در حال حاضر مهمترین خبر پیرامون حوزه انرژی در جهان سقوط قیمت جهانی نفت است. در این برهه زمانی قیمت نفت به قدری کاهش پیدا کرد و هر بشکه به زیر 60 دلار رسید در صورتیکه در برخی از ماه های امسال قیمت نفت به بیش از 110 دلار رسیده بود . این میزان سقوط در بازار های جهانی حاصل یک سری فعل انفعالات سیاسی است که به اجمال به آنها اشاره می شود.
کاهش وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه با تولید نفت شیل: نفت شيل (Shale Oil) در سال‌هاي اخير به يکي از موضوعات مهم محافل انرژي تبديل شده است. نفت شيل نوعي انرژي جديد نيست؛ بلکه شيل نفتي فقط منبع استخراج متفاوتي براي تأمين نفت نسبت به منابع معمول نفت خام محسوب ميشود که نفت استخراجي آن را نفت شيل مينامند. شيل نفتي نوعي سنگ رسوبي است که محتوي ميزان زيادي از مواد آلي بوده و در واقع ميتوان گفت اين ماده که کروژن ناميده ميشود ماده‌اي ما بين مواد آلي اوليه و مواد نفتي است. با اکتشافات انجام شده تاکنون و البته با فن آوري‌هاي امروزي در جهان نفت، کارشناسان نفت قابل استحصال از تمامي اين ظرفيت خدادادي را تا 3/3 تريليون بشکه برآورد مي‌نمايند. با توجه به اينکه ذخاير نفت متعارف موجود در کره خاکي حدودا 38/1 تريليون بشکه برآورد گرديده رقیب جدیدی برای تولید کنندگان سنتی است . ايالات متحده با توجه به دستيابي به فن آوري جديد در استخراج نفت شيل‌ها حدود 9 میلیون بشکه تولید می کند.
اهداف سیاسی – امنیتی: با آغاز سقوط قیمت طلای سیاه در بازار نفت جنگ تمام عیار ارزان فروشی نفت بین کشورهای عضو اوپک به ویژه کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس همچون عربستان سعودی، قطر، عراق و امارات متحده عربی راه افتاده است.بر این اساس هر چند برخی از کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی عضو اوپک همچون نیجریه، لیبی، آنگولا و ونزوئلا نسبت به کاهش قیمت نفت واکنش سفت و سختی نشان داده اند اما کارشناسان بازار معتقدند که عربستان سعودی بزرگترین تولید کننده نفت اوپک و آمریکا ائتلافی را شکل دادند تا با کاهش بهای نفت اقتصاد کشورهایی همچون ایران، روسیه و ونزوئلا را آزار دهند.در این وضعیت عربستان با توليد روزانه 11 ميليون بشکه با استفاده از اين ظرفيت مي‌کوشد جريانهاي سياسي، اقتصادي، نظامي و فرهنگي منطقه را کنترل و از اين راه اهداف و سياستهاي خود را در کوتاه مدت، ميان مدت و در نهايت بلند مدت تأمين کند، بنابراين با بهره گيري از اين امکان و با ارائه تخفيف قابل توجه در فروش نفت خود، اينک درصدد بر آمده است تا قيمت جهاني اين حامل انرژي را کاهش دهد.از اهداف سياسي اقدام عربستان عليه روسيه، رويارويي دو جبهه غرب و روسيه در بحرانهاي اوکراين و سوريه است که در هر دو جبهه عربستان از مواضع غرب حمايت مي‌کند و تلاش دارد تا با فشار اقتصادي بر روسيه اين کشور را وادار به عقب نشيني از مواضع خود در اين دو جبهه بين المللي کند. عربستان درصدد بر آمده با زير فشار گذاشتن ايران براي محدود کردن برنامه اتمي و وادار کردن ما به تغيير موضع خود در سوريه، نفت را زير ميانگين قيمت، به بازارهاي آسيايي و آمريکاي شمالي عرضه کند.
كاهش رشد برخی از کشورهای مطرح اقتصاد جهاني :کاهش رشد اقتصاد جهانی یکی دیگر از عوامل کاهش بهای نفت است. رشد اقتصاد چین ، هند و اتحادیه اروپا نسبت به ماه های اخیر با کاهش روبه رو شده است و بر اساس پيش بيني اقتصاد دانان ممكن است طي سال هاي آينده كشورهاي مختلف و حتي كشورهاي صنعتي ، رشد پایین تری را تجربه كنند. پایین آمدن تقاضا:عامل تقاضا مؤلفه بعدی در کاهش قیمت نفت است.تقاضا اکنون کاهش پیدا کرده است؛ زیرا اقتصادهای نوظهور جهانی مانند هند و چین تقاضای نفت خود را کاهش داده‌اند. البته کاهش تقاضای ناشی از وضع اقتصاد جهان از طرف صنایع انرژی‌بر هند و چین بازار را متأثر می‌کند، از این‌رو آنها تأثیر بیشتری بر تقاضا می‌گذارند؛ این در حالی است که (صنایع) کشورهای پیشرفته تقاضا را کمتر متأثر می‌کنند.
عرضه زیاد نفت به بازارهای جهانی:یکی از دلایل کاهش قیمت جهانی عرضه نفتِ بیشتر توسط آمریکا است . این کشور افزون بر سهم قبلی خود، حدود یک میلیون بشکه نفت به بازار تزریق کرده است.شرکتهای عرضه‌کننده نفت در آمریکا و کانادا متعلق به بخش خصوصی است، از این‌رو آنها فعال شدند و عرضه نفت خام زیاد شده است. اعضای غیراوپک هم 6/1 میلیون بشکه در روز بیش از تقاضا به بازار تزریق می‌کنند.
مهمترین مشکلی که تولید کنندگان اصلی نفت با آن مواجه هستند کاهش در آمدهای ارزی و بالتبع تاثیر گذاری در بودجه سالانه و کاهش سهم پروژه های عمرانی است. با این وضعیت آیا عربستان در سال ۲۰۱۵ به دلیل کاهش قیمت نفت دچار کسری بودجه نمی شود. چرا شورای وزیران عربستان سعودی اذعان کرد بودجه سال آینده این کشور، با کسری ۱۴۵ میلیارد ریالی (حدود 38 میلیارد دلار) روبه‌روست. وبگاه خبری روزنامه «الاقتصادیه» عربستان سعودی هم گزارش کرد که درآمد عربستان در سال 2015 بالغ بر 715 میلیارد ریال سعودی است و هزینه‌های آن بالغ بر 860 میلیارد ریال است بنابراین کسری بودجه بزرگی به اندازه 145 میلیارد ریال رقمی حدودا معادل 38 میلیارد دلار آمریکاست.
