سومین حضور روحانی در نیویورک؛ متفاوت‌تر از قبل

(روزنامه اطلاعات ـ 1394/07/08 ـ شماره 10418 ـ صفحه 10)

نشست هفتادم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نشستی متفاوت با دوره‌های پیشین است. «حسن روحانی» رئیس جمهور در شرایطی که گفت‌وگوهای هسته‌ای به نتیجه رسیده به نیویورک رفته تا در حاشیه نشست عمومی پیگیر این گفت وگوها با اعضای گروه 1+5 باشد.

به گزارش ایرنا رئیس جمهورکشورمان پنجشنبه دوم مهرماه برای شرکت در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کرد. این سومین دور از نشست‌های سالانه مجمع است که روحانی در آن حضور می‌یابد.

رئیس جمهور در این سفر پیش از سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، در نشست توسعه پایدار ملل متحد حضور یافت. ملاقات با دبیر کل سازمان ملل و همچنین گفت‌وگو و دیدارهای دوجانبه با شماری از سران شرکت‌کننده در این اجلاس از دیگر برنامه‌های اعلام شده رئیس جمهوری در این سفر است.

هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل همانند نشست‌های پیشین از آن جهت دارای اهمیت است که در کنار گفت‌وگوهای 2 و چندجانبه، سران کشورهای جهان با استفاده از این تریبون، مواضع و پیام‌های کشور خود را به گوش جهانیان می‌رسانند.

از جمله دستاوردهای حضور پررنگ مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی ایران در نشست‌های اخیر مجمع عمومی، افزایش وزن دیپلماسی جمهوری اسلامی و نیز پرستیژ جهانی کشورمان بوده است. در حالی که دیدارهای دوجانبه سال‌های گذشته به ویژه در کشاکش بحران هسته‌ای محدود به کشورهایی کوچک و کم اثر در مناسبات جهانی بود، رهبران و مقام‌های بزرگترین قدرت‌های جهانی در صف رایزنی با رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه کشورمان قرار گرفتند تا عناصر تحول در منزلت جهانی ایران پس از انتخابات خردادماه 1392 بیش از پیش نمایان و زمینه‌های گشایش در مهمترین پرونده سیاست خارجی کشور مهیاتر شود.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان نیز در صدر هیاتی دیپلماتیک سه شنبه گذشته رهسپار نیویورک شد تا در حاشیه همین اجلاس با همتایان خود در گروه 1+5 دیدار و گفت وگو کند. تیم هسته‌ای ایران و اعضای 1+5 قرار است با تشکیل کمیسیونی مشترک روند اجرایی شدن «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) را پیگیری کنند.

رئیس جمهور و تیم مذاکره‌کننده کشورمان در فضایی در نشست هفتادم مجمع عمومی حاضر شدند که ایران و 1+5 پس از نزدیک به 2 سال رایزنی هسته‌ای سرانجام تیرماه امسال در وین به توافقی تاریخی دست یافتند. به این ترتیب، خلاف سال‌های پیشین دیگر ایران متهم به تلاش برای تولید سلاح‌های هسته‌ای نیست و جامعه جهانی و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز کشورمان را به رسمیت شناخته‌اند.

گفت‌وگوهای پیچیده و مستمر هسته‌ای میان ایران و 6 قدرت جهانی اوایل مهرماه 1392 در حاشیه همین مجمع عمومی و نشست شصت و هشتم کلید خورد. همچنین، گفت وگوی تلفنی روحانی و «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا و به دنبال آن ورود جدی تیم دیپلماسی آمریکایی به فرایند گفت وگوها از دیگر رویدادهایی بود که در این نشست رقم خورد. طرح «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» در نشست شصت و هشتم از ابتکارهای رئیس جمهوری کشورمان بود که مورد استقبال کشورهای جهان قرار گرفت و با همراهی 190 کشور عضو مجمع تصویب شد.

پس از آغاز جدی گفت وگوهای هسته‌ای در حاشیه این اجلاس، سه دور گفت وگوی رسمی میان ایران و اعضای 1+5 در ژنو پایتخت سوییس برگزار شد. در نشست ژنو سه ایران و قدرت‌های بزرگ به «طرح اقدام مشترک» دست یافتند. پس از آن نیز 6 دور از گفت‌وگوهای سخت و فشرده در وین پایتخت اتریش انجام گرفت. در نهایت چون در این مدت توافق نهایی حاصل نشد، مهلت 6 ماهه تعیین شده پایان یافت و 2 طرف بازه زمانی چهارماهه‌ای را برای رسیدن به توافق جامع در نظر گرفتند.

در این فضا بود که روحانی در واپسین روز شهریور 1393 برای شرکت در شصت و نهمین اجلاس مجمع عمومی بار دیگر راهی نیویورک شد. وی در کنار تاکید دوباره بر طرح جهان علیه خشونت و افراطی‌گری، بار دیگر از این جایگاه بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تاکید کرد. در حاشیه این نشست، روحانی و «دیوید کامرون» نخست‌وزیر انگلیس با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. این نخستین باری بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی میان تهران و لندن دیداری در این سطح صورت می‌گرفت.

افزون بر این رویدادها، هفتمین دور از رایزنی‌های هسته‌ای پس از طرح اقدام مشترک و نخستین دور از گفت‌وگوها در موعد تعیین شده چهارماهه ی، در حاشیه نشست شصت و نهم صورت گرفت تا راه برای رسیدن به توافق جامع هموار شود. از آن پس گفت وگوها به شکلی جدی‌تر پیگیری شد تا اینکه سیزدهم فروردین ماه امسال با انتشار متن «بیانیه سوییس» در نشست لوزان، ایران و اعضای 1+5 نشان دادند که پس از ماه‌ها گفت وگو به نقطه مشترک تازه‌ای دست یافته‌اند.

جمعه چهاردهم فروردین ماه یک روز پس از اعلان بیانیه سوییس، روحانی در گفت‌وگویی تلویزیونی با مردم، مذاکره هسته‌ای را پله نخست برای تعامل سازنده با جهان دانست. وی با بیان اینکه ایران خواهان صمیمی و گرم‌تر شدن مناسبات خود با کشورهای دوست است، تصریح کرد: «ما می‌خواهیم روابط خود را با کشورهایی که رابطه سرد داریم بهتر کنیم و حتی با کشورهایی که احیانا دارای تنش هستیم به دنبال رسیدن به پایان تنش و خصومت هستیم چرا که این همکاری را به نفع همگان می‌دانیم.»

همان طور که انتظار می‌رفت دولت تدبیر و امید در کنار تلاش برای رفع چالش‌های منطقه‌ای و بهبود روابط با غرب، همکاری نزدیک خود را با کشورهایی چون چین و روسیه حفظ کرد. بنابراین، بیانیه سوییس آغاز بهبود روابط ایران با جهان بود. از آن زمان تاکنون ایران بارها میزبان هیات‌های عالی رتبه سیاسی و اقتصادی بوده است.

در ادامه، توافق تاریخی وین زمینه را برای سرعت بخشیدن به این رویکرد فراهم کرد. پس از این توافق بود که کشورهای عربی منطقه موضع گیری منعطف‌تری از خود نشان دادند و جریان سفرهای سیاسی- اقتصادی هیات‌های فرامنطقه‌ای به ویژه اروپایی به مقصد ایران شتابنده‌تر شد.

در مجموع، گفت‌وگوهای هسته‌ای میان ایران و 6 قدرت جهانی که از شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1392 کلید خورد زمینه را برای گشایش گره هسته‌ای به عنوان بحرانی غیرضروری فراهم کرد و در شصت و نهمین نشست نیز گامی جدی‌تر برای رسیدن به توافق نهایی برداشته شد و امروز نیز در حاشیه هفتادمین نشست مجمع انتظار می‌رود 2 طرف از این فرصت به دست آمده استفاده کرده و از طریق سازوکارهای تعیین شده گامی رو به جلو در مسیر اجرای برجام بردارند.

http://jomhourieslami.net/paper/?newsid=63765

ش.د9402885