«وین2»؛ افزایش امیدها به مبارزه با داعش و حل سیاسی بحران سوریه

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1394/09/03 ـ شماره 10464 ـ صفحه 6)

دومین دور نشست‌های وین برای بررسی راهکارهای پایان دادن به بحران سوریه شنبه بیست و سوم آبان ماه با شرکت نمایندگان 17 کشور، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایتخت اتریش برگزار شد.

در نشست «وین 2» طرف‌ها بر سر آغاز گفت وگو با گروه‌های مخالف دولت «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه به توافق رسیدند؛ گفت و گوهایی که هدف اصلی آن ترسیم نقشه راه انتخابات در سوریه برای 18 ماه آینده است. همچنین قرار است تا پایان سال جاری میلادی نمایندگان گروه‌های مخالف اسد نیز با مقام‌های رسمی این کشور دیدار کنند. بر اساس طرح توافقی شرکت کنندگان در نشست وین، دولت موقت سوریه طی 6 ماه آینده تشکیل خواهد شد. «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر امور خارجه آلمان، پس از این نشست اعلام کرد به احتمال زیاد برای پیگیری توافق‌های وین، تا یک ماه و نیم دیگر در سوریه آتش بس برقرار می‌شود.

یکی از موضوع‌هایی که در نشست وین در مورد آن بحث شد، گفت وگو میان گروه‌های مخالف و نمایندگان دولت دمشق بود و قرار شد «استفان دی میستورا» نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه مسوولیت گزینش گروه‌های مخالف برای شرکت در گفت و گوهای ملی را بر عهده بگیرد.

نشست وین 2 ادامه نشست پیشین وین بود که هشتم آبان ماه برگزار شد. فضای این نشست تا حد زیادی از عملیات تروریستی پاریس تاثیر پذیرفت؛ عملیاتی که قلب اروپا را نشانه گرفت با به جای گذاشتن بیش از یکصد قربانی خطر گسترش تروریسم را پیش از پیش بر رهبران اروپایی و دیگر کشورها نمایاند.

پیش از نشست وین یک، نشستی دیگر برگزار شده بود که تنها چهار کشور روسیه، آمریکا، ترکیه و عربستان در آن حضور داشتند. ناکامی این نشست و احساس نیاز به حضور دیگر کشورهای تاثیرگذار در بحران سوریه باعث شد نشست وین یک با شرکت همه بازیگران خارجی صحنه تحولات سوریه برگزار و دستور کار بازتری برای آن در نظر گرفته شود.

در این چارچوب بود که امیدها برای پایان دادن به چهار سال و نیم بحران در سوریه افزایش یافت و طرف‌ها بر سر تداوم نشست‌های سیاسی در جهت یافتن بهترین راهکار ممکن برای حل بحران سوریه به توافق رسیدند. به همین دلیل، در بیانیه‌ای که در پایان نشست وین یک تهیه شد، برگزاری نشست‌های آتی پیش‌بینی شد. البته اختلاف نظرها در نشست وین یک بسیار محسوس بود به گونه‌ای که طرف‌ها نتوانستند بر سر یک دستور کار جامع به توافق دست یابند.

در ادامه توافق‌های وین یک بود که یکی از مهم‌ترین دستورهای کار وین سه به تفکیک گروه‌های تروریستی از گروه‌های میانه رو اختصاص یافت؛ گروه‌هایی که باید در روند گفت وگوهای ملی و دولت موقت شرکت داده شوند. به همین دلیل، کشورهایی مانند آمریکا و روسیه پیش از برگزاری نشست فهرست‌هایی از گروه‌های مورد تایید خود را ارایه دادند و همان گونه که وزیر امور خارجه روسیه در پایان نشست وین 2 اعلام کرد، مسوولیت مشخص کردن این گروه‌ها به دی میستورا سپرده شده است.

در این راستا و در بررسی نتیجه‌های نشست وین 2 باید گفت، هرچند این نشست امیدها به تداوم روند سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه را افزایش داده و دیدگاه طرف‌های اصلی را به یکدیگر نزدیک ساخته است اما مساله‌ای که همچنان می‌تواند چالشی بنیادین پیش روی این روند به وجود آورد انتخاب گروه‌هایی است که از مشروعیت لازم برای شرکت در گفت وگوهای ملی و تشکیل دولت موقت برخوردارند. هرچند تعیین گروه‌های تروریستی از گروه‌های میانه رو می‌تواند گام مهمی در حل بحران سوریه باشد، اما از آن جا که استانداردهای چندگانه‌ای میان بازیگران بحران سوریه برای تفکیک گروه‌های تروریستی از میانه رو وجود دارد، چنین مرزبندی میان گروه‌های سوری بسیار دشوار خواهد بود و به اختلاف‌ها دامن خواهد زد.

امروز دیگر بر کسی پوشیده نیست که عربستان سعودی به همراه قطر و امارات عربی متحده از پشتیبانان اصلی گروه‌هایی مانند «جبهه النصره» و «احرارالشام» هستند و پشتیبانی این کشورها از تروریست‌ها موجب شکل گیری گروه «داعش» شد؛ تشکیلاتی که در سایه پشتیبانی‌های مالی، تسلیحاتی و سیاسی این کشورها توانست به موقعیت برتری نسبت به دیگر گروه‌ها دست یابد.

در برابر، کشورهای ایران، روسیه، عراق و حتی مصر و لبنان معتقدند پیش از هر اقدامی برای پایان دادن به بحران سوریه باید توافقی همگانی برای پایان دادن به پشتیبانی‌های مالی و تسلیحاتی از گروه‌های تروریستی در سوریه شکل بگیرد و در این شرایط ائتلافی بین‌المللی عملیات نظامی خود را علیه تروریست‌ها تشدید کند تا از این راه شرایط برای تشکیل یک دولت سوری با شرکت همه گروه‌های این کشور فراهم شود.

در این زمینه باید گفت سیاست جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بحران سوریه بر سه پایه استوار است؛ نخست احترام به حقوق مشروع ملت سوریه برای تعیین سرنوشت و اصلاح کشور، دوم مخالفت با مداخله خارجی و سوم لزوم مبارزه با تروریسم به عنوان روش تحقق اهداف سیاسی. در این ارتباط، تهران همواره خواهان برقراری آتش بس میان طرف‌های درگیر و اعلام مبارزه‌ای همه جانبه علیه گروه‌های تروریستی در سوریه بوده و تلاش کرده است فضای مساعدی برای گفت وگوی همه گروه‌های سوری در جهت تعیین آینده کشورشان فراهم آورد.

همچنان که اشاره شد وجود معیارهای چندگانه برای تعیین ترکیب گروه‌های مذاکره‌کننده با دولت دمشق منجر به تداوم و تشدید اختلاف نظرها درباره بحران سوریه می‌شود و تا زمانی که نگاه منفعت طلبانه به بحران سوریه نزد برخی کشورها و به ویژه آمریکا، عربستان سعودی و دیگر هم پیمانان منطقه‌ای واشنگتن وجود داشته باشد نمی‌توان انتظار چندانی از نشست‌های بین‌المللی داشت.

این در حالی است که تداوم هر چه بیشتر بحران سوریه منجر به گسترش بحران تروریسم و تسری آن به همه نقاط جهان خواهد شد. بمب گذاری‌های لبنان که بیش از 50 کشته و ده‌ها زخمی به همراه داشت و همچنین اقدام تروریستی جمعه شب در پاریس گواه روشنی از گسترش این پدیده شوم تاریخ بشر است.

بنابراین، جهان بیش از هر زمان دیگر نیازمند توافقی همه گیر برای مقابله با پدیده تروریسم و خشکاندن ریشه‌های آن است. در این مسیر، در پیش گرفتن سیاست‌های چندگانه در مورد تعریف تروریسم و مصداق‌های آن بیشتر به تهدیدهای آن دامن می‌زند؛ پدیده‌ای که نشان داده است هیچ کشوری و حتی پشتیبانان آن از پیامدهایش در امان نخواهد بود.

در این راستا، آن چه به عنوان فوری‌ترین هدف باید مورد توجه قرار گیرد، پایان دادن به بحران‌های کنونی در خاورمیانه و به ویژه بحران سوریه است که به منبعی برای رشد و آموزش گروه‌های تروریستی و انتشار آن به دیگر نقاط تبدیل شده است. به همین دلیل نیاز است همه کشورها به ویژه پس از انفجارهای اخیر لبنان و رخدادهای پاریس با نگاهی امنیت محور و با اتکا به امنیت جمعی جهانی، راهکار مناسب مقابله با این پدیده شوم را در پیش بگیرند.

توافق بر یافتن بهترین راهکار برای حل بحران سوریه می‌تواند نخستین و مهم‌ترین گام در این مسیر باشد و به خوبی می‌تواند میزان صداقت و شفافیت کشورها در مبارزه با تروریسم را نشان دهد. به بیانی دیگر نتیجه بخش بودن توافق‌های شکل گرفته در نشست‌های وین نیازمند حاکمیت چنین دیدگاهی میان همه کشورهای درگیر در بحران سوریه است.

منبع: گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا

http://jomhourieslami.net/paper/?newsid=70944

ش.د9404881