تجدید و تأکید بر مواضع انقلابی ایران

الف) تقویت مواضع اصولی نظام

دکتر روحانی در نیویورک برنامه‌ای فشرده از ملاقات‌ با سران کشورهای آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و اروپا و نیز مصاحبه‌های متعدد با شبکه‌های جهانی و در نهایت دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا و.... داشت. آنچه در مواضع رئیس‌جمهور مشهود است تأکید بر حفظ و تقویت مواضع اصولی و انقلابی جمهوری اسلامی است که در محورهای حقوق هسته‌ای و در عین حال لغو تحریم‌های ضد ایرانی، حمایت از مقاومت و استعمار و استکبارستیزی با محوریت مخالفت با سلطه‌گری آمریکا مشاهده می‌شود.

در این‌بار‌ه بیان چند نمونه قابل توجه است.

دکتر روحانی در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل از عملکرد غرب در ایجاد تروریسم انتقاد کرده و تأکید می‌کند: «اشتباهات راهبردی غرب در مسائل منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی و قفقاز، این نقطه از جهان را به بهشت تروریست‌ها و افراطیون بدل کرده است. تجاوز نظامی به افغانستان و عراق و مداخلات‌ نادرست در تحولات سوریه نمونه‌های روشنی از این راهبرد غلط در منطقه خاورمیانه است.

وقتی پای ژنرال‌ها به منطقه باز شد، انتظار نداشته باشید دیپلمات‌ها به استقبال آنان بروند. وقتی جنگ شروع شد، دیپلماسی به پایان می‌رسد. وقتی تحریم آغاز شد، نفرتِ عمیق از تحریم‌کنندگان هم، شروع می‌شود. وقتی فضای خاورمیانه امنیتی شد، پاسخ آن هم امنیتی می‌شود.»

وی در سخنان خود همچنین بر اصل اتحاد منطقه و به نوعی دل نبستن به غرب تأکید کرد: «بدیهی است کشورهای منطقه که درد را بهتر می‌شناسند، بهتر هم، می‌توانند با همفکری و ائتلاف، مسئولیت مبارزه را پذیرفته و رهبری آن را بر دوش گیرند و اگر دیگر کشورها می‌خواهند علیه تروریسم، گامی بردارند، باید به حمایت آنان برخیزند. اگر در منطقه خاورمیانه، هماهنگی و همکاری بیشتر و گسترده‌تری می‌داشتیم، هزاران انسان بی‌گناه فلسطینی در غزه، قربانی تجاوز رژیم صهیونیستی نمی‌شدند. ما در تمامی عرصه‌ها، مبنای حل مشکلات را تعامل و اعتمادسازی پایدار میان قدرت‌های منطقه‌ای می‌دانیم و از هرگونه همکاری میان کشورهای مسلمان برای مبارزه با افراطی‌گری، تهدید و تجاوز، حمایت می‌کنیم و آماده‌ایم نقش دائمی سازنده و مؤثرِ خود را، ایفا کنیم.»

در باب حقوق هسته‌ای نیز وی بارها بر حفظ حقوق ایران تأکید کرد، چنانکه در سخنرانی مجمع عمومی رئیس‌جمهور آمده است: «تداوم تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، تداوم اشتباهی راهبردی علیه یک ملتِ معتدل و مستقل، در شرایط حساس منطقه ماست. ما در یک سال گذشته، به شفاف‌ترین گفت‌وگو‌ها، برای اعتمادسازی در موضوع هسته‌ای ایران دست زده‌ایم و نه در اثر تهدید و تحریم که بر مبنای اراده ملت خود، مذاکره جدی و صادقانه را در دستور کار قرار داده‌ایم، زیرا براین باوریم که موضوع هسته‌ای، یک راه‌حل، بیشتر ندارد و آن فقط مذاکره است و اگر برخی در تخیل خویش، به راه‌های دیگری می‌‌اندیشند، سخت در اشتباهند.»

روحانی در جمع خبرنگاران نیز گفت: «هر توافقی که در آن مسئله ادامه غنی‌سازی در خاک ایران محفوظ نشده باشد از نظر ما قابل قبول نخواهد بود. رئیس‌جمهور ادامه داد: تحریم‌ها به‌طور کامل باید برداشته شود و در هر توافقی که مسئله پایان تحریم به صراحت و قاطعانه بیان نشده باشد آن توافقنامه از دیدگاه مردم ایران قابل قبول نخواهد بود.»

دکتر روحانی در جمع خبرنگاران در روز پنجم سفر نیز بر مواضع ضد آمریکایی ایران تأکید کرد. وی در حالی که بارها بر غیر قانونی بودن حملات آمریکا به سوریه تأکید و از آن انتقاد کرده بود، گفت: «مبارزه نمایشی با تروریست نمی‌تواند ما را به هدف ثبات و امنیت در منطقه رهنمون کند.»

رئیس‌جمهور ادامه داد: تروریسم منابع مختلفی دارد، بنابراین اگر می‌خواهیم با آن مبارزه کنیم باید آن را قطع کنیم و روشن کنیم که آنچه در این خشونت از لحاظ ��یدئولوژیکی ادعا می‌شود دروغ و نابجاست.»

حمایت از مقاومت بخش دیگری از مواضع اصولی رئیس‌جمهور در نیویورک بود. روحانی در ادامه نشست خبری در نیویورک در پاسخ خبرنگار روزنامه یو‌اس‌ای‌تو‌دی مبنی بر اینکه بسیاری در جهان از اینکه ایران می‌خواهد به مبارزه ضد تروریسم ملحق شود خوشحالند، اما ایران از گروه‌هایی مانند حزب‌الله یا دولت بشار اسد حمایت می‌کند، آیا شما تصور می‌کنید که ایران روزی از این گروه‌ها حمایت نکند؟ گفت: تعجب می‌کنم شما گروهی را که در لبنان عضو دولت و پارلمان و مورد احترام مردم و مقامات سیاسی هستند، تروریست می‌دانید. وی گفت:‌ مگر حماس با انتخابات و رأی مردم روی کار نیامده است، پس چطور آرای مردم را در کشوری قبول نمی‌کنید و آن را تروریسم می‌دانید، آن هم پس از تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه و حمله به خانه‌ها و کودکان.

روحانی گفت:‌ من نشنیدم که حماس در جایی از دنیا در آمریکا یا آسیا دست به اقدامی زده باشد، بلکه همه ترورها مربوط به گروه‌های دیگر است. رئیس‌جمهور ادامه داد: ما پیش از این منافقین را به عنوان یک گروه تروریست می‌دانستیم که متأسفانه در کشورهای غربی لانه کردند و حتی امروز در آمریکا نیز حضور دارند. روحانی در باب حزب‌الله نیز تأکید کرد: حزب‌الله جزء پارلمان و دولت لبنان است، پس نمی‌توان به آن تروریسم اطلاق کرد. وی بر مردمی بودن دولت اسد تأکید و بر احترام جهانی به رأی مردم سوریه تأکید کرد.

گفتنی است وزیر امور خارجه ایران در نشست کمیته فلسطین جنبش عدم تعهد در حمایت از ملت فلسطین و محکومیت جنایات صهیونیست‌ها گفت: زمان به سود مردم فلسطین و به ضرر دشمنان آن کشور در جریان است و این به معنای شکل‌گیری روند مهمی در سطح بین‌المللی در ارتباط با مسئله فلسطین است.

نکته قابل توجه آنکه اصرار ایران بر حفظ مواضع اصولی و ضد امپریالیستی با حمایت‌های جهانی همراه بود، چنانکه روز جمعه وزرای امور خارجه گروه ۷۷ و چین در اعلامیه بیست‌وهشتمین نشست وزرای خارجه، به صراحت اعمال تحریم‌های اقتصادی یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران را غیر قابل قبول دانستند. بسیاری از مقامات کشورهای جهان نیز در دیدار با مقامات ایرانی ضمن حمایت از مواضع جهانی ایران و از جمله در زمینه هسته‌ای بر همگرایی با جمهوری اسلامی تأکید کردند.

ب) مذاکره با گروه 1+5

بخشی از مسائل مطرح در نیویورک را مذاکرات هسته‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 تشکیل می‌داد. در این چارچوب نیز دیدارهای دوجانبه میان ظریف و وزرای خارجه از جمله وزیر خارجه آمریکا و نیز مذاکراتی در سطح معاونان به ریاست دکتر عراقچی برگزار شد. همزمان با این نشست‌ها کشورهای غربی با برجسته‌سازی مسائلی مانند داعش و حتی اتهام‌زنی به ایران در قالب حقوق بشر و ابهام‌سازی در فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تلاش کردند فضای روانی سنگینی را بر ایران حاکم سازند تا شاید خواسته‌های خود را به تهران تحمیل کنند. مجموع رایزنی‌ها میان ایران و گروه 1+5 در حالی صورت گرفت که نتیجه نهایی توافق طرفین از ادامه مذاکرات حکایت دارد، در حالی که یک اصل بر همگان آشکار شد و آن اینکه ایران در هیچ شرایطی حاضر به عقب‌نشینی از حقوق خود نیست. سند این مسئله نیز عدم برگزاری نشست هفت کشور در سطح وزیر خارجه بود که به دلیل زیاده‌خواهی غرب و اصرار ایران بر عدم پذیرش این زیاده‌خواهی برگزار نشد. گفتنی است کشورهای غربی در یک بازی رسانه‌ای، برخی طرح‌ها را به نقل از دیپلمات‌‌ها مطرح کردند تا از یک سو غرب را پیشگام حل موضوع هسته‌ای معرفی کنند و از سوی دیگر ایران را زیر فشار قرار دهند تا با زیاده‌خواهی غرب موافقت کند که این امر نیز محقق نشد. در همین چارچوب عراقچی، معاون وزیر امور خارجه تأکید می‌کند: در برخی موارد درباره جزئیات مسائل فنی پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته است و به برداشت‌هایی دست یافته‌ایم و راه‌حل‌هایی نیز وجود دارد، اما هنوز درباره موضوعات کلان و اساسی به یک درک مشترک و تفاهمی که بتواند پایه یک توافق باشد، نرسیده‌ایم. وی افزود: هیچ یک از اعداد و ارقامی که در رسانه‌ها گفته می‌شود مورد تأیید نیست، ضمن آنکه بعضی‌ها مسائلی را با اهداف سیاسی خاصی مطرح می‌کنند که این امر نیز باید در نظر گرفته شود. وی تأکید کرد: مسلماً یک ذره هم از حقوق هسته‌ای مردم ایران کوتاه نخواهیم آمد.

ج) غرب و نشست سازمان ملل

از نکات بارز نشست امسال سازمان ملل ارزیابی جهانی از صداقت رفتاری غرب از بازه زمانی نشست سال گذشته سازمان ملل تا نشست کنونی است. نشست سال گذشته در حالی برگزار شد که از یک‌سو با گفت‌وگوی تلفنی دکتر روحانی و اوباما رئیس‌جمهور آمریکا و ادعاهای گسترده سران غرب مبنی بر تغییر دیدگاه در قبال جمهوری اسلامی ایران همراه بود. به اذعان بسیاری از ناظران سیاسی نشست امسال و نوع رفتار غربی‌ها سنگ محکی برای سنجش صداقت رفتاری آنها برای ملت ایران و جهانیان بود. در حالی که سران برخی از کشورهای اروپایی در نشست اخیر نگاه تعاملی قابل توجهی به ایران داشته‌اند، اما همچنان برخی کشورها نظیر انگلیس و آمریکا همچنان در تصورات پوسیده خود غوطه‌ور هستند.

نمود این امر را در سخنان سران این کشورها می‌توان مشاهده کرد. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا به صورت مستقیم و غیر مستقیم بار دیگر مواضع گذشته را در قبال ایران تکرار کرد.

وی تأکید کرد که آمریکا به‌دنبال راه‌حل دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران است و گفت: این بخشی از تعهد ما برای متوقف کردن گسترش تسلیحات هسته‌ای است و به دنبال صلح و ثبات در جهانی عاری از این تسلیحات هستیم و این تنها در صورتی محقق می‌شود که ایران فرصت را از دست ندهد.

این ادعای اوباما برای تهدید نشان دادن ایران در حالی صورت می‌گیرد که ایران هرگز دنبال بمب نبوده و نیست، پس ادعای اوباما صرفاً یک دروغ‌پراکنی است. اوباما ادامه داد: پیام من به مردم و رهبران ایران ساده است؛ این فرصت را از دست ندهید. ما می‌توانیم به راه‌حلی برسیم که نیازهای انرژی شما را تأمین کند و در عین حال به جهان اطمینان دهد که این برنامه صلح‌آمیز است.

این سخنان در حالی مطرح شده که محور خواسته‌های ایران صرفاً انرژی نیست و حقوق هسته‌ای است که مصارف گسترده‌ای دارد. نکته قابل توجه آنکه آمریکا که سوخت 20 درصد ایران برای مصارف پزشکی را نداد، چگونه می‌توان به آن برای تأمین انرژی اعتماد کرد. حقوق هسته‌ای ایران براساس ان‌پی‌تی آشکار است و نیازی نیست که غرب بخواهد آن را به ما بدهد، لذا سخنان اوباما صرفاً یک زیاده‌خواهی است.

اوباما به صورت غیرمستقیم منافع و اصول منطقه‌ای ایران را نیز هدف قرار داد، چنانکه در بخشی از سخنرانی خود تأکید کرد که تنها راه باقی‌مانده برای جنگ داخلی سوریه، راه‌حل سیاسی است. راهکار سیاسی مورد نظر آمریکا حذف اسد و ایجاد حکومتی دست‌نشانده است، چنانکه در حاشیه نشست سازمان ملل کری با معارضان سوری که دست‌شان به خود مردم سوریه آغشته است دیدار و بر حمایت از آنها برای کشتار بیشتر تأکید کرد. با توجه به اینکه سوریه عمق اهداف راهبردی ایران و مقاومت است و به صراحت می‌توان گفت که سخنان ضد سوری و حملات هوایی آمریکا به این کشور استمرار تقابل با جمهوری اسلامی و جبهه مقاومت است.

از سوی دیگر دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، گستاخانه ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرد و به خود اجازه داد که در امور داخلی ایران دخالت کند. کامرون در سخنانی درباره ایران گفت: «ایران باید فرصت داشته باشد تا نشان دهد می‌تواند بخشی از راه‌حل منطقه (در مبارزه با داعش) باشد و نه بخشی از مشکل.

من با رئیس‌جمهور روحانی دیدار کردم، ما اختلاف‌نظرهای شدیدی داریم. ایران از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند، برنامه هسته‌ای‌اش، رفتارش با مردمش، همه اینها باید تغییر کند. این سخنان با واکنش دستگاه دیپلماسی ایران روبه‌رو شد. افخم در واکنش به سخنان کامرون گفت: سخنرانی نخست‌وزیر انگلیس در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نشان‌دهنده تداوم دیدگاه خودمحورانه دولتی است که سابقه نابسامانی در منطقه ما دارد و بسیاری از مشکلات این منطقه به دلیل سیاست‌های نادرست آن دولت است. گرچه سخنگوی وزارت خارجه ایران با لحنی خوب و محکم به سخنان کامرون پاسخ داد، اما انتظار آن بود که پاسخ به کامرون در سخنرانی روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل نیز داده شود. تمام جهان باید بداند که رابطه با انگلیس برای دولت و ملت ایران، یک رویای شیرین نیست که حاضر باشد برای رسیدن به آن تن به زیاده‌خواهی‌های انگلیس و هم‌پیمانانش بدهد.

نتیجه‌گیری

در جمع‌بندی کلی از آنچه در باب نشست نیویورک ذکر شد می‌توان گفت این نشست از یک‌سو به جهانیان به ویژه غرب نشان داد که ایران هرگز از اصول و خطوط قرمز خود عقب‌نشینی نخواهد کرد، چنانکه دکتر روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران بارها بر آن تأکید کرد که محور آن را نیز آمریکاستیزی و استکبارستیزی تشکیل می‌داد. از سوی دیگر رفتار کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا و انگلیس نشان داد که باوجود تأکیدات ایران بر روابط سازنده با جهان همچنان در توهمات گذشته به سر برده و با سیاست چماق و هویج به دنبال باج‌گیری و تحمیل زیاده‌خواهی‌های خود هستند. رفتاری که ملت و دولت ایران هرگز با آن کنار نخواهند آمد و این غرب است که در نهایت باید هزینه این گستاخی آمریکا و انگلیس را بپردازد. کشورهای مذکور باید دریافته باشند که اصول ایران هرگز تغییر نخواهد کرد و اگر بخواهند به گستاخی‌ها و یک‌جانبه‌گرایی‌ها ادامه دهند، مسئولیت شکست مذاکرات هسته‌ای بر دوش آنها خواهد بود.