف‌تر از قبل مطرح کنیم.

‌* کسانی فکر می‌کنند تهدیدات گروه‌هاي مسلح ديگر كم نیست؟

** واقعیتی که درباره عراق بعد از سال ٢٠٠٣ وجود دارد این‌ است که با همکاری آمریکایی‌ها و با هزینه بالا و مسلح‌کردن فراوان عراق و هم پیمانان تلاش شد ارتشی ملی ایجاد شود، این ارتش به فساد و مشکلات زیادی آلوده است که نتوانست به وظایف خود عمل کند و به سمت اضمحلال و نابودی رفت و بعد از سقوط موصل کسانی معتقد بودند که ارتش عراق باید از نو بنیاد نهاده شود و به نظر من هم این ارتش قابلیت بازسازی و اصلاح ندارد. پیشمرگه با وجود کمبودهای لجستیکی و سازمانی، نیرویی مؤثر و قدرتمند در مقابله با داعش است، اما چون پیشمرگه از سرزمین و خاک خود دفاع می‌کند می‌تواند به وظایف خود در این محدوده عمل کند، همچنان‌که حشد الشعبی با وجود تمام نقطه‌نظرات و انتقادات نیرویی مبارز در مقابل داعش بوده است.

به نظر من و با توجه به واقعیت امروز عراق تشکیل و سازماندهی ارتش این کشور همچون سابق هدفی سنگین است و به نتیجه نمی‌رسد، اکنون درآمدهای عراق بسیار افت کرده است. همچنین به علت تقسیم سیاسی و قومی و مذهبی، ارتش ملی در عراق شکل نگرفت که معتقد به پروژه ملی باشد، برای همین امروز پیشمرگه نیروی مبارز حاضر در صحنه است؛ حشد الشعبی نیروی مبارز حاضر در صحنه است. آنچه اکنون لازم است انجام شود کمک رسانی به نیروهای اهل سنت است تا بتوانند به مقابله با داعش بپردازند. امیدوارم حشد الشعبی بتواند میان ساختار حکومت جایگاه خود را بیابد. این واقعیتی است که باید با آن تعامل کنیم که این گروه چگونه می‌‌تواند در قالب و چارچوب حکومت فعالیت کند و این سؤال بزرگی است که متوجه جناب نخست‌وزیر «حیدر العبادی» و بخش‌های دیگر ساختار سیاسی عراق است.

‌* طرحی که العبادی برای اصلاحات اعلام کرده آیا به نظر شما شرایط عراق را به سمت آرامش می‌برد؟

** امیدوارم نخست وزیر در تلاش‌هایش موفق باشد. مردم بعد از سپری‌شدن بیش از ١٠ سال از سقوط صدام، هنوز در مناطقی از عراق با کمبود آب و برق و خدمات اولیه زندگی روبه‌رو هستند، این مشکلات به جایی رسیده است که مردم دیگر نمی‌توانند تحمل کنند. مشخصا عبادی از این امر مطلع است و همچنین حمایت مرجعیت نجف را نیز با خود دارد و اکثریت رأی مردم عراق را نیز دارد. معتقدم مشکلات عراق با مشکلات اقلیم کردستان متفاوت است، حداقل اگر با انصاف حرف بزنیم کردستان آبادانی و پیشرفت بزرگی به خود دیده است. تمام کسانی که از جنوب عراق می‌آیند از پیشرفت‌های کردستان شگفت‌زده هستند، اما برای من و شما این پیشرفت‌ها همه چیز نیست و کافی نیست، مجموعه‌ای نواقص وجود دارد چه در حوزه اقتصادی و چه در حوزه تولید، همچنان که با بحران سیاسی و حکمرانی نیز در کردستان روبه‌رو هستیم، مردم حق دارند امروز خود را با دیروز مقایسه کنند. واقعیت این است که دیروز شرایط بهتر از الان بوده و این نیز عوامل زیادی دارد، مشکلات و مسائل مختلفی نیز با بغداد پیش آمده، اما همزمان مشکلات بیشتری در شیوه‌ حکمرانی خودمان داریم، ضمن اینکه پیشرفت‌ها و دستاوردهای مردم اقلیم کردستان را مدنظر داریم و آن را ارج می‌نهیم، مردم نیز خواهان این هستند که پول و بودجه‌ آنها در خدمت حقوق و زندگی خودشان باشد.

‌* اما مشکلات اقلیم کردستان چیزی از مشکلات بغداد کم ندارد، آیا کردستان نیز نیازمند پروژه‌ای مشابه نیست؟

** من نمی‌گویم همان پروژه، اما بدون شک کردستان نیز نیازمند پروژه‌ اصلاحات عمیق در سیستم حکمرانی و چگونگی استفاده از درآمد عمومی و تقسیم قدرت و همچنین نیروی پیشمرگه است. اصلاحات در مجموعه‌ای از مشکلات بزرگی که اکنون حکمرانی کردستان با آنها دست به گریبان است. من نمی‌گویم همان پروژه عبادی، بلکه می‌گویم حکومت کردستان و پارلمان کردستان و نیروهای سیاسی اصلی حاضر در صحنه و مردم کردستان همه باهم همت کنیم و به نتیجه‌ای برسیم و نقشه راهی جدی برای فعالیت و برای حل مشکلات مردم کردستان تعیین کنیم.

‌* در بسیاری از مسائل مالکی متهم می‌شود که در زمان نخست‌وزیری او زیان بزرگی به عراق رسیده است، با توجه به اینکه مدتی شما معاون ایشان بودید آیا مالکی مقصر است؟

** باید این مسائل از طریق هیأت سلامت اداری و قانون تعیین شود و موضوعی رسانه‌ای نیست. برای من هم مناسب نیست وارد این موضوع شوم، لازم است در این مسائل راه قانونی در پیش گرفته شود.

* ‌نمایندگان کرد در سمت‌های بالای عراق می‌توانند خود را از داشتن دستی در مشکلاتی که بر سر عراق و کردستان آمده تبرئه کنند؟

** کردها اگر فکر کنند آشوب در عراق به آنها زیان نمی‌رساند دچار اشتباه بزرگی شده‌اند، به هم ریختگی وضعیت عراق و ایجاد داعش مصیبت بزرگی برای کردستان شد، آشفتگی شرایط عراق تأثیر منفی بر کردستان گذاشت برای همین تأمین منافع واقعی مردم کردستان نیازمند و وابسته به رشد و آرامش در عراق است.

‌* اما جواب سؤال من را ندادید، آیا نمایندگان کرد در مناصب بالای حکومتی عراق می‌توانند خود را از مشکلات عراق و کردستان تبرئه کنند؟

** نمی‌خواهم عمومیت بدهم، چون فساد به وجود آمده نه فقط متوجه یک طایفه است و نه فقط متوجه یک قومیت، کرد خوب داریم و کرد بد هم داریم؛ همچنان که شیعه خوب و بد یا سنی خوب و بد داریم، آنچه مسئله را مشخص می‌سازد قانون و راه‌حل‌‌ هیأت سلامت اداری است.

‌* اگر به جنگ داعش برگردیم، کسانی معتقدند اگر آمریکا و هم‌پیمانانش بخواهند، از بین بردن داعش کار سنگینی نیست، نظر شما چیست؟

** می‌توانید این سؤال را از خود آمریکایی‌ها بپرسید، آنها می‌گویند کار سنگینی است. اگر به مشکلات خاورمیانه و سوریه و عراق بنگرید، متوجه می‌شوید داعش و اسلاف داعش مانند القاعده و دیگر سازمان‌های تروریستی گسترش پیدا کردند و مایه مصیبت برای منطقه شده‌اند. اگر اکنون مسائل سیاسی واقعی را حل نکنیم و برای آنها راه‌حل مناسبی نیابیم فرزند داعش نیز به دنیا خواهد آمد. پس این فقط مسئله‌ای نظامی و فقط عملیات انتحاری نیست که مشكل‌ساز شده است؛ مشکل نابودی خاورمیانه‌ای است که موجب مصیبت و ایجاد موج تندروی در منطقه شده است که اگر دیروز القاعده و زرقاوی را دیدیم امروز داعش و جبهه‌النصره را می‌بینیم و فردا نیز اگر اینها نابود شوند، اما علل اصلی و عوامل اساسی حل نشده باشند فرزند داعش و نوه داعش نیز وارد میدان خواهند شد و منطقه همچنان در این مصیبت خواهد بود.

‌* در این اواخر بحرانی میان آنکارا و پ‌ک‌ک (حزب کارگران کردستان) روی داد، مقصر این بحران کدام طرف بود؟

** مفید و مختصر موضع خود را اعلام کرده‌ایم و از حمله به پایگاه‌های پ ک ک ناراحتیم و اتفاقات روی‌داده در روستای زارگلی مایه تأسف و و موجب ناراحتی همه کردها و انسان‌دوستان شد. این نوع اقدامات را ما محکوم می‌کنیم و موافق آنها نیستیم و معتقدیم با زبان اسلحه این مشکلات حل نمی‌شوند و بهترین راه‌حل بازگشت به میز گفتگو است.

‌* واکنش حکومت اقلیم کردستان در حد لازم بوده است؟

** باید شرایط اقلیم کردستان و حکومت اقلیم مدنظر قرار گیرد و همچنین دلسوز و نگران این منطقه باشیم و اجازه ندهیم وارد جنگ ناخواسته شود.

‌* اکنون قلیم کردستان در بحرانی عمیق به سر می‌برد، شرایط اقلیم کردستان در سایه‌ این بحران‌ها به کجا می‌رسد؟

** تکرار می‌کنم که در کردستان از طرفی دستاوردها و پیشرفت‌های مهم و بزرگی به دست آمده که موجب شده دارای جایگاه برجسته و مهمی در خاورمیانه باشد، اما از طرفی دیگر مجموعه‌ای بحران در حوزه حکمرانی و سیاسی و نقطه‌نظرات متفاوت داریم و همچنین به بحران بزرگ اقتصادی دچار هستیم که زندگی روزمره و حقوق و کسب و کار مردم را با تهدید مواجه کرده است. بحران جدی است و نیازمند راه‌حل اساسی است. این مشکلات نیازمند راه‌حل و توافق و تعامل میان نیروهای سیاسی است تا از بحران به سمت افق روشنی گام برداریم و باید نگاه و تحلیل ما بر اساس راه‌حل باشد، این راه‌حل نیز توسط یک یا دو حزب به نتیجه نمی‌رسد، بلکه نیازمند هم‌صدایی و توافق تمام احزاب اصلی است و باید متوجه دستاوردهای بزرگ و افتخاراتمان باشیم. اما همزمان مشکلات مربوط به زندگی روزانه مردم و بودجه و کسب و کار را داریم که نیازمند حمایت و راه‌حل است و باید بیش از پیش به مردم خدمت کنیم.

‌* در کردستان علت این بحران به بغداد نسبت داده می‌شود، چرا همه تقصیرات متوجه بغداد می‌شود، کردها خود در حکومت‌داری دچار خطا نشده‌اند؟

** مقصر این بحران فقط بغداد نیست و البته بغداد به اندازه خود مقصر است اما خود ما نیز نباید از این مسئولیت و شکل حکمرانی که موجب مشکلات شده شانه خالی کنیم؛ اگر هم بغداد مسئول تمام این مشکلات باشد، راه‌حل نزد خود ماست.

http://www.sharghdaily.ir/News/72623

ش.د9402501